شفیع آقا محمدیان؛ مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی ضمن بیان این مطلب اصل فرهنگ سازی در عرصه سینمای مستند را عامل اصلی ایجاد سینمایی ویژه نمایش فیلم های مستند دانست و در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: هدف اولیه از نمایش فیلم های مستند در سالن سینما سپیده در درجه نخست فراهم آوردن زمینه ای برای فرهنگ سازی در بین مخاطب عام و تثبیت این سینما به عنوان پدیده ای فرهنگی است، به این معنا که سینمای مستند در نزد مخاطب هنوز به عنوانی سینمایی مستقل از سینمای بلند و داستانگو شناخته نشده است. نیاز است که این نوع سینما بیش از گذشته در میان مردم جا باز کند، گرچه سیاستگذاران فرهنگی و حتی مسئولان اجرایی نوع دیگری با آثار نمایشی برخورد می کنند ؛ اما با این اوصاف معتقدم که نمایش فیلم مستند به شکل مستقل رفته رفته به جریان تبدیل می شود.
شرایط پذیرش فیلم مستند در بین مردم با گذشته قابل مقایسه نیست
وی در ادامه افزود: در نظرگرفتن دیدگاه مستقل به سینمای مستند باعث شده تا بحث و نظرهای متفاوتی در عرصه سینمای مستند شکل گیرد که نتیجه آن راه اندازی شبکه مستند و تولید و نمایش فیلمهای مستند است در واقع این جریان فرهنگی راه افتاده است. شرایط فعلی سینمای مستند با یک سال گذشته قابل مقایسه نیست و نقطه قوت در سینمای مستند به وضوح دیده می شود. خوب در کنار این جریان نمایش فیلم های مستند در سینمای سپیده هم در روند این جریان موثر بود و با تمام کم و کاستی هایی که وجود داشت باعث شده بود تا احساس کنیم فضایی که درست شده توانسته این سینما را به علاقمندان در این حرفه بشناساند تا جایی که امروز شاهد هستیم فیلم های مستندی چون "آینه های غبار گرفته " ،" تهران شهری که بود" ،" از پاریس تا پاریز" و ...وارد شبکه نمایش خانگی شده است .
جایی نامناسب برای نمایش
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پاسخ به این سئوال که آیا سینما سپیده به لحاظ موقعیت جغرافیایی مکان مناسبی برای نمایش فیلم های مستند بود گفت : همانگونه که می دانید فضا و محیط جغرافیایی سینما سپیده مناسب نمایش فیلم های مستند نبود. یکی از دلایل پایان توقف در جریان نمایش فیلم ها علاوه بر تمام شدن موعد قرارداد ، بررسی فضاهای متعدد سینمایی و یافتن سالن مناسب برای نمایش فیلم های مستند بود چراکه معتقدم مکان جغرافیای سینما در میزان جذب مخاطب بسیار تاثیر گذار است. برای همین قصد داریم سینمایی که فقط یک سالن دارد را برای نمایش فیلم انتخاب کنیم چراکه سینمای سپیده دارای دو سالن بود که در یکی از این سالها فیلم های مستند اکران می شد. نمایش فیلم داستانی در سالن دیگر این سینما به نمایش این فیلم لطمه وارد می کرد؛ اما در نگاه کلی به آنچه از نمایش فیلم مستند در جهت فرهنگسازی می خواستیم در طول یک سال گذشته رسیدیم و نتایج حاصله مثبت بود.
شفیع آقا محمدیان در ادامه صحبت های خود عدم توجه فیلمسازان سینمای مستند را عامل مهمی در رونق نگرفتن و تبدیل نشدن این سینما به پاتوق فرهنگی دانست و گفت: فراهم کردن زمینه مناسب برای انجام فعالیت فرهنگی یکی از وظایف بخش دولتی است اما آنچه باعث رونق گرفتن یک جریان فرهنگی می شود استقبال از اهالی صنف مورد نظر در کنار حمایت های دولتی است و خوب طبیعی است که در این جریان هم باید همت اهالی سینمای مستند هم وجود می داشت ولی متاسفانه چنین نشد و نمی دانم چرا زمانی که اسم پاتوق و دور هم گرد آمدن می آید فیلمسازان دافعه نشان می دهند و از دور هم جمع شدن و یا دیدن فیلم های یکدیگر به شدت خودداری می کنند .
