به گزارش خبرنگار مهر، محمد علی رجبی شامگاه یک شنبه در نشست تخصصی "نقش و جایگاه تذهیب در کتاب آرائی قران کریم و گونه شاسی تذهیب های قرآنی" که به همت پژوهشکده هنرهای سنتی – اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه هشتمین نمایشگاه دوسالانه نگارگری در موزه هنرهای زیبا برگزار شد افزود: در واقع زمانی که از نقاشی، موسیقی، معماری و خوشنویسی سخن به میان می‌آید باید گفت این ایرانیان بودند که این هنر را از فرهنگ اسلامی بیرون کشیده و به اسلام هدیه کردند.
رئیس هشتمین دوسالانه ملی نگارگری ایران ادامه داد: در واقع ادیان دیگر تنها این هنرها را تجربه و به اصلاح "ترفیع فروع" دادند.
رجبی در ادامه سخنان خود به هنر نقاشی اشاره کرد و اظهار داشت: در عرصه نقاشی دو صورت نقاشی متعین و مجرد پیدا شد.
توجه هنر ایرانی به روح و جسم است
این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود به تشریح نوع نقاشی متعین و مجرد پرداخت و گفت: هنر نگارگری متعین را امروزه به نام نگارگری گل و مرغ و همه هنرهایی که در آنها تشریک انسان، حیوان و گل و گیاه است آن را می شناسیم و هنر تجریدی را که به صورت نقاط گردان و شکسته و نقوش هندسی می‌شناسیم.
وی در ادامه سخنان خود به ویژگی‌های نقاشی متجرد اشاره و تصریح کرد: این شاید از معجزات قوم ایرانی است که در هر بخشی وارد می‌شوند عالی ترین صورت آن را به نمایش می‌گذارند چنانچه زمانی که وارد هنر متعین شدند این هنر ایرانی یک تفاوت عمده با هنر یونانی و رومی داشت.
رجبی ادامه داد: در کار یونانی و رومی، حالتهای شخصی افراد به نمایش گذاشته می‌شود و در واقع اوج هنر یونانی در این است که آنها اصرار دارند تا انسان را با تحریک ظاهری نشان دهد اما جالب اینجاست که این هنر را زمانی که در آثار موجود در تخت جمشید را مشاهده می کنیم از ابتدا یک آناتومی وجود دارد که بیشتر به روح و جسم توجه دارد و در آن بیشتر حالتهای اساسی یک انسان با تعبیر ایرانی بودن را نشان می‌دهد و این موضوع حالتهای اساسی هنر در ایران بوده است.
هنر نگارگری را نباید در حد یک هنر تزئینی تنزل داد
این استاد دانشگاه شاهد تهران در ادامه سخنان خود تصریح کرد: بسیاری هنر نگارگری را هنری تزئینی می‌دانند و وقتی وقتی گفته می‌شود، هنر تزئینی در واقع ما این هنر را در حد تزئینی پایین آورده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه برخی نیز به اشتباه این هنر را یک هنر انتزاعی می‌دانند، تصریح کرد: برای پاسخ به این سوال لازم است ابتدا تعریف انتزاع را بدانیم زیرا نزع در عربی به معنای تکه تکه کردن است.
نگارگری هنری تجریدی و کار دل است
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه تجرید کار عقل نیست و کار دل است گفت: دل همیشه رو به یک صاحت دارد و در یک دل دو عشق نمی‌گنجد و جای تمسخر وجود دارد که یک شخص عاشق دو چیز و شخص باشد و در واقع دل دو را نمی‌پذیرد به همین سبب تجرید اساسا کار دل است.
رئیس هشتمین دوسالانه ملی نگارگری ایران در ادامه سخنان خود تصریح کرد: به همین خاطر است که همواره اساتید توصیه می‌کنند قبل از اینکه بخواهید وارد هنر تجریدی شوید ابتدا خودتان مجرد شوید و سعی کنید تعلقات دیگر را از دل خود پاک کنید و فقط به یک جا دل ببندید از این رو برای درک هر امر تجریدی باید مجرد شویم.
خلاصه کردن هنرنگارگری در بیان داستانها نگاهی سطحی و اشتباه است
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه بسیاری هنر نگارگری را هنر کلام می‌دانند که بیان کننده داستان‌هاست و به طور مثال بیان کننده داستان رستم و سهراب و .. است، گفت: بیان چنین مسائلی به این علت است که چنین افرادی به این موضوع نگاهی سطحی دارند.
