راه آهن قم محقرتر از یک روستای دورافتاده/ مدیریت راه‌آهن قم در اراک!

به گزارش خبرنگار مهر، دو ساعت قبل از حرکت قطار با اتوبوس فرسوده‌ای که راه‌آهن برای مسافران در نظر گرفته، خودم را به ایستگاه محمدیه رساندم. در طول مسیر با دیدن مناظر زننده حاشیه جاده و استشمام بوهای مشمئزکننده و صندلی‌های شکسته اتوبوس فرسوده، به اندازه کافی دل‌زده و خسته شدم.

نمایشی از نازیبایی‌ها و آلودگی‌های بصری از جلوی چشمانم گذشت. با دیدن ایستگاه محقر و فضاهای بی‌روح آن و سردرگمی مسافران متاثر شدم. مدتی در سالن کوچک ایستگاه که جایی برای نشستن نبود، ایستادم. وقتی قطار در زمان مقرر توقف نکرد، نزد یکی از پرسنل راه‌آهن رفتم و با نگرانی از او پرسیدم آقا! ببخشید، چرا قطار نیامد، پس ساعتی که برای حرکت قطار مشخص کردید چه فایده‌ای دارد؟ پرسنل راه‌آهن که به نظر می‌رسید گوشش از این سئوال‌ها پر شده است، جواب داد: اگر قطارها تاخیر نمی‌کردند که سالن انتظار نمی‌ساختند!

اواسط خردادماه وقتی علی نیکزاد سرپرست وزارت راه در جلسه کارگروه امور زیربنایی و شورای مسکن استان قم شرکت کرده بود، حجت‌الاسلام والمسلمین علی بنایی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی از این فرصت استفاده کرده و با بیان برخی مشکلات مردم قم در ایستگاه‌های راه‌آهن، خواستار تفکیک مدیریت راه‌آهن قم از استان مرکزی شد و نیکزاد با گفتن کلمه "چشم" موافقت ضمنی خود را با این تفکیک مدیریتی اعلام کرد.

حجت‌الاسلام بنایی این مسئله را خواست عموم مردم قم دانست و گفت: اگر از اهالی قم درباره تفکیک مدیریت راه‌آهن قم از استان مرکزی سئوالی بپرسید، متوجه می‌شوید که این مسئله درخواست همه مردم قم است.

در همین رابطه تعدادی از شهروندان قمی در گفتگو با خبرنگار مهر به طرح مشکلات و چالش‌های بخش راه‌آهن پرداختند که حجم قابل توجهی از نارضایتی آنها مربوط به ایستگاه راه‌آهن محمدیه و عدم ارائه خدمات مناسب به مسافران در این ایستگاه است.

ایستگاه محمدیه حدود 5 سال پیش (15 خرداد 85) راه‌اندازی شد و در این مدت زائران و مسافرانی‌ که تمایل به استفاده از قطار برای مسافرت به شهر قم یا از قم به شهرهای دیگر داشته باشند مجبورند از این ایستگاه استفاده کنند، اما در این 5 سال روند ارائه خدمات به مسافران در حدی نیست که حتی قابل گفتن باشد.

احساس شرم می‌کنم

علی قنبرزاده یکی از شهروندان قم که به تازگی برای مسافرت به مشهد مقدس برای اولین بار به ایستگاه محمدیه مراجعه کرده است در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اصلا باورم نمی‌شد که ایستگاه راه‌آهن شهری که ام‌القرای جهان تشیع و کانون توجهات جهانیان است، به این محقری باشد.

وی ادامه داد: با مشاهده مسافت بالای قم تا ایستگاه محمدیه و کم‌عرض بودن جاده منتهی به این ایستگاه فراموش کردم که برای مسافرت به مشهد مقدس به این ایستگاه مراجعه می‌کنم؛ احساسم این بود که به یکی از روستاهای دورافتاده قم سفر می‌کنم.

وی بیان داشت: بنده به عنوان کسی که در شهر مقدس قم زندگی می‌کنم با دیدن خرابه‌ها و نخاله‌های اطراف این جاده و بوی مشمئزکننده فضولات حیوانی احساس شرم می‌کنم.

قنبرزاده نبود روشنایی کافی را یکی دیگر از مشکلات این جاده برشمرد و تاکید کرد: اگر در این جاده برای افراد یا خانواده‌هایی مشکلات امنیتی به وجود آید چه کسی باید پاسخ بدهد؟

عدم استقرار اورژانس در ایستگاه محمدیه

سید مسعود حسینی دیگر شهروند قمی نیز به برخی مشکلات ایستگاه محمدیه اشاره کرد و افزود: متاسفانه اتوبوس‌هایی که برای انتقال مسافران به ایستگاه محمدیه در نظر گرفته شد مستهلک و احتمالا از رده خارج هستند.

