انديشه والا و قدسي اهل بيت (ع) سرمايه گرانبهايي براي حكمت شيعي است

حفظ هويت ملي ما ايرانيان مبتني بر آشنايي ما بر فرهنگ غني گذشته است و مادامي كه نسل آينده نداند كه داراي چه سرمايه غني فرهنگي بوده، به هويت خويش اعتمادي نخواهد داشت

دكتر سيد مصطفي محقق داماد، عضو فرهنگستان علوم، در گفت و گو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" درباره همايش "بزرگداشت دو حكيم استرآباد، ميرفندرسكي و ميرداماد" كه در هفته اول ارديبهشت 1384 در گرگان برگزار مي شود گفت : با اعتقاد به اين كه حفظ هويت ملي ما ايرانيان مبتني بر آشنايي ما بر فرهنگ غني گذشته است و مادامي كه نسل آينده نداند كه داراي چه سرمايه غني فرهنگي بوده، به هويت خويش اعتمادي نخواهد داشت  و گاهي اوقات نيز احساس خلاء در مقابل هجوم هاي فرهنگي بيگانه مي كند. با اين نگرش، معرفي مفاخر علمي و شخصيت هاي بزرگ ايراني براي ما كه يكي از وظايف مهم است و از طرفي هم در اساس نامه فرهنگستان علوم آمده، اين است كه به معرفي مفاخر شخصيتي علمي گذشته اهتمام داشته باشيم.

دكتر محقق داماد با تصريح اين مطلب كه چندي پيش در گرگان همايش بزرگداشت اسماعيل جرجاني توسط فرهنگستان علوم پزشكي برگزار شد، گفت : در آن سمينار، مردم منطقه و از جمله امام جمعه آنجا پيشنهاد كرند كه بزرگداشتي براي ميرداماد برگزار شود كه ما نيز با اين پيشنهاد موافقت كرده و از جمله مقام معظم رهبري و آقاي خاتمي دستور اكيد بر برگزاري اين همايش را اعلام كردند. ما نيز تصميم گرفتيم كه اين همايش در ابتدا در محدوده داخلي باشد و از دانشمندان كشور براي اين كار استفاده كنيم. در جلسات اوليه قرار شد كه بزرگداشت ميرفندرسكي و ميرداماد را با هم برگزار كنيم كه هر دو اهل روستاي ميرفندرسك بودند. از روزي كه اين كار آغاز شد عده اي از مراكز علمي مانند : انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران و استانداري گلستان و موسسه فرهنگي ميرداماد كه در استان گلستان قرار دارد اعلام آمادگي و همكاري كردند كه بنا شد مسئوليت علمي بر عهده فرهنگستان باشد.

رئيس گروه مطالعات اسلامي فرهنگستان علوم با تاكيد بر اين نكته كه در اين همايش قصد داريم  آثار ميرداماد و ميرفندرسكي دوباره احياء و منتشر شود اعلام كرد: دكتر فتح الله مجتبايي كتاب منقحي درباره ميرفندرسكي تاليف كردند كه در اين همايش ارائه خواهد شد. موج شناسايي اين شخصيت ها باعث مي شود كه افراد با نام و دستاورد اين دو بزرگوار آشنا شوند. آثار اين دو فيلسوف و كتابشناسي آنها را مد نظر قرار داد ه ايم كه قطعا تاثير مهمي در پژوهش هاي علمي خواهد گذاشت.

دكتر محقق داماد در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به گستردگي صدرا پژوهي در جامعه ما تا چه اندازه در اين همايش قصد داريد جنبه هاي پنهان اين فلاسفه را آشكار كنيد، ابراز داشت : ما از شخصيت هايي كه درباره اين دو فيلسوف تحقيق كرده اند و صاحب نظر هستند دعوت به همكاري كرديم و مقالات علمي بسيار خوبي تا كنون به دست ما رسيده است و افرادي نيز هم اكنون مشغول تدوين مقالات هستند اميدوار هستيم كه جنبه هاي پنهان اين شخصيت هاي فلسفي و ديني كه از استادان ملاصدراي شيرازي بودند به شكل علمي - پژوهشي مورد بررسي قرار گيرد.