وی در پاسخ به این سئوال که معیار انتخاب برای نمایش فیلم های مستند در اکران عمومی چیست گفت : رویکرد و اقبال صاحب نظران این حوزه به فیلم هایی که در جشنواره های چون جشنواره سینما حقیقت مطرح شده اند و همچنین احتمالات تیم کارشناسی مبنی بر استقبال مخاطب از فیلم ها از دیگر معیارهای انتخاب نمایش فیلم های مستند در اکران عمومی است ؛ البته ناگفته نماند که یکی از مشکلات موجود در این عرصه و عدم استقبال در مخاطب از این طرح نبود فیلم های پر قدرت مستند است به این معنا که اغلب فیلم های مستند به لحاظ پشتوانه های تحقیق ضعیف هستند درست مانند فیلم های سینمای داستانی که اسکلت اولیه یعنی فیلمنامه دچار ضعف است .
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در ادامه با اشاره به این مطلب که در اغلب موارد به دخالت و تحمیل در انتخاب فیلم ها و نمایش آن در اکران عمومی متهم می شویم گفت: در بسیاری موارد متهم شده ایم که آثار سفارشی را برای نمایش انتخاب می کنیم درحالی که چنین نیست به این معنا که من تقسیم بندی سفارشی و غیرسفارشی بودن فیلم ها را از اساس قبول ندارم. معتقدم که سفارشی کار کردن لزوما بد نیست به این معنا که وقتی یک موضوعی به فیلمساز سفارش داده می شود و او هم می تواند بررسی کند و بپذیرد و یا از انجام آن منصرف شود بنابراین سفارش معنای مطلق پیدا نمی کند.
تفکر در پس سینمای مستند از بین رفته است
وی در پاسخ به این سئوال که سوژه های اجتماعی در سینمای مستند از پر طرفدارترین گونه های سینمایی است که تماشاگر دارد و چرا در نمایش فیلم در سینمای مستند فلیم هایی با سوژه های سینمایی نمایش داده نمی شد گفت : در جشنواره سینمای حقیقت فیلم هایی که نمایش داده شد و مورد استقبال هم قرار گرفت فیلم هایی با رویکرد اجتماعی بود اما وجود این فیلم ها اندک بود و دلیل این مسئله هم نبود پشتوانه های غنی تحقیقاتی در این زمینه است. در واقع با توجه به انقلاب تکنولوژی که در تجهیز وسایل و امکانات فیلمبرداری پیش آمده متاسفانه و یا خوشبختانه این امکان در اختیار فیلمسازان قرار گرفته است که آسان تر به ساخت فیلم دست پیدا کنند. ساخت فیلم های مستند مستقل که به نوعی تاریخ سینمای مستند ایران را شکل داده کم رنگ تر شود و سینمای مستند تبدیل به سینمایی یک نفره شده است. متاسفانه تفکر پشت دوربین از بین رفته است و سینمای مستند با سوژه اجتماعی هم از این قاعده مستثنی نیست .
آقا محمدیان در ادامه افزود : یکی از مسائل مطرح در سینمای مستند با موضوع اجتماعی بحث تحقیق و پژوهش است که متاسفانه این عنصر مهم در ساخت فیلم های مستند با موضوع اجتماعی لحاظ نمی شود و متاسفانه پرداخت به مسائل اجتماعی بسیار ساده نگریسته می شود. این ساده نگاری باعث می شود که سوژه های اجتماعی به سوی گزارش نگاری صرف و یا مستندهای خبری سوق پیدا کند ؛ به عنوان نمونه فیلمی مثل خلیج فارس از آثار ارد عطارپور اثری مستند اجتماعی است که از جهت پژوهشی زحمت بسیاری روی آن کشیده شده بود. اگر این تحقیق وسیع و گسترده صورت نگرفته بود مطمئن هستم که این اثر به یک سفارش معمولی تبدیل می شد درحالی که مستند خلیج فارس یک فیلم مستند به معنای محض کلمه است .
وی در پایان در پاسخ به این سئوال که تا چه اندازه بخش خصوصی در ساخت و عرضه فیلم های مستند دخیل هستند گفت : بخش دولتی قطعا حامی بخش خصوصی در زمینه های مختلف است و مرکز گسترش مستند تجربی هم از همکاری بخش خصوصی استقبال خواهد کرد ولی متاسفانه بخش خصوصی که در این زمینه سرمایه گذار باشد کم داریم حتی مایل هستیم بسیاری از فعالیت های خود را به بخش خصوصی واگذار کنیم .
نظر شما