ترازوی صادرات و تولید سیب زمینی برابر نیست

به گزارش خبرنگار مهر، در حالی که استان همدان یکی از قطب های اصلی تولید سیب زمینی در کشور به شمار می رود و از معدود مناطقی است که در یک سال زراعی در دو سیکل تابستان و پاییز با تولید یک میلیون تن، کشت این محصول در آن انجام می گیرد اما کشاورزان این مناطق هنگام برداشت محصولات خود با مشکلات متعددی همچون فروش نرفتن محصولات، سودجویی دلالها و واسطه ها مواجه هستند.

در استان همدان به عنوان یکی از مناطق عمده کشت سیب زمینی کشور سالانه 22 تا 26 هزار هکتار سیب زمینی کشت می شود.

میزان تولید سیب زمینی این استان از 850 هزار تن تا یک میلیون تن متغیر و در حال حاضر استان همدان به عنوان قطب اول تولید سیب زمینی در کشور مطرح است.

بنا بر اعلام مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در سال جاری حدود 26 هزارهکتار از مزارع همدان زیر کشت سیب زمینی رفته که در مجموع حدود یک میلیون تن محصول تابستانه و پاییزه از آن برداشت می شود.

شهرام پرورش با بیان اینکه سال گذشته سطح زیر کشت این محصول در استان همدان 24 هزار هکتار بود و 880 هزار تن سیب زمینی تولید شد، گفت: سیب زمینی به دلیل سازگاری با اقلیم و به دلیل وجود کشاورزان توانمند و علاقه مند به کشت این محصول، یکی از تولیدات غیرقابل اجتناب استان همدان است.

470 هزار تن سیب زمینی تابستانه در همدان برداشت شد

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه 470 هزارتن سیب زمینی تابستانه در همدان برداشت شده است، گفت: این برداشت از سطح 11 هزار و 500 هکتار از اراضی زیرکشت سیب زمینی تابستانه این استان انجام شده است.

پرورش افزود: میزان سیب زمینی تابستانه تولیدی سال زراعی جاری استان همدان نسبت به سال گذشته 50 هزار تن افزایش داشته است.

وی گفت: ارقام کشت شده محصول سیب زمینی استان "آگریا"، "مارفونا"، "سانته"، "ساتینا"، "بورن"، "بامبا" و "آلمرا" بوده است.

برداشت سیب زمینی پاییزه در همدان آغاز شد

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان همدان همچنین گفت: برداشت سیب زمینی پاییزه از سطح 14 هزار و 500 هکتار از اراضی زیر کشت این محصول استان همدان آغاز و پیش بینی می شود بیش از 540 هزار تن محصول برداشت شود.

وی گفت: باتوجه به اینکه سیب زمینی پاییزه در شرایط اقلیمی معتدل تری نسبت به سیب زمینی تابستانه کشت و برداشت می شود از ماندگاری و دوره انبارداری بیشتری برخوردار است.

پرورش در خصوص نیاز آبی این محصول نیز گفت: استفاده از سیستم های نوین آبیاری و به حداقل رساندن هدررفت آب در مزارع سیب زمینی از راهکارهای عمده حفظ توانمندی همدان در تولید این محصول است.

رعایت تناوب زراعی باعث ثبات در تولید سیب زمینی می شود

پرورش یادآور شد: رعایت تناوب زراعی نیز در ساماندهی و ثبات در تولید سیب زمینی بسیار موثر است.

مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در خصوص وضعیت سیب زمینی تولیدی همدان، با بیان اینکه استان همدان با تولید حدود یک میلیون تن سیب زمینی در جایگاه نخست تولید این محصول در کشور قرار دارد، گفت: سرانه مصرف سیب زمینی در استان همدان 45 کیلوگرم در ازای هر نفر است.

محمدرضا شهسواری با اشاره به نبود صنایع تبدیلی مرتبط با این محصول در استان همدان یادآور شد: چیپس، فرنچ فرایز، پودر، پوره، خلال، گرانول، نشاسته صنعتی، اتانول و سیلاژسازی برای تغذیه دام از جمله فراورده های حاصل از این محصول است.

عدم وجود صنایع تبدیلی هدرروی سیب زمینی را بالا برده است

شهسواری افزود: متاسفانه به دلیل عدم وجود صنایع تبدیلی در استان همدان هر ساله شاهد ضایعات بالای این محصول هستیم.

وی تاکید کرد: انجام عملیات فرآوری محصول نیازمند وجود مواد اولیه مرغوب و با کیفیت است که همین امر لزوم ایجاد سردخانه ها و انبارهای فنی برای نگهداری این محصول را اجتناب ناپذیر می کند.

