مصائب طلای سرخ/ زعفرانکاران از شوکهای بازار دل نگرانند

به گزارش خبرنگار مهر، رضا علی آبادی از زعفران کاران می گوید: شغل اصلی زنان خانه دار روستایی در مناطق شمال شرقی کشور قالی بافی است اما در کنار این موضوع برخی از روستاییان با توجه به خشکسالی سال های اخیر به کشت زعفران که نیاز آبی زیادی ندارد روی آورده اند.

وی ادامه می دهد: معاش بسیاری از خانواده های روستایی با کار در مزرعه پیوند خورده است، از این رو رفع نگرانی های آنها مهم است.

وی با اشاره به کاهش احتمالی قیمت زعفران که معمولاپس از فصل برداشت اتفاق می افتد، می گوید: به نظر می رسد زعفران به عنوان یکی از محصول های مهم کشورمان بیش از هر چیز به مدیریت نیازمند است، چراکه هر سال در زمانی که کشاورزان با هزار امید و آرزو دسترنج خود را به بازار عرضه می کنند شاهد کاهش شدید قیمت ها هستیم.

این کشاورز با بیان اینکه نوسان قیمت ها از انگیزه کشاورزان به کشت این محصول می کاهد، می گوید: بی تردید نوسانات بازار زعفران بیشترین ضربه را به تولید کننده این محصول که جزو اقشار ضعیف و زحمتکش این کشور هستند وارد ساخته است.

زعفران برند می خواهد

براساس آمارهای سازمان خواروبار جهانی، میزان تولید زعفران در جهان حدود 210 تن است که ایران حدود 81 درصد زعفران جهان را به خود اختصاص داده است و اسپانیا با 12 درصد تولید جهانی پس از ایران در رتبه دوم قرار دارد.

در حال حاضر بیشترین تولید زعفران جهان به ایران اختصاص دارد و پس از ایران، کشورهای اسپانیا، هند، یونان و مراکش قرار دارند.

در زمینه صادرات نیز ایران در یک روند پنج ساله، 70 درصد صادرات جهان را به عهده دارد و پس از کشورمان به ترتیب اسپانیا، امارات متحده عربی، فرانسه و سوئد بیشترین میزان صادرات را دارند.

این درحالی است که گردش مالی صنعت ادویه در دنیا سه میلیارد دلار اعلام شده است که پنج درصد از آن به زعفران اختصاص دارد.

در این باره عضو شورای ملی زعفران ایران معتقد است: معرفی زعفران ایران و ظرفیتهای این محصول ارزشمند، در کشور و دنیا نیازمند هزینه و سرمایه گذاری در امر تبلیغات است.

علی شریعتی مقدم اظهار می دارد: در نخستین جشنواره ملی زعفران تاکید شده بود که تمام ارزش افزوده زعفران باید به داخل کشور برگردد و این باعث شد که توجه به سمت زعفران جلب شود.

وی ادامه می دهد: نگرانی ما از این موضوع است که رقبایی در بازار زعفران دنیا در راه هستند که بسیار حمایت و تشویق می شوند و از یکسری مزیت های تجاری نیز برخوردارند لذا باید هوشیار باشیم و اقدامات جدی در زمینه انجام دهیم.

شریعتی مقدم با اشاره به اینکه زعفران یک محصول ارزشمند در سبد کالای صادراتی است گفت: با توجه به اینکه تولید 96 درصد این محصول متعلق به کشور ما است زعفران ایران باید الگو باشد.

وی افزود: کمک ها و حمایت به بخش تولید زعفران می تواند مزیت های این محصول را افزایش دهد.

وی یادآور شد: واحدهای بسته بندی زعفران در استانهای خراسان جنوبی و خراسان رضوی در بالاترین سطح در دنیا قرار دارند لذا در بحث زعفران، پتانسیل های آن باید مورد حمایت جدی قرار گیرد.

در همین باره رئیس شورای ملی زعفران نیز، تصریح می کند: سطح زیر کشت در سال زراعی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش قابل توجهی نداشته زیرا با کاهش بهای زعفران، انگیزه ها برای گسترش سطح زیر کشت محدودتر شده است.

غلامحسین شافعی از انتخاب مزارع پایلوت در راستای ارتقاء کیفیت تولید زعفران به وسیله شورای ملی زعفران خبر می دهد و می گوید: تلاش می کنیم در این مزارع کیفیت برداشت و بسته بندی ارتقاء پیدا کند.

رئیس شورای ملی زعفران از گسترش فرهنگ مصرف زعفران در بازارهای خارج از ایران خبرداده و می افزاید: نگاه به گسترش صنایع تبدیلی زعفران در جهان رو به گسترش است چراکه در حال حاضر زعفران در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی به کار می رود و گسترش صنایع تبدیلی مرتبط با این محصول، روی مصرف و قیمت آن تاثیرگذار خواهد بود.

