دکتر مریم قاسمی سیچانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در مورد الگوی مسکن اسلامی به خبرنگار مهر گفت: خداوند می فرماید ما مسکن را مایه آرامش قرار دادیم. پس این مسکن که می خواهد آرامش انسان را تأمین کند جسم و جان انسان را تحت پوشش قرار می دهد.
وی با اشاره به اینکه در معماری اصیل ایرانی اسلامی حفظ محیط زیست و طبیعت از جایگاه والایی برخوردار است افزود: در معماری خانه های قدیمی می بینیم که متناسب با شرایط روز سعی شده فرهنگ ایرانی و اسلامی با هم تلفیق شود و حتی مباحثی مثل حریم که هم در فرهنگ ایرانی و هم از تعالیم اسلامی نشأت می گیرد در مسکن رعایت می شده است.
توجه به نیازهای روحی و جسمی در معماری ایرانی اسلامی
این پژوهشگر معماری اسلامی یادآور شد: مضرات عدم هماهنگی با طبیعت در معماری به خود انسان برمی گردد و خانه های امروزی به دلیل عدم توجه به بستر شکل گیری طبیعتی که در آن ساخت و ساز انجام گرفته فاقد آن آرامش مورد نظر بوده و مشکل ساز شده اند.
دکتر قاسمی با بیان اینکه معماری اسلامی در صورتی محقق می شود که ما به همان ریشه های اصیل اسلامی ایرانی خود بازگردیم و براساس نیازهای خود آن را به روز کنیم، افزود: در فرهنگ گذشته معماری ما بسیار مهم بود که این مسکن برای چه کسی و در کجا ساخته می شود و تمام شرایط اقلیمی را در نظر می گرفتند.
وی تأکید کرد: در معماری اصیل ایرانی اسلامی تنها جسم مطرح نبود بلکه آرامش روح را نیز در طراحی مسکن در نظر می گرفتند به همین دلیل در خانه ها تنوع و پیچیدگی وجود داشت.
نتایج انقلاب صنعتی غرب در گسست ما از فرهنگ معماری سنتی تأثیر داشته است
وی به تأثیرات منفی انقلاب صنعتی غرب بر فرهنگ مردم ایران اشاره کرد و گفت: در دوران قاجار اتفاقی می افتد و یک ارتباط یکسویه بین ایران و غرب ایجاد می شود یعنی تا قبل از آن ما با غرب تبادل داشتیم مطالبی را می دادیم و می گرفتیم و خود را آنالیز می کردیم اما در آن دوران ارتباط ما یکسویه می شود. در مواجه با پیشرفت غرب ما دچار حس عقب ماندگی شده و از نتایج انقلاب صنعتی بهت زده می شویم و از این زمان فقط دریافت کننده می شویم.
دکتر قاسمی افزود: این دریافت کنندگی باعث می شود که هر اتفاقی که در آنجا می افتد ما از روی آن کپی می کنیم. هرچند در ابتدا معماران ما سعی کردند که آن دریافتها را با قالب معماری خود ترکیب کنند اما بعدها آنقدر ساخت و ساز زیاد شد که ما تنها کپی کار شدیم و در دانشگاهها نیز معماران غربی معماری اروپایی را تدریس می کنند.
این پژوهشگر معماری اسلامی بر تفاوت نگرش غربی و شرقی نسبت به مسکن تأکید کرد و گفت: در دوران مدرن یکی از معماران برجسته غربی خانه را ماشین زندگی می خواند و این در حالی است که ما مسکن را محل آرامش می دانیم؛ ماشین مدام در حال حرکت است و نو به نو می شود و محل آرامش و استقرار نیست؛ این نوع تفکرات در ساخت و ساز مسکنهای امروزی تأثیر داشته است.
قاسمی یادآور شد: به خاطر شرایطی که در ایران در دوران معاصر داشتیم کیفیت معماری از دست رفته و فقط کپی کار شدیم و مسکن از آن کیفیت به کمیت افت پیدا کرده و در حد یک سقف بالا سر شده است در حالیکه اگر بخواهیم به آن معماری اصیل ایرانی و اسلامی دست یابیم باید فرهنگ خود را به روز کنیم.
