به گزارش خبرنگار مهر، مردم کرمان بنا به سنت گذشتگان خود، برای هر مناسبت مذهبی رسمی خاص دارند؛ در ایام سوگواری محرم هم فضایی ماتمزده در تمام روستاها و شهرها و کوچه و خیابانهای کرمان حاکم می شود. چند روز مانده به محرم، کرمانیها مهیای عزاداری شده و خیمه ها و چادرهای عزا را عَلَم می کنند و در اولین روز از این ماه عزا، دیگر نمی توان جایی را یافت که سیاهپوش نشده باشد. اما، برپایی مجالس عزای امام حسین (ع) در کرمان همواره با احترام خاصی برخوردار بوده که نشان از دل سوختگی مردم این منطقه از حادثه عظیم کربلا دارد.
برپایی خیمه عزای حسینی با سلام و صلوات
این رسوم از زمان برپایی چادر عزای حسینی آغاز می شده است؛ از گذشته تاکنون برپایی چادر عزای امام حسین (ع) در کرمان با سلام و صلوات و توزیع شربت و غذای نذری انجام می شده است. پیشترها اما بر بالای ستون خیمه عزا، که به آن دیرک می گویند، معمولا قرآنی قرار داده می شده است.
همچنین با توجه به احترام خاصی که کرمانیها به سادات دارند، مرسوم بوده در برپایی این چادر، سیدی بزرگوار هم حضور می یافته که با احترام خاصی وی را به محل پشت بام می بردند و با راهنمایی او، خیمه، عَلَم می شده است. علاوه بر این، با دادن گلاب هم فضا را خوشبو و معطر می کرده اند.
حنابندان به نشانه عزا
در همین حال، آیین عزاداری هم با شیوه های مختلفی، در کرمان برگزار می شده است؛ یکی از رسومات در گذشته مراسم حنابندان بوده است؛ به این شکل که پیش از محرم، برخی مردان و زنان به نشانه عزای سیدالشهدا (ع) حنا می بستند.
همچنین در برخی از روستاهای استان به نشانه فرارسیدن ایام عزای محرم، بوق مخصوصی به صدا در می آمده و نوعی مراسم عزاداری که به "چاوشی خوانی" معروف بوده اجرا می شده؛ در چاوشی خوانی عزاداران در کوچه ها و خیابانها نوعی ترانه محلی به شکل نوحه عزا خوانده و مردم را از آغاز محرم آگاه می کرده اند.
علم گردانی در روز هشتم محرم
بیشتر رسم و رسوم کرمانیها در محرم مانند مردم سایر مناطق کشور است ولی در گذشته مراسم "عَلَم گردانی" در برخی مناطق استان در روز هشتم محرم بر پا می شد؛ در این مراسم کسانی که نذر یا حاجتی داشتند تکه های پارچه را روی هم می گذاشتند و عَلَمی درست می کردند سپس افراد خاصی، علم را در خانه ها جابجا می کردند؛ در این مراسم، صاحب خانه در ورود علم اسپند دود و با نقل و یا شربت از عزاداران پذیرایی می کرده است.
سالها پیش همچنین رایج بوده که در این مراسم خروسی را سر می بریدند و با غذایی که از پلو و گوشت خروس تهیه می کردند، از عزاداران پذیرایی می شده است.
شمع نذری در چهل منبرو
محمد علی گلاب زاده، رئیس موسسه فرهنگی و انتشاراتی کرمان شناسی یکی از رسوم رایج در کرمان را "چهل منبرو" عنوان کرده و می گوید: از جمله رسومات اختصاصی مردم کرمان در شب های تاسوعا و عاشورا برگزاری مراسم "چهل منبرو" است.
وی می افزاید: این مراسم به این شکل بوده که ارادتمندان حضرت امام حسین(ع)، با در دست داشتن شمع و معمولا با پای برهنه به چهل مجلس عزاداری، حسینیه یا مسجد سر زده و در هر یک از این مکانها شمعی روشن می کنند.
خانه ای با خیمه عزای 80 ساله
در کرمان به هیات های عزاداری "دسته" سینه زنی و یا زنجیرزنی می گویند؛ هر تکیه و مسجدی در هر محله ای هم برای خود هیاتی مجزا دارد که با نام اهل بیت(ع) و یا شهدای همان محله نامگذاری می شود.