شهسواری عنوان کرد: در حال حاضر سه واحد فرآوری در استان همدان وجود دارد که عمدتا غیرفعال یا دارای تولید با توان بسیار کمتر از ظرفیت هستند.

وی اظهار داشت: در این واحدها امکان تولید نشاسته صنعتی، پرژلاتینه و خوراکی و تولید پودر و خلال سیب زمینی وجود دارد.

شهسواری در خصوص وضعیت انبارها عنوان داشت: هفت انبار فنی با ظرفیت تقریبی 31 هزار تن در استان همدان احداث شده و 15 انبار با ظرفیت 73 هزارو 600 تن در حال پیگیری و احداث است.

تنها سه واحد از 276 واحد صنایع تبدیلی همدان به سیب زمینی اختصاص دارد

وی همچنین تعداد کل واحدهای صنایع تبدیلی موجود در استان همدان را 276 واحد عنوان و بیان کرد: میزان سرمایه‌گذاری این صنایع یک میلیارد و 860 میلیون و 641 هزار تومان با اشتغال‌زایی پنج هزار و 940 نفر است.

شهسواری عنوان کرد: تعداد واحدهای دارای پروانه بهره‌برداری از جهاد کشاورزی 135 واحد و تعداد واحدهای دارای پروانه بهره‌برداری از صنایع 141 واحد است.

وی در ادامه عنوان کرد: ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی استان همدان با استناد به پروانه‌های بهره‌برداری سه میلیون و 300 هزار تن است.

مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی همدان اظهار داشت: تعداد واحدهای صنایع تبدیلی موجود در استان در بخش‌های زراعی، باغی و دامی 57 واحد با قابلیت میزان جذب مواد اولیه سه میلیارد و 331 هزار تن است.

راه اندازی صنایع تبدیلی سیب زمینی سرمایه گذاری کلان می خواهد

مدیر صنایع تبدیلی جهاد کشاورزی استان عمده ترین موانع توسعه صنایع تبدیلی سیب زمینی را عدم فرهنگ سازی مناسب در خصوص مصرف فرآورده های سیب زمینی، نبود مزیت و امتیاز خاص برای حمایت از سرمایه گذاران در این زمینه، نیاز به کشت واریته های خاص و متناسب با نوع صنعت و نیاز به سرمایه گذاری بالا در فرآوری این محصول و در نتیجه دشواری در این امر و عدم توانایی کافی متقاضیان برای ایجاد این واحد ها دانست.

شهسواری اعطای تسهیلات با سود کم و دوران بازپرداخت طولانی تر، ایجاد انبارهای فنی در مناطق عمده تولید، ایجاد، تغییر و نوآوری در واریته های سیب زمینی به منظور افزایش ارقام مخصوص صنعت فرآوری سیب زمینی را از جمله راهکارهای سازمان جهاد کشاورزی در این رابطه دانست.

وی افزود: ساماندهی و ایجاد توازن در واردات و صادرات نیز در توسعه صنایع تبدیلی موثر است.

اما از نگاهی دیگر آنچه مهم به نظر می رسد اینکه صادرات هر محصولی باید پایدار بوده و دارای برنامه ریزی اصولی و مطابق با نیاز کشور طالب محصول باشد تا در مواقع برداشت بالا و مازاد استان همدان راه چاره ای محسوب شود.

بازار سیب زمینی همدان در عراق رو به کسادی می رود

اما بازار عراق که بارها از سوی کارشناسان هشدار داده شده تا برای حفظ آن تدبیری اندیشیده شود امروز می رود تا یک فرصت برای رونق اقتصادی مناسب را از چنگ همدان بیرون ببرد.

نیم نگاهی به صادرات سیب زمینی در چند سال اخیر حاکی از کم لطفی صادرکنندگان به بازار عراق دارد زیرا نبود تجهیزات سورت و بسته بندی و بی علاقگی صادرکنندگان به بهره گیری این صنایع سبب شده تا مرزهای شمالی و غربی عراق به صادرات سیب زمینی به این کشور در شکلی مناسب و متناسب با ذوق عراقی ها روی آورند و این بازار را از آن خود کنند.

تولیدات سالانه محصولات کشاورزی در همدان چهار و نیم میلیون تن است که صادرات اندک استان همدان در این بخش جای تامل دارد.

در شش ماه نخست امسال تنها 13 هزار تن محصولات کشاورزی از همدان به دیگر کشورها صادر شده است که در مقایسه با رقم تولیدی محصولات کشاورزی همدان بسیار اندک است.