وی ادامه داد: بالابودن هزینه خودروهای سواری باعث می‌شود که از این اتوبوس‌ها استفاده کنیم و اگر پارکینگ امنی برای مسافران در نظر گرفته شود، بسیاری از افرادی که به مسافرت چند روزه می‌روند، می‌توانند با ماشین شخصی خودشان به ایستگاه محمدیه مراجعه کنند.

حسینی یکی دیگر از مشکلات ایستگاه محمدیه را نبود اورژانس اعلام کرد و گفت: این مسئله قابل تامل است که چرا با وجود حجم بالای ورود مسافر به قم از ایستگاه محمدیه و یا مسافرت مردم از این ایستگاه به سایر شهرهای کشور‏، جای اورژانس و نیروهای پلیس در مجاورت این ایستگاه خالی است.

وی گفت: بارها برای بیان نارضایتی مسافران ایستگاه محمدیه و حتی مشکلاتی که برای خانواده‌ام به وجود آمد با دستگاه‌های مسئول ارتباط تلفنی برقرار کردم ولی مثل اینکه کسی قصد ندارد به فکر مسافران این ایستگاه باشد.

حسینی با اشاره به بازتاب منفی مشکلات ایستگاه محمدیه در بین زائران حرم حضرت معصومه و مسجد مقدس جمکران اظهار داشت: بسیاری از افرادی که برای اولین بار به قم سفر می‌کنند انتظار دارند این شهر را که کانون جوشش انقلاب و مرکز نشر معارف الهی است متفاوت‌تر از شهرهای دیگر ببینند، اما ممکن است با دیدن منظره زشتی‌های ایستگاه محمدیه ابراز تاسف کنند.

ایستگاه محمدیه بدترین ایستگاه

فرهاد میرزایی اهل نیشابور است که حدود چهار سال در قم سکونت دارد و هر سه الی چهار ماه یک بار به نیشابور مسافرت می‌کند. او گفت: تمامی ایستگاه‌هایی که در مسیر قم - نیشابور وجود دارد از نظر ارائه خدمات و تامین امکانات مورد نیاز مسافران بهتر از ایستگاه محمدیه است.

وی گفت: ایستگاه‌هایی که در طول مسیر از آنها رد می‌شویم به گونه‌ای طراحی شده که مایه آرامش و آسایش مسافران هستند و بیشتر این ایستگاه‌ها در گوشه‌ای از شهرها واقع شده‌اند.

میرزایی تصریح کرد: بعضی وقت‌ها که هوا سرد می‌شود، فضای کافی برای حضور همه مسافران در لابی ایستگاه وجود ندارد، بنابراین تعدادی از مسافران مجبورند در بیرون از ایستگاه منتظر قطار باشند و بعضا هم تاخیر در رسیدن قطار باعث نارضایتی مسافران می‌شود.

ایستگاه محمدیه در شأن مردم یا در خور مسئولان

سخنگوی شورای اسلامی شهر قم نیز راه‌اندازی ایستگاه محمدیه را نشان‌دهنده مظلومیت قم دانست و گفت: زائران و مسافرانی که به قم سفر می‌کنند از موقعیت، جایگاه، امکانات و وسعت این ایستگاه به عنوان نقطه‌ای برای سرویس‌دهی به مردم ابراز تعجب می‌کنند.

حسن بختیاری یکی از دلایل جابجایی ایستگاه راه‌آهن را کاهش تردد قطارها در داخل شهر قم عنوان کرد و اظهار داشت: متأسفانه ورود قطارهای سنگین و باربری که قطعاً مزاحمت و مشکلات بیشتری نسبت به قطارهای مسافربری دارند، کماکان ادامه دارد.

وی ادامه داد: مسئولانی که به فکر استفاده از ظرفیت توریسم مذهبی در شهر قم هستند با کدام منطق مسافران زن و مرد و کودک و پیری را که در سرمای زمستان و نیمه شب در بیابان محمدیه پیاده می‌شوند، توجیه می‌کند. چرا باید آبروی شهر قم به دلیل تصمیمات نسنجیده و یا تک بعدی برخی‌ها، در بین مردم سراسر ایران و زائران خارجی زایل شود؟

وی گفت: مگر نه اینکه مقام معظم رهبری آبروی شهر قم را آبروی نظام اسلامی اعلام کردند. قضاوت کسانی که ایستگاه محمدیه را به عنوان ایستگاه راه آهن مسافری کلان شهر قم و ام القری جهان اسلام می‌بینند چه خواهد بود؟

به گفته بختیاری، ایستگاه محمدیه نه در شأن مردم است و نه در خور جایگاه و شأن رفیع و والای مسئولان استان.