از جمله مکانهای مذهبی که در شهر کرمان عزاداری های باشکوهی در آن برگزار می شود صفه عزاخانه، تکیه عباسعلی و حسینیه ثارالله است کما اینکه در برخی خانه ها هم مجالس عزاداری بر پا می شود؛ از جمله این خانه ها که بیش از 80 سال است که پذیرای هیئت ها و دسته جات عزاداری است منزل حاج سید محمد خوشرو در یکی از محله های قدیم شهر به نام خواجه خضر است؛ مرحوم حاج آقا خوشرو از سادات با کرامتی است که در بین کرمانیها از احترام خاصی برخوردار بوده است. در منزل این سید بزرگوار، که خانه ای است قدیمی با معماری منحصر بفرد است که مراسم عزاداری در آن با استقبال فراوانی از سوی دلسوختگان حضرت اباعبدالله (ع) برپا می شود؛ گفته می شود در گذشته حاج سید حسین خوشرو، پدر بزرگوار حاج سید محمد این مراسم را در منزل شخصی خود برگزار می کرده اما بعد از ازدواج حاج سید محمد، این خانه از یکی از زرتشتیان کرمان خریداری می شود که علیرغم زرتشتی بودن ارادت خاصی به حضرت اباعبدالله الحسین(ع) داشته است.
اوج مراسم عزاداری در منزل حاج آقا خوشرو، تاسوعا و عاشورای حسینی است در کنار اینکه در دهه اول محرم بعد از اذان صبح مراسم زیارت عاشورا هم در منزل حاج آقا خوشرو برگزار می شود.
هیئت های عزادار ی در این دو روز، از ساعات اولیه صبح تا وقت اذان ظهر در این خانه به عزاداری می پردازند و جمعیتی بالغ بر 10 هزار نفر از کرمان و شهرستانها و روستاهایش در این دو روز در این مراسم شرکت می کنند؛ خیلی از کرمانیها در مراسم حاج آقا خوشرو حاجات مادی و معنوی بسیاری اعم از شفای بیماران گرفته اند.
به جز منزل حاج آقا خوشرو، در یکی دیگر از محله های کرمان در منزل شخصی "حاج ماشاالله خداداد پور" هم مراسم باشکوهی برگزار می شود؛ وی که سالها پیش، از بیماری لاعلاجی رنج می برده و به قول کرمانیها دکتر جواب کرده بوده، مورد عنایت حضرت سیدالشهدا (ع) واقع شده و شفا گرفته است؛ از آن زمان تاکنون چادر عزای امام حسین(ع) در منزل وی برافراشته است.
پذیرایی از عزاداران با آبگوشت مُتَنجَنه
در همین حال، یکی از کارهایی که در همه مراسم روضه خوانی محرم توسط کرمانیها انجام می شود توزیع غذای نذری بوده که بیشتر آبگوشت است و به نام آبگوشت امام حسینی یا مُتنجنه در بین مردم این منطقه شناخته می شود. این آبگوشت با انواع سبزیجات و برگه میوه های خشک شده پخته می شود که گوشت آن هم از گوسفند نذری که ویژه این مراسم در نظر گرفته شده، تهیه می شود و طرفداران بسیار زیادی هم دارد؛ البته به جز آبگوشت، با چلو خورشت و یا عدس پلو هم از عزاداران پذیرایی می شود.
بلغور عاشوری برای اموات
در بیشتر شهرها و روستاهای استان کرمان نیز مرسوم است که برای اموات از اول تا هفتم محرم با یک نوع بلغور و در برخی موارد با شله زرد و یا عدس پلو "عاشوری" درست می کنند که اگر مدت طولانی از فوت آن فرد نگذشته باشد، پخت و توزیع در روزهای اولیه قبل از طلوع آفتاب، در غیر این صورت در روزهای دیگر انجام می شود.
رسم دیگری که در کرمان وجود دارد عزاداری هیات ها و دسته جات سینه و زنجیر زنی در راسته بازار کرمان است که در این آیین هم که شکوه خاصی دارد، همه بازاریان کسب و کار خود را تعطیل کرده و به عزاداری می پردازند.
معمولا هم در صفه عزاخانه که از عزادارن با آبگوشت مُتنجنه پذیرایی می شود؛ صفه عزاخانه در جوار درب غربی مسجد جامع کرمان واقع شده و قریب 700 سال قدمت دارد و از دیرباز میعادگاه عاشقان امام حسین(ع) است.
نظر شما