مشاغل خانگی ضرورت کاهش بیکاری/ تاریخ به عقب بازمی گردد

به گزارش خبرنگار مهر، کار کردن در خانه و کسب درآمد در میان ما ایرانیان امر تازه ای نیست و حتی بیشتر با زنان این دیار مانوس است.

نگاه به تاریخ فرش دستباف نشان می دهد که در گذشته های دور زنان و مردان با کار کردن در خانه زندگی خود را می گذراندند.

بعد از یک دوره بی توجهی به مشاغل خانگی که باز هم نمونه بارز آن فرش دستباف است، اکنون قرار است تاریخ به عقب بازگردد.

کسب وکار خانگی مبتنی بر خانه

در این شیوه ، فرد شغل خود را به منـزل می‌آورد و به جای این که هزینـه‌هـای زیادی برای اجاره یا خرید ساختمان بدهد، می‌تواند در منزل خود ، کـار و شغل خود را به انجام برساند. در این نوع کسب و کار ، ارزش افزوده کالاها و خدمات تولید شده، نصیب‌ صاحب خانه می‌شود.

در این روش، افراد کالاها و خدمات تولیـد شده خود را در درب و یا در داخل منازل دیگران تحویل می‌دهند. در این نوع روش کسب و کار ، مهم نیست که کالاها در کجا تولید شده ، بلکه معیار این است که کالاها و خدمات در منازل‌ مصرف‌کنندگان تحویـل داده ‌شود.

همچنین در این نوع کار خانگی ، ارزش افزوده کـالاها و خدمات ، نصیب کسـی می‌شود که از بیرون این کالاها را می‌آورد.

این نوع کار‌آفرینی عبارت است از فرآیند ایجاد اشتغال در خانه از راه تشکیل مجموعة منحصر به فردی از منابع به منظور بهره‌ گیری از فرصتها.

لزوم توسعه مشاغل خانگی برای مقابله با بیکاری

نرخ بیکاری در کشور تا 12 درصد هم رسیده است و یکی از راهکارهای مقابله با بیکاری سرسام آور توسعه مشاغل خاگی است که اتفاقا نیاز به سرمایه گذاری کلان ندارد و به عنوان مشاغل کابر مطرح هستند.

تجربه نشان داده است که توسعه کسب و کارهای کوچک به دلیل ساختار ساده و زود بازدهی و نیاز اندک به سرمایه در جهت متعادل کردن بازار کار مؤثر بوده است. در کشور ما با توجه به ترکیب جمعیتی ، کسب و کارهای کوچک خانگی می تواند بازدهی مناسبی داشته و در کوتاه مدت و حتی در میان مدت در رفع مشکل بیکاری مؤثر باشد.

از این رو سامان بخشیدن، به‌ روز رسانی و نظام‌مند کردن کسب کارهای خانگی یک ضرورت آشکار است که مدتی است در دستور کار دولت قرار گرفته و تلاش می شود آب رفته به جوی برگردد.

توسعه مشاغل خانگی با متولی مشخص

توسعه مشاغل خانگی با یک بام و دو هوا امکان پذیر نیست بلکه از نظر مدیریت و سیاست گذاری، سازمانی به طور مشخص متولی کسب و کارهای کوچک خانگی باشد.

این مشاغل عمدتاً‌ به صورت سنتی و بدون جهت گیری کلی در کشور رواج دارد درحالی که اگر بخواهیم این مشاغل به صورت پایدار و در تراز جهانی ایجاد شوند، نیازمند برنامه‌های حمایتی و آموزشی و به روزرسانی و استفاده از تکنولوژی‌های روز می باشد.

بر این اساس اختصاص بودجه از طریق وزارت تعاو و کار و استانداری گام های اول رسیدن به افق درزامدت توسعه است.

 تجربه کشورهای توسعه یافته در توسعه کسب و کارهای خانگی

طبق آمار و اطلاعات موجود، در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، سهم قابل ملاحظه‌ای در ایجاد اشتغال و ارزش افزوده و حتی در صادرات به خود اختصاص داده است.

