به گزارش خبرنگار مهر، سیزدهمین نشست از مجموعه درسگفتارهای فلسفه دین با موضوع "دین و هنر" صبح چهارشنبه 13 مهر با سخنرانی حسن بلخاری، اسماعیل بنی اردلان و محمد علی رجبی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
دکتر اسماعیل بنی اردلان مدیرگروه فلسفه هنر دانشگاه تهران در این نشست به موضوع "معرفت شناسی هنر اسلامی" پرداخت و گفت: هنر هر دوره متناسب با تفکر ظهور یافته در آن دوره است.
وی افزود: با مبانی هنر جدید نمی‌شود به سراغ سنجش آثار هنری خودمان(هنر دینی) برویم. بر این اساس عده‌ای با تأکید بر نظام زیبایی شناسی جدید آنقدر پیش رفتند که تمدنهای قدیم را فاقد زیبایی شناسی دانستند. باید توجه داشت که صورت جدید هنر با آنچه در تمدن اسلامی و شرقی است متفاوت است.
وی تصریح کرد: شواهد تاریخی دلالت بر آثار هنری در تمدن اسلامی دارد. سؤال این است که بر چه مبنایی می‌شود به حقیقت و معرفت این آثار هنری دست یافت.
بنی اردلان در ادامه به بررسی هنر یونانی، هنر ایرانی و هنر اسلامی پرداخت و تصریح کرد: هنر یونانی به امر قدسی دست یافت. آن امر قدسی بحث ریاضیات و تناسب و هماهنگی در طبیعت بود.
بنی اردلان در ادامه افزود: از نظر یونانیان تناسب در طبیعیت امر ثابتی است. کشف اینکه طبیعت از تناسب برخوردار است یونانیان را به سمت ریاضیات کشاند و نسبت طلایی فیثاغورث اساس هنر یونانی شد.
مدیر گروه فلسفه هنر دانشگاه تهران تصریح کرد: یونانیان تناسب در طبیعت را در هنرهای تجسمی خود به کار بردند. اما با وجود آنکه ایرانیان با ریاضی خوب آشنا بودند و ریاضیات را خوب می‌شناختند ریاضیات در هنر آنها راه نیافت. ایرانیها وقتی در طبیعت نگاه می‌کردند به این تناسب توجه نکردند و تصرف در طبیعت و جعل واقعیت کردند. آنها وقتی در طبیعت نگریستند سعی کردند امر پنهان در عالم خارج را آشکار کنند.
وی با اشاره به اینکه در تمدن اسلامی هنر منفک از دین و حقیقت نیست گفت: در تمدن اسلامی هنرمند با یاد اوست که راه می‌رود و قلبش را صیقل می‌دهد و قابلیت دیدار پیدا می‌کند و در این دیدار اثر هنری می‌آفریند. لذا نسبت میان دین و هنر تعبیر درستی نیست چون در تمدن اسلامی تفکیک دین و هنر درست نیست.
رجبی: هنر شیعه هنر اسلام حقیقی است
در ادامه این نشست دکتر محمد علی رجبی به موضوع "شیعه و هنر" پرداخت و گفت: منظور هنر شیعه، هنر اسلام حقیقی است.
وی افزود: کلمه شیعه دو معنا دارد که یکی به معنای مصاحبت و همراهی است و دیگری به معنی پیروی همراه با عشق. معنای اولی به معنای وَلایت و دومی به معنای وِلایت به معنای سرپرستی. در شیعه ولایت به حق برمی‌گردد.
این پژوهشگر حوزه هنر تصریح کرد: تحقق هنر شیعه در مدینه النبی است. شیعه بر مبنای حکمت قرآنی رسوخ به باطن قرآنی را از طریق اولیا می‌داند و معتقد است کلیددار، امیرالمؤمنین و خاندان او هستند؛ بدون پیر نمی‌توان به راه طریقت رفت.
وی با اشاره به اینکه عصمت بحث مهمی در فرهنگ شیعه است گفت: عصمت به معنای گناه نکردن نیست بلکه رابطه بی واسطه از حق به خلق است. این عصمت نسبتی با حسن دارد. حسن ظرف تجلی اسماء الهی است و از این حیث سوره یوسف، احسن القصص خداوند می‌شود.
نظر شما