پاکستان کشوری است که در همسایگی شرقی ایران و در جنوب افغانستان قرار دارد، اما شناخت شهروندان ایرانی از این کشور بسیار اندک است. ایرانی ها دیدگاه متفاوتی از آنچه که باید داشته باشند نسبت به این کشور همسایه دارند که این دیدگاه تنها با معرفی درست و واقعی این کشور می تواند تغییر کند.
تا صحبت از پاکستان می شود بلافاصله پدیده‌هایی همچون جندالله، طالبان، لشگر جنگوی، لشگر طیبه و سایر عناصر افراطی تداعی می شود اما آیا این خشونت‌ها که پاکستانی‌ها معتقدند بر اثر تحریکات بیرونی است همه آن چیزی است که این کشور می تواند به همسایه ها بدهد؟ مسلماً پاسخ منفی است.
بدون شک این مقوله بر آن نیست تا از پاکستان "سوئیس منطقه" را ترسیم کند اما بر آن است تا این کشور را در سه حوزه معرفی کرده و ظرفیت‌های این کشور را در این سه حوزه مورد بررسی قرار دهد که سه حوزه عبارتند از: حوزه اقتصادی، گردشگری و فرهنگی- رسانه ای.
1) حوزه اقتصادی
حوزه اقتصادی یکی از مسائل مهم برای همکاری کشوری با دیگر کشورهاست و این همکاری هر چه در همسایگی صورت گیرد سود آن به طور مستقیم و غیر مستقیم برای هر دو طرف دو چندان خواهد بود.
در این بین همکاری اقتصادی که ایران می تواند با پاکستان داشته باشد از این قاعده مستثنی نیست. اما تاکنون این همکاری به دلایل آشکار و پنهان در حد و اندازه ای که شایسته دو کشور همسایه باشد نبوده و بیشتر محدود به مناطق مرزی و حداکثر تجارت چمدانی بوده است و این میزان هرگز مورد تایید مقام های ایرانی و پاکستانی نیست.
"علیرضا حقیقیان" سفیر ایران در اسلام آباد ضمن گلایه از این سطح روابط خواستار افزایش آن است.
حقیقیان در عین حال با اشاره به مثبت بودن طراز تجاری به نفع ایران در ارتباط با روابط اقتصادی میان تهران و اسلام آباد می گوید: سال گذشته میزان تبادل کالا بین دو طرف 1.2 میلیارد دلار بوده که این رقم در شان دو کشور همسایه نیست و ظرفیت‌های بالقوه فراوانی برای توسعه این میزان وجود دارد.
گلایه های مشابه از سوی مقام های پاکستانی هم وجود دارد. عبدالباسط سخنگوی وزارت خارجه پاکستان روابط اقتصادی کشورش با ایران را طولانی مدت اما درعین حال بی رمق توصیف کرد و افزود: بیست سال پیش روابط تجاری و بازرگانی دو طرف خوب بود، اما این روند به تدریج کم شد، با این وجود هم اکنون توازن تجاری بین دو طرف به نفع ایران است.
1-1) حوزه مبادلات تجاری
مبادلات تجاری امروز یکی از شاخص های مهم در همکاری و دوستی کشورها به شمار می رود. به لحاط مبادلات تجاری دو کشور از بستر مناسبی برای همکاری برخودارند. پاکستان می تواند بستر مناسبی برای تولیدات صنعتی ایران از جمله پتروشیمی، آهن، فولاد و تولیدات دارویی باشد و ایران نیز می تواند بازار خوبی برای تولیدات ارزان پاکستان در حوزه های صنایع دستی، کنف، کتان، محصولات وسیع و متنوع کشاورزی و پارچه و دیگر اقلام صادراتی باشد.
همچنین دو کشور می توانند در حوزه همکاری‌های علمی و پزشکی و آزمایشگاهی همکاری های مثبتی داشته باشند.
ذکر این نکته نیز به نظر لازم می رسد که این کشور به دلیل افزایش سطح دستمزدها در چین و هند و بالا رفتن بهای کالاهای تولیدی در این دو کشور می تواند محل خوبی برای واردات تولیدات ارزان قیمت و البته با کیفیت بالا باشد.