مشکلات عبور قطار باری از داخل شهر قم

یکی دیگر از مشکلات شهروندان قمی عبور قطارهای باری از داخل این است که معضلات زیست محیطی و مخاطرات صوتی زیادی برای ساکنان حریم راه‌آهن ایجاد کرده است.

مسئولان وزارت راه و ترابری و همچنین مسئولان استان قم بارها اعلام کرده‌اند که از ورود قطارهای باری به داخل شهر قم جلوگیری می‌شود اما این مشکل کماکان ادامه دارد.

مرتضی فضلی یکی از شهروندان قمی که در نزدیکی خط آهن سکونت دارد در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: عبور قطارهای باری از داخل شهر قم به دلیل صدای زیاد آنها آرامش و آسایش خانواده‌ها را مختل کرده است.

وی عدم دیوارکشی حریم خط آهن را یکی دیگر از مشکلات مردم قم عنوان کرد و ادامه داد: بسیاری از خانواده‌هایی که در نزدیکی خط آهن زندگی می‌کردند، به خاطر ترس از حضور فرزندان خردسال بر روی خط آهن و سروصدای زیادی که قطارهای باری ایجاد می‌کنند از این منطقه کوچ کرده‌اند.

فضلی تصریح کرد: یک قانون نانوشته هم برای خریداران این گونه منازل مسکونی وجود دارد که این خانه‌ها را با قیمت بسیار کمی خریداری می‌کنند.

این شهروند قمی با این جمله به صحبت‌هایش پایان می‌دهد: با اینکه مشکلات زیادی داریم اما هر وقت خبری در مورد انتقال قطارهای باری به خارج از شهر قم منتشر می‌شود برای ما هیچ گونه جذابتی ندارد چون حرفی که عملی نشود بهتر است بیان نشود.

دلایل جانمایی ایستگاه محمدیه

اما از آنجایی که مدیریت راه‌آهن قم در اراک متمرکز است، عبدالله عامری مدیرکل راه‌آهن استان مرکزی درباره علت جانمایی ایستگاه محمدیه به خبرنگار مهر گفت: این اقدام به دلیل اجرای پروژه سراسری دو خطه به طول 160 کیلومتر از تهران به محمدیه و در ادامه به سمت شهرهای دیگر همچون اصفهان و بر اساس شیب و فراز و طول خطوط انجام شده است.

وی ادامه داد: قبل از تعریف این پروژه، مسیر قدیم قطار تهران به قم یک خطه بوده و به دلیل مناسب نبودن زیرسازی‌های آن، قطارها با سرعت 50 کیلومتر در ساعت تردد می‌کردند اما با تعریف پروژه‌های جدید هم سرعت حرکت قطارها زیادتر شد و هم مسافت درنظرگرفته شده کمتر از مسیر قبلی است.

وی در مورد مشکلات ایستگاه محمدیه گفت: ایجاد دسترسی مناسب به ایستگاه محمدیه از تعهدات راه و ترابری قم بوده است و حتی تامین روشنایی این مسیر هم از تعهدات استان بود.

عامری افزود: در سال 85 که ایستگاه محمدیه ایجاد شد قرار بود کار جابجایی مسافران این ایستگاه حدود دو ماه بر عهده ما باشد و بعد از آن در استان چاره‌اندیشی شود اما در حال حاضر هر ماه 22 میلیون تومان برای جابحایی مسافران هزینه پرداخت می‌کنیم و هنوز دستگاه‌های مسئول برای عمل به این تعهد کاری انجام نداده‌اند.

مدیرکل راه‌آهن استان مرکزی درباره طرح انتقال قطارهای باری از قم به بیرون از شهر گفت: پروژه‌ای توسط قطار حومه‌ای در دست اجراست که با اتمام آن بخش قابل توجهی از قطارهای باری به خارج از شهر قم انتقال می‌یابد.

