به گزارش خبرنگار مهر، با آغاز شدن هفته کتاب بعضی از افراد کتاب های نخوانده در قفسه را برداشته و مطالعه می کنند و عده ای نیز بی التفات روند عادی زندگی خویش را پی می گیرند و معتقدند روزها و هفته های زیادی در تقویم نامگذاری شده و هفته کتاب نیز یکی از همین نام گذاری ها است.
به راستی هفته کتاب یا تمام روزهایی که با نامی خاص متمایز می شوند تنها نمادی است برای یاد آوری و فراموش نکردن پاسداشت این روز است یا مسئله ای که در این جا مهم به نظر می رسد فرهنگ سازی مطالعه در تمام سال است.
امروز ناخودآگاه به یاد روزهای دبستان افتادم یادش بخیر در آن روزگار معلم همیشه به ما گوش زد می کرد کتاب یار مهربان است، اما چه شد که ما کودکان دبستانی دیروز حالا که دانشگاه رفتیم و برای خود قد و قواره ای کشیده ایم از یاد کتاب و کتابخوانی غافل شده ایم.
شاید آن روزها که به مدرسه می رفتیم حجم تکلیف های معلمانمان آن قدر زیاد بود که دیگر عملا کتابی نمی توانستیم مطالعه کنیم نمی خواهم معلم را مقصر بدانم بلکه معتقدم ریشه عدم مطالعه رشته ای دراز دارد که یک سرش به نحوه تعلیم و آموزش بر می گردد.
متاسفانه در مدارس یا خانواده به طور صحیح برای آموزش کودکان و گرایش آنان به سمت مطالعه زمان گذاشته نمی شود واستفاده از تلویزیون و وسایل دیداری بیش از کتاب قصه در بین کودکان رواج دارد.
در بین جوانان و نوجوانان نیز استفاده ازاینترنت جایگزین کتابخوانی شده و به هنگام تحقیق دانشجویی نیز اینترنت تمام منابع را در مدت زمان کم تری در اختیار فرد می گذارد.
اینترنت یا هر وسیله ای دیگری که سبب پیشرفت می شود در نوع خود مطلوب و ارزشمند بوده اما نکته ای که در این جا مطرح می شود این است که ایران در مقایسه با کشورهای جهان اول که بسیار در عرصه صنعت و علم متعالی هستند دارای فرق اساسی بوده و آن فقر مطالعه در کشور ما و گستردگی کتابخوانی در میان کشورهای جهان اول است.
به راستی مگرجوانان آن کشورهای به اصطلاح متمدن از اینترنت و یا فضای مجازی بهره نمی گیرند؟ اما جوانان در این گونه کشورها دریافته اند که فضای مجازی نمی تواند جای مطالعه کتاب را بگیرد بنابراین با وقت گذاری کافی سرانه مطالعه خود را افزایش داده و از اینترنت نیز بهره مندی لازم را می برند.
به نظرم رسید در هفته کتاب، کتابفروشان باید حرف های گفتنی داشته باشند به همین دلیل فرصت خوبی بود که سری به کتابفروشی های شهرمان بزنم، و از احوالات کتاب فروشی هایی که تعدادشان اندک است و در میان انبوه رستوران ها و فست فودهای رنگارنگ گم شده اند خبری بگیرم و نظر آنان را در رابطه با حجم مطالعه جویا شوم.
اما قبل از آن خواستم تا برای لحظه ای به شیشه هایی که از پشت آن به راحتی می شد قفسه های کتاب را با چشم دید، خیره شوم به فروشندگانی که معلوم است اگر پای حرفشان بنشینی سخنان نگفته زیادی دارند و یا کتاب هایی که اگر زبان سخن داشتند هر ورقشان فریادی بود که از درون سرمی دادند.
بحث معرفی کتاب بسیار ضعیف است
امیر عباسی که یکی از کتابفروشان موی سپید مشهد است در این رابطه می گوید: این روزها فیس بوک و اینترنت جای کتاب خواندن را در بین جوانان گرفته است و کمتر دیده می شود که جوانان با میل و رغبت خود و بدون زور والدین یا استاد به کتاب فروشی سری بکشند.
وی ادامه می دهد: در این 30 سال که در کتاب فروشی مشغول به کار هستم همیشه شاهد حضور پیرمردان و پیرزنانی و یا اساتیدی بوده ام که به این کتاب فروشی سری زده اند تا با خریداری کتاب های مورد نیاز به معلومات خویش در زمینه های مختلف اضافه کنند.
وی در خصوص مطالعه رمان در بین جوان ها می گوید: جوانان اکثریت برای خرید رمان های خارجی به این مکان مراجعه می کنند و آنها به خوبی آگاهی ندارند که در کشور خودمان آثار برجسته تری از رمان ها نوشته شده است.
عباسی تاکید کرد: بحث معرفی کتاب بسیار ضعیف بوده و شاید به همین دلیل است که جوان خراسانی از کتاب ها و نویسندگان خودمان غافل شده و به کتاب ها و نویسندگان خارجی روی آورده است.
وی می گوید: من از مسئولین و متولیان فرهنگی خواهش می کنم که در راستای افزایش فرهنگ مطالعه گام های محکمی را بردارند و تنها به تبلیغ نمادین در هفته کتاب اکتفا نکنند.
اطلاع رسانی و تبلیغات کم رنگ در حوزه کتاب
مریم داوودی یکی دیگر از کتابفروشانی است که به قول خودش با علاقه وارد این حرفه شده و هر روز هشت ساعت کتاب های مختلف را مطالعه می کند.
او در خصوص بازار خرید کتاب در میان مردم می گوید: متاسفانه شوق خرید کتاب در میان مردم پررنگ نیست و آنها دوست دارند به جای خریداری کتاب بیشتر در زمینه خرید لباس هزینه کنند.
