تعریف دینانی از تقریب/ تقریب عامل آرامش در دنیای سهمناک امروز است

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر غلامرضا دینانی استاد فلسفه دانشگاه تهران و دانشگاه مذاهب اسلامی در همایش علمی علامه شیخ محمدرضا مظفر و علامه شیخ محمد عبده که صبح امروز یکشنبه 6 آذر ماه در دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد با اشاره به حضور رجال تقریبی در این همایش گفت: امیدوارم همه مسلمانان اهل تقریب باشند اما افراد شرکت کننده در این همایش از پیشگامان تقریب هستند.

وی به اسم شیخ محمد عبده اشاره و گفت: این اسم بسیار ابتکار است. در مسیحیت عبودیت مطرح نیست ابنیت مطرح است و گاهی آن افتخار می کنند که حضرت عیسی فرزند خداوند است این حرف مهمل را می زنند اما نمی دانند که فرزند بودن چه بی‌معنی و عبد بودن چه با معنی است.

دینانی گفت: تردید نیست که این دو شخصیت کارهای بزرگی انجام داده اند که جای انکار نیست، مانند انتشار مجله عروة الوثقی که عبده همراه استاد خود سید جمال منتشر کرد و به شدت تأثیر گذار بود، همچنین مرحوم مظفر که کتابهایش از ویژگی خاصی برخوردار بوده که از آن بعنوان کتاب درسی استفاده می شود.

وی تصریح کرد: این افراد شخصیتهای بزرگی هستند اما ما هم در حال حاضر و هم در گذشته شخصیتهای بزرگتری داشته ایم برای مثال نمی توان گفت علامه طباطبایی ازاین دو شخصیت کمتر است، اما می خواهم محور اظهارات خود را به بحث تقریب اختصاص دهم.

استاد دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: تقریب امری مبارک است، انبیا برای تقریب آمده اند تا این کج فهمی ها را برطرف کنند. تقریب به این معنا نیست که شیعه سنی و سنی شیعه شود، به ندرت در تاریخ رخ داده است و انقدر نادر است که به آن نمی پردازیم. چرا که تغییر عقیده کار ساده ای نیست. تقریب یعنی سعی در فهم یکدیگر. یعنی سنی و شیعه گوش خود را به مسائلی که درباره یکدیگر مطرح می شود باز کنند. تمام بدبختی انسانها نتیجه تعصب است و تعصب از جهالت و نادانی ناشی می شود.  کسانی تعصب می ورزند که روح عمیق دیگران را نمی شناسند، اگر اخلاقیات و نفسانیات، معنویت دیگران را به درستی بشناسیم هرگز تعصب به خرج نمی دهیم.

دکتر دینانی یادآور شد: تقریب را شناخت یکدیگر معنی می کنم. ای کاش نه فقط مذاهب بلکه ملتها هم سعی می کردند یکدیگر را بفهمند. در تمام مذاهب اختلاف وجود دارد در مسیحیت در سه فرقه اصلی یکدیگر را کافر می دانند. ارتدکسها کاتولیک ها را کافر می دانند. نبوت از سرچشمه زلال وحی می جوشد، نبی وحی را زلال می آورد اما پس از آن نفسانیات، خودخواهی ها در آن وارد و تفرقه ایجاد می شد. به مجرد وفات پیامبر(ص) اختلاف ایجاد شد. اختلاف به ضرورت وجود دارد. انسان نوع واحد است اما دو فرد یکسان وجود ندارد. از ازل تا ابد دو فرد یکسان نیست که اثرانگشت یکسانی دانشته باشند، اما باید همدیگر را تحمل کنیم. تحمل در مقایسه با واژه (Tolerance) که امروز از آن استفاده می شود، واژه مناسبتری است.

استاد فلسفه دانشگاه تهران یادآور شد: اگر نفس العقیده مهم است پس باید هر عقیده ای درست باشد؛ اما ما هر عقیده ای را درست نمی دانیم. اعتبار عقیده به آگاهی است. پس هرچه بیشتر باید روی آگاهی تکیه کنیم. امروز کلمه علم قدری مبهم است و باید در اینجا به جای آن از آگاهی استفاده کرد. اسلام تنها دینی است که روی آگاهی و تعقل، تفکر و تدبر تأثیر گذاشته است. در تورات، انجیل و اوستا چندان اشاره ای نشده است. هیج کتاب آسمانی روی تفکر و آگاهی تأکید نکرده است. چنین کتابی ابدی است، اسلام میراث مسلمانان است و 1400 سال است که این میراث برای ما مانده است.

وی اضافه کرد: میراث چیزی است که از گذشته باقی مانده است. آیا صرف گذشته بودن میراث است و یا آگاهی به این میراث، میراث است؟ اگر کسی میراث داشته باشد اما آگاهی نداشته باشد را نمی توان وارث تلقی کرد. آگاهی به گذشته میراث است و چگونگی بدست آوردن این آگاهی مهم است. کسی که با عقل دیگری بیندیشد آگاهی نمی یابد. آگاهی مادامی که بر من درونی نشود آگاهی نیست.