2-1) گاز و برق بستر آماده
یکی از بسترهای مهم و آماده همکاری دو کشور بستر برق و گاز است. کمبود انرژی و به ویژه برق و گاز در پاکستان به وضوح قابل مشاهده است. امروزه منازل، هتل‌ها و ادارات پاکستانی یک مشخصه کلی و مشترک دارند و آن تاریک و سرد بودن آنها در روزهای سرد زمستانی است. یک مسافر به راحتی می تواند این کمبود را حتی در هتل‌های درجه یک هم مشاهده کند. زمانی که وارد اتاقی در هتلی شدید برگه ای را روی میز مشاهده می کنید که بر روی آن نوشته شده است "مسافر گرامی به علت کمبود گاز، شما برای استفاده از آب گرم در حمام می توانید از 12 شب تا 9 صبح از آن استفاده کنید و همانطور که می دانید این مشکل همگانی است و از این حیث مدیریت هتل از شما عذرخواهی می کند."
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در دیدار با هیئت مطبوعاتی ایران که به این کشور سفر کرده بود به تلاش پاکستان برای واردات مازاد تولید برق و گاز از ایران اشاره می کند و می گوید: پاکستان نیاز به انرژی ایران دارد و بحث و گفتگو درباره واردات برق از ایران هر چند که به گفته وی مذاکرات در سال 2007 آغاز شده، در حال نهایی شدن است.
ایران و پاکستان از رسانه‌های قدرتمندی در خاورمیانه نسبت به دیگر کشورها برخوردار هستند و دو کشور همچنین بستر تحولات مهم خبری برای رسانه های بزرگ به شمار می روند اما جای بسیار تاسف است که دو کشور به ویژه پاکستان اخبار مربوط به ایران را از رسانه های غربی و به ویژه چند بنگاه رسانه ای مهم دریافت می کند و ایران هم تقریباً از رویه مشابه پیروی می کند.
به خاطر این ضعف و کمبود، مقام های پاکستان علاقه مند هستند تا بستر مناسب همکاری در این زمینه فراهم شود و "فردوس عاشق اعوان" وزیر فرهنگ و اطلاع رسانی پاکستان در سفر اخیر گروه رسانه ای ایران به اسلام آباد به این علاقه مندی اشاره کرد و خواستار تقویت هرچه بیشتر این همکاری ها شد.
پوستر مقام معظم رهبری در اسلام آباد
همچنین اسلام آباد و لاهور از جمله شهرهای دیدنی این کشور به شمار می رود. به ویژه لاهور شهری است که ایرانی ها و تمام دوستداران زبان فارسی در آن احساس غربت نمی کنند. دیدار از موزه و مقبره دکتر اقبال لاهوری شاعر بلند آوازه فارسی سرای پاکستانی از جمله اماکنی است که جهانگردان ایرانی می توانند در دفتر خاطرات و یادبود آن نوشته های از مقام های ایرانی را که برای ادای احترام به آن رفته اند، پیدا کنند.
علیرضا حقیقیان سفیر ایران در اسلام آباد تبلیغات منفی علیه پاکستان در رسانه های غربی را یکی از مشکلات مربوط در این رابطه می داند و می گوید: وجود چنین تبلیغاتی که تقریباً درست نیست مانعی شده است تا جذابیت سرمایه گذاری در پاکستان برای سرمایه گذاران ایرانی کم تر شده باشد و این در حالی است که حضور شرکتها و کشورهای خارجی در بازار پاکستان بسیار گسترده است.
عبدالباسط سخنگوی وزارت خارجه پاکستان نیز به نوعی با تایید این مطلب، مقوله "امنیت" و نگرانی های مرتبط با آن را یکی از موانع بر سر توسعه روابط اقتصادی را نگرانی های امنیتی دانسته و می گوید: البته نمی توان نبود امنیت را در این باره نادیده گرفت که مانع مهمی در این رابطه است، اما نباید مسئله امنیتی را در فقدان این رابطه، بزرگ کنیم، زیرا که ما با داشتن مسائل امنیتی زیاد با افغانستان با این کشور روابط تجاری بسیار گسترده‌تری داریم و به صورت رسمی 2 میلیارد دلار و به صورت غیررسمی 5 میلیارد دلار به افغانستان صادرات داریم.
مجری یکی از شبکه های معروف تلویزیونی در پاکستان وابستگی کشورش به آمریکا در زمینه سیاست خارجی و برخی تصمیم‌گیری ها را از موانع عمده همکاری بین دو طرف می داند.
همان طور که در بالا عنوان شد تمایل نداشتن پاکستان به همکاری در حوزه های گسترده است. مثلاً در زمینه سمینارهای علمی و فعالیت های پزشکی چنین تمایلی از سوی پاکستان دیده نمی شود.
نظر شما