صادرات سیب زمینی همدان دو میلیون و 700 هزار دلار ارزآوری داشته است

در این مدت ارزش صادرات سیب‌ زمینی که از اقلام مهم صادراتی استان همدان به شمار می‌رود تنها دو میلیون و 731 هزار دلار بوده است و صادرات سیب‌ زمینی شش درصد از صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است.

اما نکته مهم دیگر اینکه زمانی سیب زمینی کاران همدان کشت سیب زمینی را به صورت انحصاری انجام می دادند اما امروز کشاورزان عراق نیز به کشت این محصول روی آورده اند و این امر واردات سیب زمینی به عراق را متزلزل کرده است.

در این خصوص نماینده مردم بهار و کبودراهنگ در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در سالجاری شاهد ایجاد محدودیتهایی از سوی مرز عراق برای صادرات سیب زمینی شهرستان بهار بودیم، افزود: در سالجاری کشور عراق برای جلوگیری از صادرات سیب زمینی های بهار به این کشور مرزهای خود را بسته بود.

عیسی جعفری عنوان کرد: در سالجاری سطح زیرکشت سیب زمینی در کشور نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته و سیب زمینی کاران نیز دقت بیشتری برای افزایش تولید دارند.

توقف صادرات سیب زمینی ضرر و زیان را به کشاورزان هدیه می دهد

جعفری ادامه داد: با توجه تولید بالا، بازار داخل اشباع شد و صادرات نیز با مشکلاتی مواجه شد و این امر باعث خسارت سیب زمینی کاران به خصوص سیب زمینی کاران بهاری شد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این مشکل در مرز حل شده است، عنوان کرد: قیمت هر کیلو سیب زمینی 100 تومان بود که در حال حاضر 200 تا 250 تومان شده و امیدواریم این نرخ رفته رفته بهبود یابد تا کشاورزان ضرر نکنند.

جعفری عنوان کرد: در نهایت اگر به جایی برسیم که صادرات صورت نگیرد دولت خرید تضمینی خواهد داشت اما کشاورزان به علت تفاوت قیمتها در بازار و قیمت پیشنهادی دولت، علاقمند به فروش آن به دولت نیستند.

وی با بیان اینکه خرید تضمینی یک نوع ضرر برای دولت محسوب می شود، افزود: اگر سیب زمینی ها روی زمین بماند دولت موظف به خرید تضمینی است.

جهاد کشاورزی به کشاورزان برنامه کشت ارائه دهد

نماینده مردم بهار و کبودراهنگ در مجلس شورای اسلامی همچنین از جهاد کشاورزی گلایه کرد و گفت: جهاد باید برای کشاورزان برنامه کشت داشته باشد و آنها را موظف به کشت یک محصول خاص کند تا در صورتی که بازار وجود نداشت دولت خرید تضمینی داشته باشد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال کاشت هندوانه و سیب زمینی در کشور با توجه به بحران آب، ضرر است.

جعفری در ادامه عنوان کرد: مشکل دیگر کشاورزان پایین بودن قیمت سیب زمینی به ویژه کشت بهاره بود به طوریکه در بازپرداخت وامهای خود دچار مشکل شدند به همین علت در مجلس قانونی وضع شده که به کشاورزانی که برای بازپرداخت وامهای خود با مشکل مواجه شده اند علاوه بر تمدید یک ساله بازپرداخت وام خود، تسهیلاتی با سود کمتر اعطا شود.

سیب زمینی کاران تسهیلات می گیرند

وی اضافه کرد: تسهیلات جدید از صندوق توسعه داده خواهد شد اما به صورت مستقیم در اختیار خود کشاورزان قرار نمی گیرد.

با این تفاسیر پرواضح است که کارشناسان شرایط مطلوب آب و هوایی و دانش بالای کشاورزان در فن تولید سیب زمینی را دوعامل مهم و تاثیر گذار در توسعه کشت سیب زمینی در استان همدان می دانند.

همچنین از دید صاحب نظران کشت سیب زمینی جزو توانمندی های استان همدان بوده و تولید آن اجتناب ناپذیر است بر این اساس لزوم مدیریت علمی و فنی بر کاشت، داشت، برداشت و مسائل بعد از برداشت از قبیل بازرگانی و فرآوری نیز امری ضروری است.

برای حفظ و پایداری تولید سیب زمینی متناسب با منابع تولید و بازارمصرف توجه جدی به بهبود روشهای تولید، کنترل آفات و بیماری ها، مدیریت آب و خاک و تغذیه، انبار داری، صنایع تبدیلی و بازیابی نیاز اساسی است.

همچنین در صورتی که پروسه تولید این محصول مدیریت شود به عنوان یک فرصت استثنایی در تولید، بهره وری، سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال و افزایش ارزش افزوده و صادرات مطرح می شود.