به گزارش خبرگزاری مهر، پنجمین دوره جشنواره موسیقی استان فارس همچون دوره های قبل در آبان ماه امسال برگزار شد و گروههای شرکت کننده در بخشهای مختلف به اجرای برنامه و رقابت با یکدیگر پرداختند.
بر کسی پوشیده نیست که برگزاری برنامه های موسیقی دارای پیچیدگیها، مشکلات و دغدغه های فراوانی به لحاظ اجرا و هماهنگیهای مربوط است که باید دست تک تک دوستان و اساتیدی که طی چند سال اخیر گامهای بزرگ و مثبتی برداشته اند را به گرمی فشرد و از زحمات شبانه روزیشان قدردانی کرد.
به بهانه پنجمین دوره برگزاری جشنواره گروه نوازی، و به عنوان دوتن از اهالی جوان موسیقی این شهر، بر آن شدیم تا حرف های ناگفته مان را که تا حدود زیادی حرفهای ناگفته تمام جوانان فعال این عرصه در استان است را به گوش مسئولان برگزاری برسانیم.
همانطور که گفته شد برگزاری جشنواره موسیقی در استان فارس به عنوان دومین قطب موسیقی کشور پس از پایتخت، یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی-هنری کشور تلقی می شود از این رو به نظر می رسد این رویداد مهم باید مورد موشکافی و بررسی دقیق تری از جانب صاحبان آن که همانا هنرمندان این عرصه و مسئولان برگزاری هستند، قرار گیرد.
فراخوان هر دوره از جشنواره حاوی مطالبی است که یکی از مهمترین آنها که طی تمام دوره ها به آن اشاره شده است "حمایت از گروه های منتخب در راستای ارائه آنها به جامعه هنری" و در واقع پشتیبانی از آنان برای برگزاری کنسرت است. اکنون پس از پنج سال چند گروه منتخب قادر به اجرای رسمی به عنوان کنسرت بوده اند؟.
این آسیب تا گروه های فعال در شهرستانهای استان نیز پیش رفته به طوریکه در دوره اخیر برخی گروه ها فرصت کوتاه 15 دقیقه ای اجرا را غنیمت شمرده و حین آن رپرتوار یک کنسرت را اجرا می کنند و خط قرمز داوران را در زمینه تنظیم وقت و خطاهای دیگر مانند اجرای ساز و آواز نیز زیر پا میگذارند که این مساله نشان از یک رفتارشناسی کاملا روشن است.
در اکثر جشنواره های هنری، جلساتی به عنوان نقد آثار اجرا شده برگزار می شود که طی آن شرکت کنندگان، آثار خود را مورد سنجش کارشناسان و اهالی فن قرار می دهند و سطح اثر خود را در مقایسه با دیگر آثار از جنبه های گوناگون در می یابند.
این حرکت سازنده در جشنواره موسیقی نیز می تواند اتفاق بیفتد تا در درجه اول فرهنگ نقد و نقد پذیری در مخاطبان و شرکت کنندگان به وجود آید و همچنین در راستای اهداف دیگر جشنواره نیز اقداماتی صورت گیرد.
عدم وجود چنین جلساتی موجب ایجاد نگاهی شخصی و سلیقه ای بین شرکت کنندگان، در مورد آثار یکدیگر می شود که این مساله در ایجاد سوء تفاهم ا، تناقضات و دیدگاه های مختلف نسبت به نتایج در روز اختتامیه موثر است.
یکی دیگر از آسیبهایی که نبود جلسات نقد و بررسی، باعث به وجود آمدن آن شده است، پایین آمدن کیفیت آثار و اجرای گروه ها در بخشهای مختلف است.
همانطور که می دانیم در دوره های اول و دوم، جشنواره در بخش ای موسیقی ایرانی سنتی، موسیقی محلی و بخش کوبه ای برگزار شد که تقریبا تمام هنرمندان جوان استان و شهر شیراز با انگیزه ای فراوان در این بخشها شرکت کردند که البته در دوره اخیر تعداد کثیری از آنان میدان را خالی کرده و رغبتی برای شرکت در جشنواره از خود نشان ندادند.
اما در بخش موسیقی کلاسیک این مساله بیش از بخشهای دیگر و از همان دوره اول پدیدار شد. به طوریکه گروه های حرفه ای شیراز از شرکت در جشنواره امتناع ورزیدند. البته به هیچ وجه اجراهای بسیار خوب و آثار منتخب در این دوره ها از ذهن مخاطبان جدی موسیقی در این بخش فراموش شدنی نیست.
به نظر میرسد در راستای رفع این آسیب بهتر است در دوره های آینده، جشنواره در دو بخش "هنرجویی" و "حرفه ای" برگزار شود تا هنرمندان کم تجربه در قیاسی نابرابر با دیگران قرار نگیرند.
این راه حل به اذعان هنرمندان حرفه ای و پرسابقه شهر می تواند راهی باشد برای بالابردن سطح کیفی آثار و رقابت جدی تر بین اجرا کنندگان.