با اسلام شناسان و حكمت شناسان هندي كه درباره ميرفندرسكي كاري انجام داده اند در تماس هستيم و از نظرات آنها نير استفاده خواهيم كرد

وي با تاكيد بر اين نكته كه ميرفندرسكي مدتي در هند زندگي كرده گفت : ما اكنون با اسلام شناسان و حكمت شناسان هندي كه درباره ميرفندرسكي كاري انجام داده اند در تماس هستيم و از نظرات آنها نير استفاده خواهيم كرد. همچنين ميرداماد استاد ملاصدرا بوده و بسياري از آثارش مغفول مانده كه قصد احياء آن را داريم. كتاب "قبسات" از آثار ميرداماد به طور شايسته اي چاپ شده است و ما قصد درايم  ديگر آثار ايشان مانند ديوان اشعار و رساله صناعيه را مجددا منتشر كنيم.

عضو فرهنگستان علوم در پاسخ به اين پرسش كه بحث احياء سنت فلسفه اسلامي در چند سال اخير بسيار گسترش پيدا كرده با توجه به اين نكته تا چه اندازه افرادي كه در بحث فلسفه اسلامي پنهان بودند را در اين همايش مطرح و تبيين خواهيد كرد گفت : ما

جامعه اسلامي اگر پشتوانه فلسفي نداشته باشد موفق نخواهد شد كه به اهدافش برسد. اگر كسي بپرسد كه خدمات حكماي اسلامي به دنيا و اسلام چه بوده است خواهم گفت كه جوامعي كه به فكر فلسفي و تعقل اهميت مي دهند را با جوامعي كه به اين گوهره اهميتي نمي دهند مقايسه كنيد قطعا به ثمره پشتوانه فلسفي پي خواهيد برد

در اين همايش همان هدف احياء فلسفه اسلامي را داريم. من معتقدم كه جامعه اسلامي اگر پشتوانه فلسفي نداشته باشد موفق نخواهد شد كه به اهدافش برسد. اگر كسي بپرسد كه خدمات حكماي اسلامي به دنيا و اسلام چه بوده است خواهم گفت كه جوامعي كه به فكر فلسفي و تعقل اهميت مي دهند را با جوامعي كه به اين گوهره اهميتي نمي دهند مقايسه كنيد قطعا به ثمره پشتوانه فلسفي پي خواهيد برد. نمونه آن در دنياي معاصر حكومت طالبان است كه چگونه دنيا را با مسائلي تهي درگير ساختند ، اينان از ثمرات حكومتهاي بي تعقل هستند. اگر حكماي ما مانند ابن سينا و خواجه نصير و ميرداماد و ملاصدرا نبودند ايران اكنون  اسلام طالباني و عربستان سعودي داشت. حركت اين فلاسفه تشيع را به سوي فقه و اصول عقلاني سوق داده است.  ما هرچه قدر درباره حكمايي كه فيلسوف و افتخار جهان تشيع هستند كار كنيم حكمت اسلامي را احياء كرده و خدمت به دين داري همراه با تعقل كرده ايم.

نبايد از اين نكته غافل شويم كه انديشه والا و قدسي اهل بيت (ع) در معارف شيعي سرمايه گرانبهايي براي حركت حكمت شيعي بوده است كه رگه هاي دگرگوني فكر اسلامي در آن سيلان داشته است و تفكرات ميرداماد نمونه بارز حكمت شيعي است

دكتر محقق داماد در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به اين كه حكمت شيعي در فرهنگ و فلسفه اسلامي پنهان مانده است تا چه اندازه در اين همايش حكمت شيعي را به خارج از مرزهاي ايران معرفي خواهيد كرد گفـت : ما قصد نداريم از اين مورد عامل نفاقي ميان شيعه و سني باشيم اما به هر جهت نبايد از اين نكته غافل شويم كه انديشه والا و قدسي اهل بيت (ع) در معارف شيعي سرمايه گرانبهايي براي حركت حكمت شيعي بوده است كه رگه هاي دگرگوني فكر اسلامي در آن سيلان داشته است و تفكرات ميرداماد نمونه بارز حكمت شيعي است چراكه ميرداماد حكيم مسلمان ايراني شيعي است. 

رئيس گروه مطالعات اسلامي فرهنگستان علوم  در پايان با تاكيد بر اين نكته كه در گرگان موسسه فرهنگي به نام ميرداماد وجود دارد كه  قرار است با اعضاء مطالعات اسلامي فرهنگستان علوم ارتباط علمي را گسترش دهند و همچنين دبيرخانه دائمي براي معرفي آثار ميرداماد و ميرفندرسكي در آنجا تشكيل شود.

گفتني است كه اعضاي علمي اين همايش عبارتند از : دكتر فتح الله مجتبايي، دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، دكتر ابوالقاسم گرجي ، دكتر رضا داوري ، دكتر غلامرضا اعواني ، دكتر موسوي بهبهاني ، و دكتر سيد مصطفي محقق داماد .