به گزارش خبرنگار مهر، صمد رحمانی شامگاه پنجشنبه در سومین جلسه انجمن حافظ شناسی و شهریار پژوهی تبریز گفت: شعر حافظ از همان آغاز با حالت ایهام و چند لایگی صورت پارادوکسی یافت به این معنی که متعهدترین شعر برای تمام فصول و قرون و در عین حال هنری ترین شعر برای هنرمندان است.
وی اضافه کرد: مداح ترین شاعران نیز به اندازه حافظ نام شاهان، وزیران، صاحبان دیوان، مفتیان، قاضیان و صوفیان، یعنی امارت مداران را در دواوین خود ذکر نکرده اند، کافی است به خاطر آوریم که در دیوان حافظ 123 مورد اشاره به شاه شده که 70 مورد آن صریحا و یا با قرائن موکده ممدوح مشخص شده است.
این دکترای ادبیات ترکی افزود: قهرمان اصلی شعر حافظ پیری است رند که دنیا و ما فیها را به پشیزی نمی خرد، در عوض یک پایش هم قدم درویشان درد خور و قدم دیگرش با قدیسان ملکوتی در آسمان هفتم راه می پیماید، این قهرمان به گفته پیر عارفان چند دهه اخیر، دکتر منوچهر مرتضوی منطبق با روحیه و شخصیت مراد تصوری سلطان عاشقان جهان، شیخ صنعان است.
رحمانی افزود: شخصیت شیخ صنعان از منظر چشم حافظ در ادبیات معاصر دنیا الگوی کاراکترهای نویسندگانی چون گوته در نمایشنامه فاوست، تولستوی در رمان حاجی مراد، توماس مان در رمان کوه جادو، آندره ژید در سکه سازان و نیز در دهها رمان و صدها نوول نویسان دنیا قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: تاثیر اشعار حافظ بر شاعران جهان به مراتب بیش از داستان نویسان بوده و این امر از عصر زندگی خود شاعر آغاز و در اشعار و اندیشه شاعرانی چون عمادالدین نسیمی ، فضولی و ... متجلی شده است.
رحمانی با اشاره به تاثیر حافظ در افکار و اندیشه های بزرگان شعر و ادب جهان یادآور شد: گوته شاعر نامدار آلمانی با خواندن اشعار حافظ و تحت تاثیر اندیشه و عرفان این شاعر بلند مرتبه می سراید: "کلام را چون عروسی بدان/ و معنی را داماد/ چنین ازدواجی را آن شناسد / که حافظ را بستاید.
حافظ خود چنین می ستاید:
کس چو حافظ نگشود از رخ اندیشه نقاب / تا سر زلف سخن را به قلم شانه زدند.
رحمانی ادامه داد: امرسن شاعر مشهور امریکایی که در ادبیات پیشوای رنسانس آمریکایی به شمار می آید نیز در مورد حافظ می گوید: "جهانگیران و نامجویان با همه بزرگی خود می گذرند و فراموش می شوند و فقط نغمه آسمانی حافظ و شکسپیر است که با گذشت زمان بلندتر و آسمانی تر می شود."
رحمانی در ادامه تاکید کرد: الکساندر پوشکین، میخائیل لرمانتوف، ایوان تورگنیف، الکساندر مایاکوفسکی و... از روسیه،شارل بودلر، لو کنت دولیل، آرتور رمبو، پل ورلن، استفان مالارمه، و... از فرانسه، ور هارن، وان لر برگ از بلژیک، اسکار وایلد، جان ریچادسون، جان هدلی و... از انگلستان، اقبال لاهوری از پاکستان، رابیندرانات تاگور از هندوستان، ادگار آلان پو از امریکا، ناظم حکمت از ترکیه، علی آقا واحد و بختیار واهابزاده از جمهوری آذربایجان و صدها شاعر از اقصا نقاط جهان به طور مستقیم یا غیر مستقیم از حافظ تاثیر پذیرفته اند.
در ادامه این جلسه همچنین استاد رضوان حاج قاسملو، به مضمون سازی و ابداع در منظومه "حیدربابایه سلام" پرداخته و بندهایی از این منظومه را قرائت کرد.
حاج قاسملو همچنین به بررسی منظومه "سهندیه" پرداخته و گفت: شهریار در این منظومه یک چشم به کوه سرافراز سهند و چشم دیگر به شاعر بلند آوازه مراغه "بولوت قره چورلو" متخلص به سهند دارد.
وی ادامه داد: شهریار در این ادبیات این دو را با هم در آمیخته و مضمون آفرینی های عجیبی پرداخته است.
این استاد ادبیات معاصر سپس به رد پای افلاکیان در آثار شهریار پرداخته و ادامه داد: شهریار از زیبا رویان افلاک، بیشتر ستاره – ستاره قطبی- "دان اؤلدوزو"، خورشید و ماه را در اشعارش آورده و مضمون آفرینی کرده است.
حاج قاسملو در این رابطه به ابیات زیر اشاره کرد:
اؤلدوز سایاراق گؤزله میشم هر گئجه یاری / گئژ کلمه ده دیر یار گئنه اؤلموش گئجه یاری
و: آی دان اؤلدور منی سن یاخشی تانیرسان که سحر / افقی خلوت ائدیب راز و نیاز ایله میسن
و همچنین : امشب ای ماه به درد دل من تسکینی / آخر ای ماه تو همدرد من مسکینی
چهارمین جلسه انجمن حافظ شناسی و شهریار پژوهی تبریز روز پنج شنبه 19 بهمن ماه تشکیل خواهد شد.
نظر شما