این استاد دانشگاه خطاب به چنین افرادی گفت: هر آنچه کشیده می‌شود یک داستان است حتی پاشیدن رنگ روی بوم نیز یک داستان دارد.
هنر ایرانی هنری ابداعی است
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه هنر ایرانی و نگارگری، هنری ابداعی است، یادآور شد: در واقع ابداع غیر از خلاقیت است زیرا ابداع به معنای به پیدا آوری، امری ناپیدا است که هنرمند آن گمشده که گوهر وجود آدمی است را بیرون می‌کشد که در واقع این گمشده همان حقیقتی است که هنرمند به دنبال است.
وی در ادامه سخنان خود به یکی داستانی که در گذشته در خصوص هنرهای اسلیمی مطرح شده اشاره کرد و اظهار داشت: این اسطوره‌ها گواهی دهنده این اصل است که چنین هنری باید از کسانی باشد که رابطه با عالم غیب دارند که هنرمندان پس از پیدا شدن این نظام تفریع فروع کردند و مشتقاتی از هنر اسلیمی ساختند.
دایره و مربع نشان دهنده عالم هستی است
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه حرکت اسلیمی، حرکت دایره و مربع است، گفت: قدیمی ترین شکل ترکیب دایره و مربع به نام ماندالا ظهور کرده که این ترکیب یک تصویر از جهان هستی است.
وی اظهار ادامه داد: دایره در تمام فرهنگ‌ها نماد ملکوت و آسمان و مربع به سبب بسته بودن نماد ملک است و زمانی که این دو با یکدیگر ترکیب شود عالم هستی می‌شود و این موضوع وقتی در جهان اسلام وارد شود با تفکر اسلامی مخلوط و تبدیل به دایره شمسه می‌شود.
دایره نماد عالم تجرید است
این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه وقتی هنرمند مجرد می‌شود به روح دایره خواهد رفت، افزود: در واقع دایره نماد عالم تجرید است زیرا شکل عجیبی است که هر نقطه ای از آن را فرض کنیم حضور به همه جا دارد و به هیچ کجا بسته نیست.
رجبی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در واقع وقتی نقاش به عالم تجرد وارد شد، خودش پرگار است و پرگاری کار می‌کند یادآور شد: ابتدا طراحی است که نقاش به آن هویت واحدی می‌بخشد و پس از آن رنگ و عالم آخر عامل بافت است.
بی‌رنگی، بهترین رنگ هنرمندان است
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه رنگ طیفهای بسیاری دارد اظهار داشت: رسیدن به یک قاعده برای رنگ کار بسیار دشوار و سختی است گفت در واقع هنرمندانی که به عالم تجرید رسیده اند دریافته‌اند که آن شخص که مجرد شده هیچ مقامی را برای خود قائل نیست در واقع به مقام بی رنگی رسیده‌اند.
بی‌رنگی اتحاد رنگهاست
وی ادامه داد: هنرمندانی که به مقام تجرید رسیده اند بر این باورند که بی رنگی اتحاد رنگهاست یعنی وقتی رنگها همه جا جمع شوند و اتحاد رنگها به اوج خود برسد به یک بی رنگی می‌رسیم.
نقطه پرداز عامل اصلی اتصال فرم و رنگ است
رجبی در ادامه سخنان خود بافت را عامل اتصال دهنده فرم و رنگ دانست و گفت: هنرمندان عالم تجرید برای بافت هم دنبال یک عنصر گشتند که برای این کار نقطه پرداز را یافتند زیرا در نقطه پرداز خاصیتی وجود دارد که این قابلیت را دارد که هر نوع بافتی را ایجاد کند و از نقطه پرداز هم مفاهیم دیگری را بیرون کشیدند.
حرکت هنرمندان در راستای پالایش اخلاقی ضروری است
وی در بخش پایانی سخنان خود یادآور شد : هنرمندان در تجرید در واقع به مقام حقیقت اشیاء، فهم حقیقت و تصویر حقیقت اشیاء دست خواهند یافت و در صورتی که هنرمندان در جهت پالایش اخلاقی حرکت نکنند اشتباه است و این ظرف برای رسیدن آنها امور معنوی برداشته شده است.
رجبی همچنین یادآور شد: در واقع هنر اسلیمی نمایش باطن آفرینش عالم است.
نظر شما