پشتوانه اي كه دريدا در چارچوب آن بحث هايش را مطرح كرده در ايران مهيا نيست

شناخت انگيزه هاي افرادي مانند دريدا اگر با نگاه علمي و پژوهشي باشد ضرر ندارد كه هيچ بلكه سود هم دارد، اما نبايد انديشمندان جديد را به صورت مريد و مرادي تبديل كنيم. اكثرا در ميان عده اي باب شده فيلسوفي را مطرح مي كنند بدون اين كه آثارش ترجمه شود و انديشه اش بررسي شود وليكن شناخت تفكر و نوآوري هاي متفكريني كه در دنياي غرب هستند اگر يك ايراني اطلاعي از آنها پيدا كند ضرري نمي كند اما نبايد يك چهره را بزرگ كرد و براي تخطئه حريف از آن بهره برد

دكتر محمد ضيمران در گفت و گو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" در پاسخ به اين پرسش كه اهميت ترويج و گسترش تفكرات دريدا در ايران چگونه است و از آنجا كه مقولات پست مدرنيسم و ساختارشكني انديشه هاي دريدا در كشور ما كه در دل سنت ها قرار داريم چندان محلي از اعراب ندارد چه لزومي بر طرح آن احساس مي شود گفت : ما علاقمند هستيم كه انديشمندان جديدي كه در غرب مسائلي را مطرح كردند و تاثير گذار نيز بودند را بشناسيم. ما نبايد اين افراد را به حالتي از وحي منزل تبديل كنيم وليكن شناخت انگيزه هاي افرادي مانند دريدا اگر با نگاه علمي و پژوهشي باشد ضرر ندارد كه هيچ بلكه سود هم دارد. اما نبايد انديشمندان جديد را به صورت مريد و مرادي تبديل كنيم. اكثرا در ميان عده اي باب شده فيلسوفي را مطرح مي كنند بدون اين كه آثارش ترجمه شود و انديشه اش بررسي شود وليكن شناخت تفكر و نوآوري هاي متفكريني كه در دنياي غرب هستند اگر يك ايراني اطلاعي از آنها پيدا كند ضرري نمي كند اما نبايد يك چهره را بزرگ كرد و براي تخطئه حريف از آن بهره برد. دريدا هم مانند انديشمندان معاصر جاي كار و بررسي دارد اما نبايد او را به عنوان مرشد و پير قلمداد كنيم.

ضيمران درباره ترجمه پذيري و يا عدم ترجمه آثار دريدا گفت : مترجمين انگليسي هم از شيوه نگارش دريدا گله مند هستند ولي در واقع آثار دريدا به زبان هاي ديگري نيز ترجمه شده است. اگر مترجمي، شناخت و آگاهي عميقي از آثار دريدا پيدا كرد آنگاه ترجمه امكان پذير است.

وي درباره اين كه چرا آثار دريدا مانند برخي از معاصرانش مانند فوكو و بارت به فارسي ترجمه نشده است گفت : مشكل از سخت بودن آثار دريدا است و همچنين كارنامه و پشتوانه اي كه دريدا در چارچوبش بحث ها را مطرح كرده در ايران مهيا نيست. به همين دليل حتي اگر اثري از دريدا ترجمه شود چون كه زمينه ها و بسترهايش مشخص نيست كار دشواري خواهد بود. دريدا مانند فوكو سياسي نيست و آن جذابيتي كه در آثار فوكو مي بينيد در آثار دريدا اصلا مطرح نيست. برخي از آثار دريدا اگر به فارسي ترجمه شود امكان دارد خوانندگانش از تعداد انگشتان يك دست بالاتر نرود براي اين كه فهم آن آثار دشوار است و كسي كه مي خواهد وارد اين جريان شود بايد فلسفه معاصر غرب و فلسفه كهن را به خوبي بداند. بنابراين كسي كه آن مسائل را نمي داند خواندن آثار دريدا نه تنها هيچ فايده اي ندارد بلكه وقتش را تلف كرده است. دريدا ناقد فلسفه غرب است نه سخنگو و توصيف گر فلسفه غرب.

ديكانستراكشن  براي اولين بار توسط هيدگر براي فهم عميق مطالب به كار رفته است  و دريدا اين انديشه را وارد فلسفه اش كرد ، اما در زبان فارسي ترجمه ديكانسراكشن به ساختار شكني يك بار منفي دارد در حالي كه غرض ساختار شكني بر عكس اين مورد است يعني اين كه رسيدن به انديشه اي و پي بردن به ساحت هايي كه قبلا درباره آن فكر نشده بود

دكتر ضيمران در پاسخ به اين پرسش كه مقوله هايي مانند ساختار شكني و انديشه هاي دريدا در كشور ما در حد تئوري باقي مي ماند چرا نمونه هاي عيني آنها را كسي ارائه نمي كند گفت : با مشكلات بسياري روبه رو هستيم به طور مثال نظريه ديكانستراكسيون در ايران اشتباها به ساختارشكني يا ساختار زدايي ترجمه شده است.  ديكانستراكسيون را براي اولين بار هيدگر تحت عنوان ديكنستراكسيون به كار برده بود و دريدا اين انديشه را وارد فلسفه اش كرد و اين شگردي براي فهم عميق مطالب است براي اين كه ما مطالبمان را تعميق دهيم. اما در زبان فارسي ساختار شكني يك بار منفي دارد در حالي كه غرض ساختار شكني بر عكس اين مورد است يعني اين كه رسيدن به انديشه اي و پي بردن به ساحت هايي كه قبلا درباره آن فكر نشده بود. دريدا درچندين مصاحبه اش به يك ژاپني گفته بود كه ديكانستراكسيون بيش از آن كه معناي سلبي داشته باشد معناي مثبت آن مهم است.

فضيلت  نشست دريدا  نقل شفاهي خواهد بود كه البته اين شيوه علمي نيست و قطعا با فراموشي مواجه خواهد شد. من معتقدم كه ابتدا بايد متون در اختيار مخاطبان قرار بگيرد و پس از آن نشست هايي را برگزار كنيم . اگر چه اميدوارم چنين نشستهايي بتواند لااقل اين اشتياق را در درون افراد ايجاد كند كه به سوي پژوهش در آثار دريدا بروند

دكتر ضيمران در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به اين كه در ايران درباره دريدا با فقر منابع مواجه هستيم برگزاري سمينارهاي و نشست ها را چگونه ارزيابي مي كنيد گفت : اين ماجرا نقض غرض است وقتي كه ما منابعي در اختيار نداريم درباره چه چيزي صحبت خواهيم كرد البته عده اي كه به زبان اصلي آثار دريدا را خوانده اند مي توانند آراء و انديشه هاي دريدا را به صورت شفاهي مطرح كنند يعني فضيلت اين نشست ها نقل شفاهي خواهد بود كه البته اين شيوه هيچ گاه منبع علمي نيست و قطعا با فراموشي مواجه خواهد شد. من معتقدم كه ابتدا بايد متون در اختيار مخاطبان قرار بگيرد پس از آن نشست هايي را برگزار كنيم اگر چه اميدوارم چنين نشستهايي بتواند لااقل اين اشتياق را در درون افراد ايجاد كند كه به سوي پژوهش در آثار دريدا بروند.