درکشور ایتالیا از دو دهه قبل برای توسعه و صنعتی کردن و کاهش بیکاری در مناطقی که کمتر توسعه یافته بود ، سیاست توسعه و گسترش کسب و کارهای کوچک و خانگی را در پیش گرفت.

در مناطق جنوبی ایتالیا بیکاری حتی به بالاتر از نرخ 22 درصد رسید و با توجه به مزیتی که کشور ایتالیا در تولید کفشهای چرمی دارد، سیاستهای حمایتی خود را در صنایع کوچک و خانگی و به ویژه در بخش تولیدات کفش وکیفهای چرمی متمرکز کرد و نرخ بیکاری به 12 درصد رسید.

سیاستگذاران این کشور با تقسیم کار بین این واحدها توانسته اند هم کارها را تخصصی کنند و هم تعداد مناطق صنعتی را افزایش دهند، بدین منظور مسئولان این کشور شرکتهای بزرگ صنعتی را به افزایش حجم همکاری و توسعة پیمان کار با صنایع کوچک و خانگی ترغیب کردند .

دولت همچنین امتیازات مالیاتی برای آن دسته از واحدهای تولیدی کوچک و خانگی که قابلیت صد در صد صادرات تولیدات خود را برای سه سال متوالی حفظ کنند در نظر گرفت ودر سال 2002 ارزش افزوده بخش تولیدات کفش و کیف و چرم به 11 میلیارد دلار رسید.

فرش و صنایع دستی قابلیت اول توسعه مشاغل خانگی

دور نیست زمانی که در همین اراک خانه ای بدون دار قالی نبود و زنان و حتی مردان در زمان بیکاری مشغول فرش بافی می شدند که هم کمک خرج خانه بود و هم غافل نشدن از فرصتها و هنر خدادادی .

با تغییر بافت شهری و اجتماعی قالی از خانه ها بیرون رفت و زنان حتی با تحصیلات عالیه به کارهایی مانند منشی کاری راضی شدند. 

با توجه به اینکه نگاه مشاغل خانگی بیش از مردان به زنان است و با اینکه یک دوره بی توجهی نسبت به صنایع دستی به خصوص فرش دست باف در کشور رخ داد ولی همچنان این حوزه کاری حرف اول را در اشتغال خانگی می زند.

اختصاص بودجه های کلان به این بخش شاهد این ادعاست که البته باید تقویت و توسعه یابد.

حرکت از صنایع دستی به سمت صنعت

تجربه کشورهایی مثل چین حاکی است مشاغل خانگی می تواند وارد بخش صنعت نیز شود.

در کشورهای جنوب شرق آسیا اکنون بخشی از مونتاژ تولیدات صنعتی ماتتد تلوزیون در خانه ها و توسط زنان صورت می گیرد.

با توجه با سرعت حضور زنان ایرانی در دانشگاهها و حرفه های مختلف، ظرفیت توسعه مشاغل خانگی در خوزه صنعت وجود داشته باشد و به تجربه ای موفق بدل شود.

تعریف 214 شغل خانگی در کشور و حمایت مالی از این مشاغل

چندی پیش وزیر تعاون و کار با اشاره به ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی، از تعریف و تدوین ، 214 شغل به عنوان مشاغل خانگی خبر داد و گفت: طبق ماده 30 قانون حمایت از مشاغل خانگی، شهرداری ها موظفند نسبت به پیش بینی مکانهای مناسب برای عرضه کالاهای خانگی اقدام کنند.

عدالحسین شیخ الاسلام تصریح کرد: شورای استانها و شهرداری ها با ایجاد مکان مناسب برای افراد متقاضی، مکان را با حداقل قیمت به افراد واگذار می کنند تا محصولات و خدمات خود را به فروش برسانند.

وی با اشاره به فعالیت ستاد حمایت از مشاغل خانگی، اظهار داشت: ستاد حمایت از مشاغل خانگی، مدت زیادی است که مشغول خدمات رسانی و فعالیت به افراد متقاضی است و از جمله موارد مطرح شده در این ستاد، تامین منابع مالی برای افراد و اعطای تسهیلات قرض الحسنه بانکی به متقاضیان است.