همچنین می تواند رایزنی هایی صورت گیرد که گروه های منتخب به جشنواره موسیقی فجر راه یابند و آثار خود را در مهم ترین رویداد موسیقی کشور در معرض اجرا قرار دهند.
ما هرساله با اجراهای بسیار جذابی از گروه های کودکان مواجه می شویم، که متاسفانه نه تشویق قابل توجهی این عزیزان را دلگرم میکند و نه مخاطب کودک در جشنواره وجود دارد که با دیدن هم سن و سالهای خود به موسیقی جذب شود. حتی کنسرتهای ویژه کودکان نیز که فعالان زیادی دارد در سالهای اخیر موفق به برگزاری برنامه نشده اند و با مشکلات زیادی روبه رو بوده اند.
مطلب دیگر در مورد مجزا کردن بخشهای داوری در مورد یک اثر و اجرای آن توسط گروه است. یکی دیگر از مسائلی که در تمام جشنواره ها مورد ابهام قرار میگیرد و تا حدودی ناشی از عدم وجود جلسات نقد و بررسی است، سردرگمی شرکت کنندگان در زمان اعلام نتایج و به وجود آمدن دیدگاه های ضد و نقیض در مورد آثار است.
این مساله تا حدودی درجلسات نقد مورد بررسی قرار می گیرد، اما پیشنهاد میشود برای کم کردن این تناقضات، تفکیکهایی در داوری هر بخش صورت گیرد.
به عنوان مثال در زمینه داوری یک اثر اجرا شده، همانطور که در ملاکهای داوری نوشته شده در فراخوان نیز آمده، بخش آهنگسازی، بخش اجرا، بخش خلاقیت و ... مقامهای برتر خود را بشناسند تا در دوره های بعد هر گروه بتواند الگوها و استانداردهایی را در نظر داشته باشد.
در واقع اگر در پایان جشنواره به گروه ها یک کارنامه فنی از طرف هیئت داوران داده می شد، در عین رفع شدن مقداری از تناقضات و ابهامات، شرکت کنندگان در دوره های بعد در راستای رفع نواقص پیشین خود بر می آمدند و این گونه بود که پیشرفت معنا پیدا میکرد.
نکات گفته شده تا حدود زیادی نشان میدهد که جشنواره به اهداف خود طی پنج سال نرسیده و تاکنون روند خطی و بدون پیشرفتی را در جهت نیل به اهداف خود طی کرده است. اینجانب در نظرسنجی که از دوسال پیش در وبلاگ موسیقی شیراز انجام داده ام نتایج قابل بررسی مشاهده نموده ام که گواه این مدعاست.
مطلب دیگری که جا دارد به آن اشاره شود در مورد نحوه انتخاب و گزینش اعضای هیئت داوران است.
مساله ای که هرساله در بین شرکت کنندگان کم و بیش مطرح بوده، به خصوص در دوره پنجم. در طول دوره های گذشته در تمام بخشها اساتیدی بنام و مجرب مسئولیت سنگین داوری بخشهای مختلف را به عهده داشتند اما مساله ای که وجود دارد این است که در یک تیم داوری که حداقل از سه نفر استاد به نام موسیقی تشکیل می شود، بایدطوری اعضای آن انتخاب شوند که دیدگاه های مختلفی را پشتیبانی کنند. که این مساله در داوری بخش ایرانی و محلی در دوره پنجم مد نظر قرار گرفته نشده بود به طوریکه هرسه داور بخش ایرانی به مکتبی مشترک در زمینه آموزش، اجرا و سلیقه وابسته بودند که در نهایت نتایج اعلام شده در اختتامیه گواهی بر این مدعاست.
نکته حائز اهمیت در مورد مراسم اختتامیه دوره پنجم حاضر نبودن هیچکدام از اعضای هیئت داوران بخش ایرانی در زمان اعلام نتایج بود، که این مورد پس از اعلام نتایج این بخش و فرو رفتن حضار در بهتی عجیب، بیشتر نمایان گشت.
آخرین مطلبی که به نظر می رسد بیان کردن آن خالی از لطف نباشد در مورد هزینه های اجرایی است.
همه ما می دانیم که موسیقی هنری است که همواره با ناملایمات گوناگون دست و پنجه نرم کرده و اهالی آن تنها به عشق هنر و ارائه آثارشان در این عرصه ثابت قدم گشته اند. اما با توجه به جشنواره های هنری دیگر مانند جشنواره استانی تئاتر، چه خوب بود که گروه های موسیقی راه یافته به جشنواره مبلغی را به عنوان کمک هزینه شرکت در جشنواره دریافت کنند تا حداقل هزینه های رفت و آمدشان به تمرین جبران گردد.
در پایان امیدواریم که مطالب ذکر شده راهگشایی باشد در راستای تعالی هرچه بیشتر موسیقی استان و نشانگر مسیری تازه از نسلی نو که موسیقی را آینده خود تصور می کنند و در راستای رسیدن به اهداف عالی به حمایت های بیشتری نیازمند می باشند.
.............................................................
نویسندگان: محمدصادق ولیئی - عباس سرافراز
نظر شما