امام محمد باقر(ع) جامعه اسلامی را از فقر فرهنگی رهانید

به گزارش خبرنگار مهر، شخصیت امام محمد باقر(ع) و نقش آن حضرت در نشر معارف نورانی اسلام با توجه به شرایط مساعد زمان ایشان، همواره مورد نظر پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) بوده است.

آوازه علوم و دانش امام محمد باقر(ع) چنان اقطار اسلامی را پر کرده بود که به آن بزرگوار لقب باقرالعلوم "گشاینده دریچه های دانش و شکافنده مشکلات علوم" داده بودند.

حضرت محمد بن علی بن الحسین(ع)، امام پنجم شیعیان به روایتی در سوم ماه صفر سال 57 هـجری قمری در مدینه به دنیا آمد.

پدر آن بزرگوار آن حضرت سید الساجدین، امام زین العابدین(ع) و مادر بزرگوارشان فاطمه معروف به "ام عبدالله" دختر امام حسن مجتبی(ع) نام دارد.

دوران امامت امام محمد باقر(ع) از سال 95 هجری که سال درگذشت امام زین العابدین(ع) است، آغاز و تا سال 114 یعنی مدت 19 سال و چند ماه ادامه داشته است و با اوج ستمها و شهوت رانیهای امویان و استفاده های ناروای آنها از بیت المال مسلمان مصادف شد.

کنیه و القاب امام محمد باقر(ع)

کنیه امام محمد باقر(ع)، ابوجعفر و القاب مشهور حضرت شاکر، صابر، هادی، امین، شبیه است؛ و شبیه به دلیل آن است که شبیه پیامبر(ص) بودند.

مشهورترین لقب آن حضرت، باقر یا باقرالعلوم است،یعنی شکافنده دانشها، چون دریای دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکارا ساخت.

آن حضرت یکى از اطفال اسیر فاجعه کربلا است که در آن وقت سه سال و شش ماه و ده روز از سن مبارکش گذشته بود.

مقام و عظمت امام محمد باقر(ع) از منظر رسول اکرم(ص)

در مورد مقام و عظمت امام باقر(ع) به گفتاری حکیمانه از رسول گرامی اسلام(ص) می پردازیم که آن حضرت روزی از امام باقر(ع) یاد کرده و به جابر بن عبدالله انصاری فرموده: "ای جابر! تو مردی از خاندان مرا درک خواهی کرد که همنام و هم شمایل من است. او سرچشمه های علم و دانش را می شکافد و به دیگران توضیح داده و تفسیر می کند."

آن حضرت در فضل و فضیلت، زهد و تقوا، اخلاق و معاشرت، سر آمد بزرگان بنى هاشم در عصر خود بود. آوازه علوم و دانش او چنان اطراف و اکناف پیچیده بود که لقب باقرالعلوم؛ یعنى شکافنده دانشها دادند.

دانش امام محمد باقر(ع) برگرفته از قرآن کریم

امام باقر(ع) در سخنان خود، اغلب به آیات قرآن مجید استناد کرده از کلام خدا شاهد می آورد و می فرمود: "هر مطلبی گفتم، از من بپرسید که در کجای قرآن است تا آیه مربوط به آن موضوع را معرفی کنم."

دانش همه ائمه معصومین(ع) یکسان و همگی از چشمه وحی سیراب می شوند؛ دانش امام باقر(ع) نیز همانند دیگر ائمه از سرچشمه‏ وحی بود، اما زمینه مراجعات وسیع دانش پ‍ژوهان و ابراز علم برای حضرت و فرزند گرامیشان امام جعفر صادق(ع) فراهم شد.

یکى از علماى بزرگ سنى به نام "ابن حجر هیتمى" درباره امام باقر(ع) مى نویسد: "محمد باقر به اندازه اى گنجهاى پنهان معارف و دانشها را آشکار ساخته، حقایق احکام و حکمتها و لطایف دانشها را بیان کرده که آن بزرگوار را شکافنده دانش و جامع علوم و برافروزنده پرچم دانش خوانده اند".