اختصاص 3200 میلیارد تومان به مشاغل خانگی

این خبر را معاون وزیر کار اعلام کرده است و وزیر کار هم در مورد چگونکی استفاده از این بودجه ها گفته است: افراد متقاضی برای هر شغل خانگی ، سبک و کار آن در خانه، 3 میلیون تومان توسط بانک و از صندوق مهر امام رضا (ع)، 5 میلیون تومان دریافت می کنند.

وی افزود: افرادی که به صورت شبکه سازی فعالیت می کنند، از منابع مالی بانکها از یک میلیون تومان و از صندوق مهر امام رضا (ع) 100 میلیون تومان وام دریافت می کنند.

450 میلیارد ریال به مشاغل خانگی در استان مرکزی اختصاص یافت

مدیرکل تعاون، کار و امور اجتماعی استان مرکزی از اختصاص 450 میلیارد ریال اعتبار به طرح مشاغل خانگی استان در سال جاری خبر داد.

ناصر شیخی با اشاره به اینکه در سال جاری بیش از 45هزار فرصت شغلی در استان ایجاد خواهد شد گفت: از این میزان 10هزار فرصت شغلی در بخش مشاغل خانگی خواهد بود.

وی افزود: به منظور ایجاد مشاغل خانگی در استان 450 میلیارد ریال اعتبار تخصیص یافته است که از این میزان 150 میلیارد ریال از محل اعتبارات دور سوم سفر هیئت دولت و 300 میلیارد ریال از محل اعتبارات بانک‌های عامل است.

شیخی‌ برخورداری از معافیت‌های مالیاتی، بیمه‌ای و قانون کار را از مزایای طرح مشاغل خانگی عنوان کرد.

متقاضیان ثبت نام کنند

متقاضیان برای استفاده از تسهیلات و امکاناتی که برای مشاغل خانگی در نظر گرفته شده است می توانند با مراجعه به سامانه مشاغل خانگی ثبت نام کنند.

مدیر کل کار استان در این باره گفت: 214 رشته مشاغل خانگی، مورد تأیید و تصویب ستاد ساماندهی مشاغل خانگی کشور قرار گرفته و متقاضیان می توانند در سه بخش با عناوین متقاضیان مستقل ، متقاضیان پشتیبان و متقاضیان تحت پوشش ثبت نام کنند. 

وی گفت: متقاضیانی که از طریق سامانه اینترنتی مذکور و یا تکمیل فرم در دستگاه های اجرایی ذیربط ثبت نام کنند پس از دریافت مجوز کسب و کار خانگی برای استفاده از تسهیلات بانکی به بانک های عامل معرفی می شوند.

وی افزود: توسعه کسب و کار خانگی با ظرفیت های متنوعی که در استان مرکزی وجود دارد یکی از محورهای اولویت دار ایجاد اشتغال این منطقه است که به موازات اشتغال پایدار کاهش آسیب های اجتماعی و تحکیم خانواده را در پی دارد.

شیخی خاطر نشان کرد: سهمیه اشتغالزایی استان مرکزی امسال 45 هزار و 528 فرصت شغلی است که پیش بینی می شود 20 درصد سهمیه مذکور در حوزه مشاغل خانگی تحقق یابد.

در هر حال گام های اولیه برای توسعه مشاغل خانگی، اختصاص بودجه های لازم، و کاهش نرخ بیکاری از این طریق برداشته شده است که ضروری است با برنامه ریزی درست این طرح به جرگه طرح های شکست خورده نپیوندند و راه حلی باشد برای رزق حلال.

شاید یکی از دست آورده های مثبت این طرح اشتغال و کسب درآمد زنان در شغل های مورد نظر خود ودر خانه باشد امری که با توسعه مشاغل کاذب و دست پایین در بین زنان مورد غفلت قرار گرفته است.