وی با اشاره به ممانعت از دیوارکشی حریم خطوط راه آهن تصریح کرد: اگر فردی در اثر برخورد با قطار فوت کند، قطار مورد نظر باید حدود 2 ساعت متوقف باشد و این مسئله تبعات زیادی در پی دارد، برای همین ما اقدام به دیوارکشی و فنس‌کشی حریم خطوط ریلی کردیم ولی مردم در این کار همکاری نکردند.

بودجه راه‌آهن منطقه‌ای تعریف می‌شود نه استانی

وی در مورد خواست مردم قم به تفکیک مدیریت راه آهن از استان مرکزی گفت: ممکن است در آینده در مورد این مسئله تصمیم‌گیری شود اما تاکنون کار کارشناسی آنچنانی صورت نگرفته است.

عامری تاکید کرد: به هیچ وجه در تصمیم گیری‌ها و اجرای پروژه‌های عمرانی حمل و نقل ریلی در استان قم تعللی صورت نمی‌گیرد و معاون فنی اداره کل راه‌آهن استان مرکزی به عنوان سرپرست تیم مستقر در استان قم فعالیت می‌کند.

وی در مورد اعتبارات راه آهن گفت: اعتبارات حمل و نقل ریلی به صورت منطقه‌ای اختصاص پیدا می‌کند نه استانی.

وی تاکید کرد: ایجاد مدیریت راه‌آهن در قم نیاز به امکانات و نیروی انسانی دارد ولی در حال حاضر بیش از دو سال است که استخدام نیروها را ممنوع اعلام کردند.

تفکیک مدیریت راه‌آهن تنها راه حل مشکلات حمل و نقل ریلی

در همین رابطه حجت‌الاسلام والمسلمین علی بنایی تنها راه حل مشکلات و معضلات مربوط به حمل و نقل ریلی را تفکیک مدیریت راه‌آهن از استان مرکزی دانست و تاکید کرد: روزانه 50 رام قطار مسافربری و 54 رام قطار باری از راه‌آهن قم می‌گذرد و نبود مدیریت واحد در این استان موجب بروز مشکلات عدیده برای مردم شده است.

به گفته نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی سه خط اصلی راه‌آهن از جمله خطوط تهران - قم - شیراز، تهران - قم - اهواز - خرمشهر و مسیر در حال احداث قم - اصفهان - شیراز - بوشهر در استان قم قرار گرفته است که این مسئله ضرورت وجود مدیریت راه‌آهن در این استان را دو چندان می‌کند.

وی با بیان اینکه تفکیک این مدیریت خواست همه مردم قم است، به مشکلات عدیده‌ای که برای مردم و زائران قم در ایستگاه محمدیه وجود دارد اشاره کرد و یادآور شد: اگر مشکل مدیریت راه‌آهن قم برطرف شود، تصمیم‌گیری برای تسهیل در امور راه‌آهن راحت‌تر خواهد بود.

تذکر کتبی حجت‌الاسلام بنایی به وزیر راه

البته حجت‌الاسلام بنایی چندی پیش نیز در مورد تفکیک مدیریت راه‌آهن قم از استان مرکزی به وزیر راه تذکر کتبی داده است.

وی در توضیح دلایل این تذکر اظهار داشت: استان قم واصل جنوب کشور به شمال کشور است و خط آهن قم شاهراه 17 استان کشور محسوب می‌شود، از این رو باید مدیریت مستقل راه‌آهن داشته باشد.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه عدم مدیریت راه آهن در استان موجب بروز مشکلات زیادی برای مردم شده است، ادامه داد: ‌مردم بارها با تاخیر و نبود قطار در استان مواجه شده‌اند.

حجت‌الاسلام بنایی امکانات استانی را برای راه‌آهن قم ناکافی دانست و تاکید کرد: به دلیل عدم تخصیص اعتبار مجزا برای استان، همواره راه‌آهن قم با مشکلات رفاهی مواجه بوده است.

وی راه‌آهن را از اصلی‌ترین وسایل حمل و نقل عمومی برای قم دانست و وضعیت خدمات‌رسانی به مردم را با عنایت به موقعیت و جمعیت قم ناکافی ارزیابی کرد.

این انتظار از مسئولان استان می‌رود که برای تفکیک مدیریت راه‌آهن قم از استان مرکزی هر چه سریع‌تر چاره‌اندیشی کنند تا با تصمیم‌گیری‌های درون استانی، نارضایتی شهروندان قمی و زائران این شهر مقدس از خدمات‌رسانی حمل و نقل ریلی به حداقل برسد و مسیر توسعه این ناوگان فراهم شود.

...........................

گزارش از روح الله کریمی