اخلاق و فضایل امام محمد باقر(ع)

همه آنچه از اخلاق و فضایل و ویژگیهای انسان کامل است در وجود ائمه در حد اعلی موج می زند. یکی از بارزترین ویژگیهای امام باقر(ع) جامعیت اوست.

تمام زندگی امام محمد باقر(ع) برای همه روزگاران بهترین الگو برای جویندگان سعادت است، به همین دلیل سیره عملی امام محمد باقر(ع) بزرگترین تأثیر علمی و عملی را برای جامعه خویش داشته است.

مرجعیت علمی و پاسخگویی به پرسشهای مردم، عبادت، شب زنده داری، کار، تلاش در اوج زهد و تقوا، حضور سازنده و مؤثر در جامعه، شکیبایی و بردباری در روابط اجتماعی، رسیدگی به محرومان، انفاق و ایثار صمیمیت و محبت با دوستان، محبت و عاطفه نسبت به خانواده، رعایت حقوق و نیازهای روحی همسران، عدم تحمیل ایده‏ های خویش بر همسران، اهتمام به حقوق مالی مردم و دهها سیره عملی دیگر بهترین دلیل حقانیت و قابل عمل بودن مکتب انسان ساز اسلام است که در وجود رهبران راستین آن متجلی شده است.

امام محمد باقر(ع) در دوران امامت خود، به نشر و پخش معارف دین به ویژه فقه و احکام اسلامى پرداخت و ضمن حل مشکلات علمى به تعلیم و تربیت شاگردانى فاضل و آگاه مشغول شد.

برداشتن بزرگترین قدم برای شناسایی تشیع توسط امام باقر(ع)

امام محمد باقر(ع) از زمینه سازیهای پدر بزرگوارشان امام سجاد(ع) در راستای معرفی مکتب تشیع، مبارزه با طاغوتها و انحرافات بهره برداری بسیار کردند و با تربیت شاگردان برجسته و تبیین فقه ناب اهل بیت(ع) بزرگترین قدم را برای شناسایی تشیع و مکتب اهل بیت(ع) برداشتند.

آن بزرگوار تجسمی از ارزشهای والای انسانی و کمالات اخلاقی بودند که لحظه لحظه زندگی هدفمندشان درسهای بزرگ انسانی را الهام می بخشد.

برخی احادیث نورانی امام محمد باقر(ع)

امام محد باقر(ع) نیز همانند دیگر ائمه معصومین(ع) احادیث والایی از خود برجای گذاشتند که به برخی از آنها اشاره می شود.

نهایت کمال، فهم در دین و صبر بر مصیبت و اندازه گیری در خرج زندگانی است.

سه چیز از خصلتهای نیک دنیا و آخرت است: از کسی که به تو ستم کرده است گذشت کنی، به کسی که از تو بریده است بپیوندی و هنگامی که با تو به ندانی رفتار شود، بردباری کنی.

دانشمندی که از علمش سود برند، از هفتاد هزار عابد بهتر است.

هر که خوش نیت باشد، روزی اش افزایش می یابد.

هر کس با خانواده اش خوش رفتار است، بر عمرش افزوده می شود.

پیوند با خویشان، عملها را پاکیزه می کند، اموال را افزایش می دهد، بلا را دور می کند، حساب آخرت را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.

بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند، درباره مردم بگویید.

خداوند در روز قیامت در حساب بندگانش، به اندازه عقلی که در دنیا به آنها داده است، دقت و باریک بینی می کند.

خداوند عزوجل از میان بندگان مؤمنش، آن بنده ای را دوست دارد که بسیار دعا کند، پس بر شما باد دعا در هنگام سحر تا طلوع آفتاب، زیرا آن ساعتی است که درهای آسمان در آن هنگام باز و روزیها در آن تقسیم و حاجتهای بزرگ بر آورده شود.

هر چشمی روز قیامت گریان است، جز سه چشم؛ چشمی که در راه خدا شب را بیدار است، چشمی که از ترس خدا گریان شود، و چشمی که از محرمات الهی و گناهان بسته شود.