پیوند علم و عمل عامل دستیابی به تقوای حقیقی است

حجت الاسلام دکتر سید محمد ثقفی در باب تقوا و انواع آن به خبرنگار مهر گفت: اتقوا به انواع عملی و تقوای نظری و تقوای اخلاقی تقسیم بندی شده است. تقوای نظری که همان تقوای علمی است این است که در مسائل علمی انسان باید تحقیق کند و تعصب را کنار بگذارد و اینکه سخن را مورد توجه قرار دهد نه اینکه ببیند گوینده سخن کیست.

وی افزود: لذا کشف حقیقت از آن جهت که حقیقت است معیار تقوای نظری است. تقوای نظری لازمه‏اش نوعی شک است. یعنی موضوع را از ابتدا با شک شروع می‎کنند و با یقین به خاتمه می‎رسانند. نمونه آن هم در داستان حضرت ابراهیم است که با ستاره و خورشید پرستان شروع می‏کند تا به پرستش الهی و یقین می‏رسد. نمونه دیگر امام محمد غزالی است که از شک شروع کرد و از موضع هدایت یابی علوم را مد نظر قرار داد و کلام و فلسفه را رد و فقه را نقد کرد تا سرانجام به تصوف و نوعی اطمینان قلبی رسید.

استاد جامعه شناسی دین دانشگاه آزاد در ادامه تصریح کرد: تقوای عقلی را می توان اینطور بیان داشت که به عنوان پلیس و نگهبان درونی آدمهاست. یعنی فرد دارای وجدان باشد. فرق عقل با وجدان این است که عقل تشخیص می‎دهد و آنوقت آن را تحویل وجدان می‏دهد.  وجدان به عنوان پاسبان درونی و به تعبیر قرآن نفس لوامه است که بر آدمی سایه می‏افکند.

این محقق و پژوهشگر حوزه جامعه شناسی دین اظهار داشت: آدمی که وجدان دارد دیگر دروغ نمی‏گوید ولو اینکه به ضررش باشد. تقوای اخلاقی هم بر دو اصل راست و دروغ بنا شده است که ایندو را حاکم بر اخلاق آدمها می‏داند و منظور از اخلاق همان اخلاق در سوره لقمان مد نظر است که می‏گوید اعتدال راه اخلاق است. کسی که دروغ می‎گوید از نظر اعتدال روانی مورد خدشه است.

تقفی در مورد راهکار رسیدن و دستیابی به تقوا هم گفت: علم را با عرفان یکی کردن از راهکارهای کسب تقوا است. علم خالی انسان را ممکن به حقیقت بیرونی برساند ولی به حقیقت اجتماعی که او را متعهد می‏سازد نمی‏رساند. تعهد از تخصص می‏آید یعنی کاری را بلد باشی انجام دهی، بی عیب آنرا انجام بدهی.