وی به برخی مضرات معماری مدرن اشاره کرد و گفت: این قوطی کبریتهایی که امروزه به اسم مسکن می سازند پس لرزه های آن در غرب هویدا شده است و بحرانهایی را ایجاد کرده که بحران انرژی، بحران از خودبیگانگی انسانها و... از جمله آنهاست و باعث شده خیلی از جاهای دنیا این آسمانخراشها را خراب کنند چون متناسب با روح و روان انسانها نیستند و به سوی ساخت خانه هایی که تأمین کننده آرامش روحی و جسمی انسان است روی آورند.
معماری ایرانی اسلامی منبع الهام بخش در معماری پایدار است
توجه به نیازهای روحی و جسمی در معماری ایرانی اسلامی
این پژوهشگر معماری اسلامی یادآور شد: مضرات عدم هماهنگی با طبیعت در معماری به خود انسان برمی گردد و خانه های امروزی به دلیل عدم توجه به بستر شکل گیری طبیعتی که در آن ساخت و ساز انجام گرفته فاقد آن آرامش مورد نظر بوده و مشکل ساز شده اند.
دکتر قاسمی با بیان اینکه معماری اسلامی در صورتی محقق می شود که ما به همان ریشه های اصیل اسلامی ایرانی خود بازگردیم و براساس نیازهای خود آن را به روز کنیم، افزود: در فرهنگ گذشته معماری ما بسیار مهم بود که این مسکن برای چه کسی و در کجا ساخته می شود و تمام شرایط اقلیمی را در نظر می گرفتند.
وی تأکید کرد: در معماری اصیل ایرانی اسلامی تنها جسم مطرح نبود بلکه آرامش روح را نیز در طراحی مسکن در نظر می گرفتند به همین دلیل در خانه ها تنوع و پیچیدگی وجود داشت.
نتایج انقلاب صنعتی غرب در گسست ما از فرهنگ معماری سنتی تأثیر داشته است
وی به تأثیرات منفی انقلاب صنعتی غرب بر فرهنگ مردم ایران اشاره کرد و گفت: در دوران قاجار اتفاقی می افتد و یک ارتباط یکسویه بین ایران و غرب ایجاد می شود یعنی تا قبل از آن ما با غرب تبادل داشتیم مطالبی را می دادیم و می گرفتیم و خود را آنالیز می کردیم اما در آن دوران ارتباط ما یکسویه می شود. در مواجه با پیشرفت غرب ما دچار حس عقب ماندگی شده و از نتایج انقلاب صنعتی بهت زده می شویم و از این زمان فقط دریافت کننده می شویم.
دکتر قاسمی افزود: این دریافت کنندگی باعث می شود که هر اتفاقی که در آنجا می افتد ما از روی آن کپی می کنیم. هرچند در ابتدا معماران ما سعی کردند که آن دریافتها را با قالب معماری خود ترکیب کنند اما بعدها آنقدر ساخت و ساز زیاد شد که ما تنها کپی کار شدیم و در دانشگاهها نیز معماران غربی معماری اروپایی را تدریس می کنند.
این پژوهشگر معماری اسلامی بر تفاوت نگرش غربی و شرقی نسبت به مسکن تأکید کرد و گفت: در دوران مدرن یکی از معماران برجسته غربی خانه را ماشین زندگی می خواند و این در حالی است که ما مسکن را محل آرامش می دانیم؛ ماشین مدام در حال حرکت است و نو به نو می شود و محل آرامش و استقرار نیست؛ این نوع تفکرات در ساخت و ساز مسکنهای امروزی تأثیر داشته است.
قاسمی یادآور شد: به خاطر شرایطی که در ایران در دوران معاصر داشتیم کیفیت معماری از دست رفته و فقط کپی کار شدیم و مسکن از آن کیفیت به کمیت افت پیدا کرده و در حد یک سقف بالا سر شده است در حالیکه اگر بخواهیم به آن معماری اصیل ایرانی و اسلامی دست یابیم باید فرهنگ خود را به روز کنیم.
وی به برخی مضرات معماری مدرن اشاره کرد و گفت: این قوطی کبریتهایی که امروزه به اسم مسکن می سازند پس لرزه های آن در غرب هویدا شده است و بحرانهایی را ایجاد کرده که بحران انرژی، بحران از خودبیگانگی انسانها و... از جمله آنهاست و باعث شده خیلی از جاهای دنیا این آسمانخراشها را خراب کنند چون متناسب با روح و روان انسانها نیستند و به سوی ساخت خانه هایی که تأمین کننده آرامش روحی و جسمی انسان است روی آورند.
معماری ایرانی اسلامی منبع الهام بخش در معماری پایدار است
وی با تأکید بر مؤلفه های معماری پایدار گفت: در معماری پایدار این مسئله مطرح می شود که در عین بهره گیری از امکانات خوب کمترین صدمه به طبیعت وارد شود و معتقدند که معماری های بومی مثل معماری ایران پایگاه خوبی برای الهام گیری است.
قاسمی به علل عدم دستیابی به معماری ایرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: ما از جهت نظری مباحث خوبی داریم اما چون فرایند تولید مسکن بسیار پیچیده است نتوانستیم به اهداف مورد نظر دست یابیم و بین مراکز تحقیقاتی و نهادهای اجرایی گسست وجود دارد و حتی در پروژه مسکن مهر نیز کمتر به کیفیت مورد نظر توجه می شود در حالیکه اگر زمان و دقت بیشتر می شد می توانستیم کیفیت را ارتقا بخشیم.
این پژوهشگر معماری افزود: می توانیم به الگوی مسکن اسلامی دست یابیم در صورتی که آن چرخه تولید مسکن با یکدیگر همکاری درستی داشته باشند ما در فرهنگ گذشته خود یک چرخه داشتیم که با هم ارتباط داشتند اما متأسفانه امروز در ساخت مسکن بیشتر بحث سودجویی مطرح است و آگاهی عمومی نسبت به مضرات مسکنهای امروزی وجود ندارد.
دکتر قاسمی عدم آگاهی نسبت به معماری سنتی اشاره کرد و گفت: برخی فکر می کنند منظور از معماری ایرانی اسلامی فقط خانه های وسیع خشت و گلی است در حالیکه مهمترین مبانی فرهنگ معماری ایرانی- اسلامی احترام به هویت انسان و مکان است.
قاسمی به علل عدم دستیابی به معماری ایرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: ما از جهت نظری مباحث خوبی داریم اما چون فرایند تولید مسکن بسیار پیچیده است نتوانستیم به اهداف مورد نظر دست یابیم و بین مراکز تحقیقاتی و نهادهای اجرایی گسست وجود دارد و حتی در پروژه مسکن مهر نیز کمتر به کیفیت مورد نظر توجه می شود در حالیکه اگر زمان و دقت بیشتر می شد می توانستیم کیفیت را ارتقا بخشیم.
این پژوهشگر معماری افزود: می توانیم به الگوی مسکن اسلامی دست یابیم در صورتی که آن چرخه تولید مسکن با یکدیگر همکاری درستی داشته باشند ما در فرهنگ گذشته خود یک چرخه داشتیم که با هم ارتباط داشتند اما متأسفانه امروز در ساخت مسکن بیشتر بحث سودجویی مطرح است و آگاهی عمومی نسبت به مضرات مسکنهای امروزی وجود ندارد.
دکتر قاسمی عدم آگاهی نسبت به معماری سنتی اشاره کرد و گفت: برخی فکر می کنند منظور از معماری ایرانی اسلامی فقط خانه های وسیع خشت و گلی است در حالیکه مهمترین مبانی فرهنگ معماری ایرانی- اسلامی احترام به هویت انسان و مکان است.
نظر شما