این کتابفروش می گوید: به اعتقاد من کشورها و ملت های متمدن و قدرتمند به وسیله مطالعه به پیشرفت های بزرگی دست یافته اند و اگر ما نیز بخواهیم پیشرفته شویم باید با اطلاع رسانی و تبلیغات، فرهنگ کتابخوانی را در جامعه نهادینه کنیم.
یکی از فارغ التحصیلان کتابداری در خصوص پایین بودن سرانه کتاب و عدم تمایل مطالعه در میان جوانان می گوید: شاید دغدغه جوان امروزی نسبت به خوراک فرهنگی ویافتن اطلاعات در کتاب کم رنگ است و گمان می کند از طریق اینترنت به راحتی می تواند تحقیقات و نیازهای خویش را در زمینه های مختلف بیابد.
وی با بیان اینکه استفاده از اینترنت برای یافتن اطلاعات و یا پژوهش بد نیست تاکید کرد: در کشور ما ازهر وسیله در جای خودش بهره گرفته نشده و همیشه درگیر افراط و تفریط بوده ایم و هیچ گاه سعی نکردیم با مراجعه به کتاب های مختلف دانش خود را کامل تر کنیم.
یکی دیگر از کتابدارن در این رابطه می گوید: بحث کتاب و کتاب خوانی از مهمترین مولفه‌هایی است که در رشد فرهنگ و توسعه جوامع تاثیر گذار است،در حال حاضر با توجه به افزایش فضاهای اینترنتی و مجازی میل افراد به استفاده و مطالعه کتاب کاسته شده است.
علی بیات تاکید کرد: نمی‌توان کتاب را از حیطه آموزش و پژوهش تخصصی و عمومی جوامع حذف کرد زیرا میزان سرانه مطالعه در کشورها یکی از ملاک‌های سنجش توسعه یافتگی است.
فقر مطالعه
مدیرکل اداره کل کتابخانه های عمومی خرسان رضوی در این باره می گوید: موازی کاری دستگاه های مختلف که در حوزه کتاب فعالیت می کنند مهم ترین عامل مشکلات در حوزه کتاب و کتاب خوانی و سرانه پایین مطالعه است و نه تنها دستگاه های اجرایی مختلف بلکه همه باید در راستای چشم انداز مشخص و برنامه ریزی شده در حوزه کتاب و کتابخوانی فعالیت کنند.
نجمه خدادادی با بیان اینکه بسیاری از اساتید و معلمان کتابخوان نیستند بیان می دارد: وقتی متولیان فرهنگی و آموزشی به مطالعه نمی پردازند نمی توان از شاگردان و جوانان این مرزو بوم انتظار مطالعه داشت.
وی تاکید می کند: خانواده ها و فرزندان باید بدانند کسانی که مطالعه می کنند از شان اجتماعی بالاتری برخوردارند و در برابر مقابله با آسیب های اجتماعی تاب آوری بیش تری دارند.
وی در خصوص گرایش جوانان به رمان نیز اظهار می کند: جوانان در بین کتاب های مختلف از رمان بسیاراستقبال می کنند اما متاسفانه اکثر این رمان ها مفید نیست و نسل جوان را به سمت بحث فرهنگی، قدرت حل مشکلات و قدرت تحلیل مسائل هدایت نمی کند.
رابطه مستقیم افتتاح کتابخانه و افزایش مطالعه
هفته کتاب که فرا می رسد انگار تمام مسئولین احساس می کنند با کلنگ زنی و افتتاح کتابخانه ها به شکل های مختلف می توانند بار کمبود مطالعه را مرتفع کنند.
و در این بین دست اندرکاران با ارائه گزارشی از اقدامات خود کمر همت می بندند تا فقط در این هفته فعالیت های خویش را رسانه ای کنند و خدایی ناکرده عدم مطالعه به گردن آن ها نیفتد.
اما به نظر می رسد کمبود مطالعه به مسائل زیادی بر می گردد و شاید در این میان عوامل مختلفی چون قیمت بالای کتاب، توزیع و پخش نامناسب و نبود کتابفروشی‌های تخصصی و معتبر، اطلاع‌رسانی نامناسب، فقدان کتاب به عنوان یک کالای ضروری در سبد خرید خانواده‌ها که به فرهنگ عمومی ما باز می‌گردد بخشی از مواردی است که بر میزان سرانه مطالعه کتاب تاثیر منفی می‌گذارند.
و ما باید فکر کنیم و ببینیم اگر کشورهای اروپایی و یا قدرتمند توانسته اند در زمینه فراگیر کردن فرهنگ مطالعه گام بردارند چه کرده اند؟
مطمئنا آن ها تنها به هفته ای به نام کتاب اکتفا نمی کنند و با تبلیغات گسترده از همان کودکی، در ذهن افراد اهمیت مطالعه را پررنگ و ضروری جلوه می دهند.
به طور نمونه کشورهای اروپایی حدود 15درصد جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند، اما بیشتر از نصف کتابهای مصرفی جهان را تولید کرده‌اند، آیا این به معنای، نیازمندی جهان در تولید و انتشار کتاب نیست؟
مسلما تولید کتاب مستلزم افزایش سرانه مطالعه و میل به مطالعه در این کشورها را می‌رساند،همچنین فراهم بودن شرایط برای دسترسی مردم به کتاب از عوامل مهم کتابخوانی در کشورهای پیشرفته است.
هفته کتاب مجموعه مراسمی است که از سال 1372 هر ساله بین روزهای 10 تا 24 آبان به ابتکار و هدایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی برگزار می شود.
..........................
گزارش: مرضیه صاحبی
نظر شما