۱۱ دی ۱۳۹۰، ۱۳:۲۱

جهان در سال 2011- 3/

گرایش به شرق یا غرب؛ وارث عثمانی در برزخ خود ساخته

گرایش به شرق یا غرب؛ وارث عثمانی در برزخ خود ساخته

خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: ترکیه در سال 2011 در حوزه سیاست خارجی مسیری را پیمود و به پایان رساند که متفاوت تر از 2010 بود، سالی پرفراز و نشیب که با وجود رنجاندن همسایگان فواید چندانی برای آنکارا دربر نداشت.

ترکیه در بخش سیاست خارجی سال 2011 را در حالی آغاز کرد که سال قبل از آن را در شرایطی رویایی به پایان رسانده بود و اجرای سیاست گردش به شرق و یا "به صفر رساندن اختلافات با همسایگان" موجب شده بود تا ترکیه درپایان 2010 جزو کشورهای محبوب در حوزه سیاست خارجی باشد.

آنکارا تلاش می کرد تا با نزدیک شدن به غرب، به تنهایی جای خالی متحدانی چون مبارک و بن علی را برای آمریکا پر کند بویژه آنکه عربستان سعودی نیز خود با موج بیدارس اسلامی مواجه شده بود ترکیه تلاش می کرد تا به نحو ممکن و با بریدن از همسایگان و پست کردن به متحدان قدیمی تبدیل به قدرت اول خاورمیانه شده و بدین ترتیب وزن خود را در معادلات جهانی افزایش دهد.

اما سال 2011 که با آغاز بیداری اسلامی در کشورهای شمال آفریقا و عرب خاورمیانه همراه بود به گونه دیگری برای ترکها رقم خورد و سیاستگذاران این کشور با گذر از منطقه و همسایگان خود به سوی غرب و به ویژه آمریکا حرکت کردند.

شاید موفقیت های کسب شده توسط آنکارا در سال 2010 موجب شد تا سران ترکیه سال 2011 را با غرور آغاز کرده و در "باد همان موفقیت ها بخوابند" خوابی که موجب شد تا ترکها در پایان سال 2011 باردیگر به همسایگان خود روی بیاروند.

ترکیه که در سال 2009 و 2010 عادت کرده بود در تمام مسائل خاورمیانه وارد شده و برای حل و فصل آن تلاش کند در ابتدای سال 2011 با خیزش مردم کشورها و شمال آفریقا و کشورهای عرب خاورمیانه مواجه شد و بیداری مردم در این کشورها موجب شد تا ترکیه که گمان می کرد اکنون دیگر آقای خاورمیانه شده در برخورد با این تحولات به جبهه غرب مهاجرت کرده و موضعی را اتخاذ کند که بر اساس خواست آمریکا بود.

ترکیه در برخورد با موج بیداری اسلامی خود را همراه با خواست مردم این کشورها نشان می داد و این همان راهی بود که غرب در برخورد با خیزش مردم مسلمان منطقه در پیش گرفته بود، اما ترکیه در این میان به دنبال اهدافی بزرگتر بود.

"برتراند بادی" از کارشناسان علوم سیاسی در پاریس معتقد است آنکارا در برخورد با موجب بیداری اسلامی تلاش می کرد از شرایط ناآرام خاورمیانه به نفع خود استفاده کند. در شرایطی که جایگاه بسیاری از دیکتاتورها در جهان عرب متزلزل شده بود سران ترکیه سیاستهای خود را با انرژی بیشتری دنبال می کنند. 

" بادی" همچنین خاطر نشان می کند: در منطقه یک شکاف به دلیل ضعف قدرت عربی ایجاد شده که ترکیه این شکاف را پر می کند، اما چگونه؟ این اولین بار نیست که ترکیه با سیاستهای خاورمیانه ای خود جار و جنجال به پا کرده است. نگاه شخصی ترکیه به دنیا تغییر کرده است. آنکارا به جای اینکه مانند سابق خود را در نقش شریکی برای غرب نشان دهد در راستای دستیابی به یک نقش قدرت مرکزی تلاش می کند.
 

ترکیه برای رسیدن به این هدف سران خود را به کشورهای خاورمیانه گسیل داشت اما به کلی متحد نزدیک خود سوریه را از یاد برد و و در برابر کشتار مردم مسلمان بحرین سکوت اختیار کرد. این اقدام دولت ترکیه تا حدی سوال برانگیز بود که حتی صدای مخالفان اردوغان که به سکولار بودن و گریز از مسائل دینی شهره بودند درآورد .

یکی از خبرنگاران ترک در این راستا می نویسد: ترکیه شریک آمریکا است، اما دیگر بله قربان گوی آن نیست.
 
در حقیقت آنکارا تلاش می کرد تا با نزدیک شدن به غرب، به تنهایی جای خالی متحدانی چون مبارک و بن علی را برای آمریکا پر کند به ویژه آنکه عربستان سعودی نیز خود با موج بیدارس اسلامی مواجه شده بود . ترکیه تلاش می کرد تا به نحو ممکن و با بریدن از همسایگان و پست کردن به متحدان قدیمی تبدیل به قدرت اول خاورمیانه شده و بدین ترتیب وزن خود را در معادلات جهانی افزایش دهد.
 
ترکیه برای رسیدن به این هدف سران خود را به کشورهای خاورمیانه گسیل داشت اما به کلی متحد نزدیک خود سوریه را از یاد برد و و در برابر کشتار مردم مسلمان بحرین سکوت اختیار کرد. این اقدام دولت ترکیه تا حدی سوال برانگیز بود که حتی صدای مخالفان اردوغان که به سکولار بودن و گریز از مسائل دینی شهره بودند درآورد. برای مثال "کمال قلیچدار اوغلو" رهبر حزب جمهوریخواه خلق نسبت به سکوت آنکارا در قبال تحولات بحرین هشدار و همچنین از وقوع یک توطئه در سوریه خبر داد و نسبت به موضع گیری دولت اردوغان به این مسائل ابراز نگرانی کرد.  
 
موضع ترکیه در قبال سوریه و پذیرایی از سپر موشکی ناتو به گونه ای بود که موجب رنجش اغلب شخصیت های جهان اسلام شد. ترکیه با این رویا در حال گذراندن 2011 بود، اما زیاده خواهی های غرب و اشتباه بودن محاسبات آنکارا برای تبدیل شدن به قدرت اول خاورمیانه موجب شد تا این کشور ماه های پایانی 2011 را در برزخ به پایان برساند و بار دیگر در اندیشده بازگشت به منطقه و استفاده از فرصت های موجود در خاورمیانه برای حفظ جایگاه خود باشد.
 
سخنان اخیر مقامات ترکیه در ارتباط با ایران نشان می دهد که آنکارا به اشتباه بودن سیاست های خود در یک سال گذشته پی برده و به احتمال زیاد آنکارا در سال 2012 بازگشت به شرق و همگرایی با همسایگان را در دستور کار خود قرار دهد .
----------------
عبدالحمید بیاتی
کد خبر 1497451

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha