به گزارش خبرنگار مهر، بی تردید باید گفت برنامه و استراتژی، دو عنصر بسیار مهم در فرآیند مدیریت شهری بوده که فقدان آنها به آشفتگی و نوعی درهم ریختگی در تمامی عناصر شهری منجر خواهد شد و در نهایت جریان طبیعی و روزمره زندگی در شهرها را تحت الشعاع قرار می دهد.
برهمین اساس امروزه در تعریف نوین مدیریت شهری، جایگاه برنامه ریزی و استراتژی به عنوان دو رکن اساسی و اصلی در این مقوله کاملا مشخص و تبیین یافته است. به عبارتی اعمال مدیریت، در یک مجموعه فاقد برنامه مدون و استراتژی، نتیجه ای جز روزمرگی و هدر رفت زمان و سرمایه نخواهد داشت.
بر اساس مفروضات فوق با نگاهی مختصر به سیمای شهری مرکز مازندران به وضوح در می یابیم که اعمال مدیریت در این شهر مهم از گذشته بر پایه نوعی روزمرگی و به دور از هر گونه برنامه ریزی و ا ستراتژی راهبردی و کاربردی تداوم یافته است.
تحقیق و تفحص در علل ماهوی معضلات عدیده ای چون ترافیک و زباله نشان می دهد که اگر از گذشته های نه چندان دور مدیریت شهری در مرکز استان بر اساس برنامه ای تعریف شده و استراتژی مشخص صورت می پذیرفت، هیچگاه ساکنان این شهر زیبا به چنین معضلاتی مبتلا نمی شدند.
از سوی دیگر هرچه زمان می گذرد مسائل و معضلات شهری مازندران بویژه در مرکز استان، ابعاد گسترده تر و پیچیده تری می یابد که مهار و کنترل آن دشوار تر و مستلزم صرف هزیته های هنگفت خواهد بود.
با وجود این می توان گفت، اگر در دوران کنونی طرحهای جامع و تفضیلی بر مبنای اصول علمی و کارشناسی شده و با استراتژی مشخص برای ساماندهی مسائل شهری مرکز استان تدوین و اجرایی نگردد، در آینده ای نه چندان دور معضلات زیستی در این شهر ابعاد وخیم تری خواهد یافت.
معضلاتی همچون ترافیک که محصول عدم گسترش راهها و معابر درون شهری است، عدم بهینه سازی عناصر مهم شهری، عدم ساماندهی بافت های فرسوده و همچنین قانونی کردن ساخت و سازهای غیر استاندارد و غیر مجاز که شهر داری از طریق راهکار ماده ۱۰۰ مجوز آنرا صادر می کنند!!
به هر تقدیر زندگی شهری در مرکز استان دچار چالش های اساسی است که بخش عمده ای از این معضلات، معلول رویکرد سنتی مدیران شهری است که در صورت تداوم چشم انداز امید بخشی را برای آینده زندگی شهری در مرکز استان نمی توان متصور بود.
نوشته حاضر به ضرورت مجال تنگ، دو مسئله یعنی بهینه سازی عناصر شهری و مدیریت ساخت و ساز ها را در فرآیند مدیریت شهری مرکز مازندران را بررسی می کند.
بهینه سازی عناصر شهری
امروزه یکی از مولفه های اصلی و اساسی در مدیریت شهری، ضرورت دقت در مکان گزینی و استقرار عناصر و المان های شهری در مکان های مناسب است.
عناصری نظیر ساختمان های اداری، پارکها، بازارهای هفتگی و روز، سینما ها، مدارس و مهدهای کودک، بانک ها و سازمان های خدماتی نظیر آتش نشانی، شهرداری یا سازمان هایی نظیر زندان و پادگان از جمله عناصری هستند که سیمای شهرها به میزان زیادی به مکان گزینی آنها بستگی تام دارد.
بدین معنا که اگر این عناصر براساس مطالعات کارشناسی و مهندسی در مکان هایی درست طرح ریزی و استقرار یابند مسلما سیمای شهر آراسته و نشان دهنده ذهنیت خلاق مدیران شهری در فرایند اداره آن می باشد و اگر این عناصر به گونه ای آشفته و غیرکارشناسی در مکان ها ی مختلف شهر بصورت پراکنده استقرار یابند نشان دهنده دخالت ذهنیتی غیر خلاق و مبتنی بر روش های مدیریت سنتی در فرایند اداره شهر است.
با این توصیف نگاهی گذرا به سیمای شهری و بویژه مرکز استان و مطالعه چیدمان عناصر مهم شهری به راحتی در می یابیم که استقرار این عناصر براساس الگوی کارشناسی شده صورت نگرفته است.
به عبارتی، استقرار پادگان نظامی در مرکز شهر، یا وجود زندان در یکی از مناطق پرجمعیت و پرتراکم شهر و استقرار سازمان آتش نشانی در خیابانی با ترافیک سنگین که امکان هر گونه خدمات رسانی را در مواقع لزوم با تاخیر زیاد مواجه می سازد، نشان می دهد که مدیریت شهری در این شهرها برمبنای علم روز سیر نکرده است.
به اعتقاد کارشناسان، در حال حاضر برای حل بسیاری از معضلات شهری مرکز مازندران نظیر مشکل ترافیک، ضروری است عناصر مهم و تاثیر گذار شهری ساماندهی شوند که در این فرآیند، انتقال و جابجایی برخی از سازمان ها و دستگاه های اجرایی به نقاطی خارج از هسته مرکزی شهر و یا اصلاح هندسی بسیاری از معابر و تقاطع ها اجتناب ناپذیر است.
انتقال سازمان هایی که روزانه محل مراجعه بسیاری از شهروندان بوده و بعلت واقع شدن در هسته مرکزی شهر، سبب ایجاد گره های کور ترافیکی می شوند و یا استقرار سازمان هایی نظیر آتش نشانی یا بیمارستان ها در مکان هایی مناسب از جمله دیگر پروژه هایی است که باید در دستور کار شورا و شهرداری قرار گیرد.
برنامه ریزی برای بهینه سازی، مکان یابی و استقرار این واحدها می تواند روند رو به رشد معضل ترافیک در خیابان های اصلی شهر را کاهش دهد و فرایند خدمت رسانی به شهروندان را تسهیل و تسریع کند.
ضرورت مدیریت ساخت و سازها
بی تردید یکی از مهمترین مسائل و چالش های کنونی اکثر شهرهای مازندران و بویژه مرکز استان، مسئله ساخت و سازهای غیر استاندارد و خارج از اصول و قواعد شهری و مهندسی است. به گونه ای که امروزه در تمامی نقاط شهری مرکز استان شاهد نوعی هرج و مرج در فرایند ساخت و سازها هستیم که عمدتا توسط کارفرمایان و کارگران و مجریان غیر متخصص ایجاد می شود، اینگونه ساخت و سازها در واقع نوعی هدر رفت بودجه و امکانات و مصالح ساختمانی است که بدون لحاظ نمودن موازین فنی مورد کاربرد قرار می گیرند.
نگاهی به سیمای شهری مرکز استان مازندران و تامل در نوع و کیفیت ساخت و سازهایی که در حال انجام است نشان می دهد که بسیاری از این ساخت و سازها در شرایطی کاملا غیر علمی و بدون بهره گیری از دانش مهندسان، شهرسازان و معماران در حال احداث است.
نتیجه بررسی ها نشان می دهد که تقریبا بیش از ۸۰ درصد از مصالح مورد استفاده در فرآیند احداث ساختمان ها بویژه در حواشی شهرها غیر استاندارد است، به گونه ای که اغلب شن و ماسه ای که در اجرای پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرند مصالح واریزه ای یا رودخانه ای است که فاقد کیفیت دانه بندی مورد نیاز در احداث بناها و ساخت و سازها است.
بطوریکه بواسطه کاربرد ناصحیح همین مصالح غیر استاندارد عمر مفید اغلب ساختمان ها در کشور ما حداکثر به ۳۰ تا ۴۰ سال می رسد و این در حالی است که عمر مفید ساختمان های احداثی در کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه به حدود 100 سال برآورد می شود.
بنابراین ضروریست مدیران شهری و سازمان های ذیربط با اجرای دقیق قوانین در خصوص چگونگی ساخت و سازها و نظارت برفرایند احداث آن که قطعا مستلزم تعامل مثبت با سازمانهای تخصصی نظیر نظام مهندسی ساختمان است، از هر گونه مسامحه و اغماض در خصوص احداث ساختمان های غیر استاندراد پرهیز کنند، چرا که این امر در واقع نوعی اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از هدر رفت سرمایه های ملی است.
برگزاری دوره های آموزشی برای کارگران و مجریان پروژه های ساختمانی و ایجاد مراکزی برای تولید مصالح استاندارد از دیگر اولویت هایی است که در این زمینه باید مد نظر قرار گیرد.
ساری مرکز مازندران بالغ بر 500 هزار نفر جمعیت دارد.
...................................
کوروش غفاری چراتی
نظر شما