رئیس شورای ملی زعفران ایران  در عین حال از اعلام آمادگی خرید زعفران توسط این شورا به قیمتی بالاتر از قیمت بازار به‌ منظور تشویق کشاورزان زعفرانکار جهت مشارکت در طرحی با عنوان بهبود کیفیت و شناسه تولید زعفران خبر می دهد که به تازگی به مورد اجرا گذاشته شده است.

دردسرهای زعفران افغانی

البته این تمام ماجرا نیست چراکه این روزها زعفران افغانی نیز بلای جان کشاورزان ایرانی شده است.

در حالی که سال گذشته کشاورزان افغانی موفق به برداشت بیش از دو تن زعفران مرغوب از مزارع خود شده اند، گفته می شود امسال با افزایش سطح زیر کشت و سود آوری بالا، این رقم افزایش چشمگیری پیدا می کند.

بررسی های میدانی خبرنگار مهر نشان می دهد تنها در سال 81 بیش از 28 تن پیاز زعفران به صورت غیرقانونی وارد افغانستان شد و در 15 شهر استان هرات کشت شد.

بعدها مسئولان محلی نیز اعلام کردند 110 تن پیاز زعفران، در 13 استان افغانستان توزیع و زیر کشت قرار گرفت.

در آخرین مورد مسئولان اداره کشاورزی هرات از تولید بیش از 1.5 تن زعفران و توزیع ٦٠ تن پیاز این محصول میان کشاورزان تنها در این ولایت خبر داده اند که بخشی از آن با قاچاق از ایران تامین شده است.

قاچاق پیاز زعفران به افغانستان طی چند سال گذشته همواره یکی از نگرانی های عمده کشاورزان و تولید کنندگان خراسانی بوده است.

در آخرین مورد دبیر کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی چندی قبل از کشف حدود هشت هزار کیلوگرم پیاز زعفران قاچاق، توسط هنگ مرزی تایباد، خبر داده است.

و امروز شاهد هستیم که کشاورزان افغان با مزه کردن دلارهای زعفرانی، بتدریج ضمن توسعه کشت این محصول با پشتوانه دولتهای خارجی، در تلاشند تا بخشی از بازار دردانه صادراتی ایران را در بازار جهانی طلای سرخ به خود اختصاص دهند.

در این باره مدیر کشاورزی ایالت هرات افغانستان در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: امروزه در 27ولایت افغانستان با سطحی بالغ بر360 هکتار از اراضی کشاورزی، زعفران کشت می‌شود.

بشیر احمد احمدی با اشاره به اینکه کشت زعفران از 35 سال پیش در افغانستان رواج داشته است، ادعا می کند: پیاز زعفران ایران در سال81 به صورت قانونی و به عنوان کشت جایگزین به افغانستان راه یافته است.

مزیت 300 میلیون دلاری نباید از دست برود

این در حالی است که تولید کنندگان خراسانی معتقدند قاچاق پیاز زعفران بویژه به ولایت هرات که در مجاورت این استان قرار دارد، بخشی از بازار جهانی این محصول را به افغانستان منتقل کرده است.

در این باره یکی از دست اندرکاران تولید طلای سرخ با اشاره به تهدید های فراروی زعفران و کشت وسیع آن در در افغانستان و کشمیر به خبرنگار مهرمی افزاید: مزارع در وضعیت کنونی در سال برای 108 هزار بهره بردار برای حدود نیم میلیون خانواده کار فراهم می کند.

وی ادامه می دهد: طلای سرخ سالانه 300 میلیون دلار برای کشورمان ارز آوری دارد از اینرو نباید گذاشت بازار آن به دست رقبا بیفتد.

وی با اشاره به تلاش سازمان ملل برای جایگزینی کشت زعفران بجای خشخاش در افغانستان، تصریح می کند: مسئولان این کشور، در قالب یک برنامه چهار ساله، برای تولید 60 تن زعفران، برنامه ریزی کرده اند و این زنگ خطری برای طلای سرخ ایران به شمار می آید.

وی اضافه می کند: بخشی از این پیاز ها از ایران قاچاق و بخشی نیز توسط هلند و ایتالیا به افغانستان اهداء شده است.

ختم کلام

درآمدهای ارزی ناشی از تولید، توزیع و صادرات زعفران، توجه خاص به این محصول را طلب می‌کند و با توجه به اینکه خراسان جنوبی و رضوی، تولید کننده عمده زعفران کشور است، لازم است به منظور حفظ، حمایت و تقویت کشاورزان، متولیان  پیگیر امور مربوطه باشند.

در چنین شرایطی به نظر می رسد حفظ موقعیت و میدان‌ داری ایران در کشت زعفران، فقط با سیاستگذاری درست و مدیریت علمی بازار جهانی زعفران امکان پذیر خواهد بود، چرا که در صورت عدم برنامه‌ریزی و نبود استراتژی مناسب در کشور برای زعفران، به‌ طور قطع بعضی از کشورها ی دیگر در آینده ای نه چندان دور یکی از رقبای جدی ایران در تامین زعفران دنیا خواهند بود.

..............................

گزارش: امیر پرورش