فروغ نیلچی زاده مدرس حوزه و دانشگاه در مورد امکان تئوریزه کردن تعالیم اسلام در مورد زن در جهان کنونی به خبرنگار مهر گفت: اسلام به عنوان ناب ترین دین توحیدی، تاریخ انقضا ندارد و یک دین جهانی است و زیرساخت آن ایجاد خوشبختی فراگیر برای بشریت است؛ قطعا اسلام این توانمندی را از نظر مبانی و ارائه راهکار دارد که ما بتوانیم قوانین مرتبط با زن و خانواده و نظریات مرتبط با آن را استخراج کنیم.
وی افزود: مهم این است که ما هدفمند و با برنامه ریزی مشخص این کار را انجام دهیم و بتوانیم نیاز و ضرورتهای امروز را تشخیص داده و نیازهای کاذب را از آن تفکیک کنیم و اگر این کار به درستی صورت گیرد و در اختیار اندیشمندان علوم انسانی که دغدغه خوشبختی حقیقی بشر را دارند قرار گیرد بطور قطع می توانیم پاسخ مناسب و بلکه یکی از بهترین پاسخها را به نیازهای بشری در این زمینه بدهیم.
وی در مورد فرآیند تئوریزه کردن تعالیم اسلام در مورد زن و خانواده نیز گفت: رشد مناسب رشدی است که متناسب با نیاز و ضرورتها و اضطرارهای زمانی باشد. ما به دلیل دورانهای مختلف سلطنتی که بعد از صفویه داریم یعنی دوره قاجاره و پهلوی طبیعی است این نظریه پردازی ها تا اندازه ای در حالت ایستایی قرار می گیرد و آن رشد لازم و ضروری را متناسب با رشد هم عصر خودش نداشته است.
نیلچی زاده افزود: اما بعد از انقلاب اسلامی ایران، این سرعت جدی تر می شود و تا اندازه ای برخی از عقب ماندگی های تاریخی را جبران می کند ولی ما برای اینکه حرف جدیدی برای خودمان و دنیا داشته باشیم نیازمند کار فراگیر و برنامه ریزی علمی دقیق و یکسری حلقه های علمی هستیم.
این مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگر این حرکت انجام شود بطور قطع امیدوارکننده است و از آنجایی که این ظرفیت فوق العاده زیاد است و زمینه رشد و نیاز حقیقی نیز وجود دارد و از سویی خوشبختانه طلب علمی و معنوی در دنیا و به ویژه در ایران هم هست، زمینه مناسبی را برای اینگونه فعالیتها فراهم کرده است هرچند که ما هنوز بالفعل نظریه های مختلف را به صورت متقن و مکمل تولید نکرده ایم.
وی در مورد ایجاد توازن میان اولویت مبانی نظری و اولویت اقدامات فرهنگی در بستر عمومی خانواده گفت: برای روشن شدن بحث یک تمثیلی اینجا لازم است؛ وقتی شاخه ای را می خواهید قطع کنید با قیچی بهتر می توان این کار را کرد هنر قیچی این است که دو لبه دارد و این دو لبه به سمت یکدیگر حرکت کرده و با یک حرکت مکمل موجب حذف شاخه های زائد می شود.
نیلچی زاده افزود: ما نیاز به حرکت قیچی مانند داریم که بتوانیم همزمان که طرح تئوریهای مختلف در مورد مبانی دینی و دستورات اهل بیت(ع) در حیطه زنان و خانواده را مطرح می کنیم از سوی دیگر در مورد اصلاح نوع زندگی و سبد مصرف خانوار و مقولات مختلفی که به نوعی ما را دچار غرب زدگی می کند یک ارتباط صحیح ایجاد کنیم و محصولات متناسب با این ایده ها را به جامعه ارائه کنیم اما الان در جامعه ما طی این سی سال اتفاقی که افتاده این است که همیشه بین این دو اولویت یک نوع هروله بدون توازن وجود داشته است.
وی یادآور شد: مثلا در بحث حجاب مدلی ارائه می شود اما چون مبانی نظری اش حتی برای طراح و تئوریسین دقیق تبیین نشده او چیزی را طراحی می کند که دقیقا خودش ضد حجاب است و آنگاه همین طرح متأسفانه در جامعه مد می شود و آن وقت نمی دانیم با این مد جدید چه کنیم. در مورد مقولات دیگر هم مشابه همین مسئله پیش می آید چون ما زیرساخت فکری و معرفتی اش را به خوبی در حیطه های علمی خودمان تبیین نمی کنیم این مسائل پیش می آید.
وی تأکید کرد: مردم در مصرف کردن معطل نظریه پردازان نخواهند ماند آنها هرچیزی که ارزان قیمت و متناسب و متناظر با نیازها در اختیارشان قرار گیرد را استفاده می کنند و تنها درصد بسیار کمی از جامعه هستند که با دقت و تأمل فکری عمل می کنند ولی عمومیت جامعه به مصرف محصولات غربی مبتلا می شوند؛ به همین دلیل ما از جهت عملیاتی نیاز داریم که یک پاکسازی و اصلاح روش محصولات را انجام دهیم به شرطی که زیرساخت علمی آن نیز درست باشد.
وی با تأکید بر ضرورت تأمل در ایجاد نزدیکی ریشه های فکری و عملی مباحث یادآور شد: مثلا در یک مدت کوتاه تمثال و تصویرگرایی در ایام محرم و صفر در هیئات و دستجات عزاداری جدی شد به گونه ای که تصاویر منتسب به امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) به یک پرتره نگاری شبه هنرپیشگی تبدیل گردید و در سطح شهر بنرهای خیلی بزرگ نصب شدند و فضای معنوی شهر را به فضای غیرمعنوی تبدیل کردند.
نیلچی زاده یادآور شد: در مقابل این انحراف دینی به شدت علما و مراجع واکنش نشان دادند اما برای رفع این انحراف طرح خوبی ارائه شد -هرچند که زیرساخت نظری آن برای مردم تبیین نشد- به این صورت که در تهران و کلان شهرها بنرهایی را از حرم ائمه اطهار (ع) چاپ کرده و رایگان به هیئات دادند و از آنجایی که این جایگزین را مردم دوست داشتند آن را پذیرفتند و خیلی راحت این مسئله رفع شد.
این کارشناس دینی تصریح کرد: ما در سایر مسائل از جمله زن و خانواده نیازمند این هستیم که تئورسینهای ما از اینکه صرفا در اتاقهای بسته یا در فضاهای آکادمیک بنشینند و یا فقط انتقاد کنند و یا به تئوریسینهایی تبدیل شوند که بخواهند تنها از فکر خود در حیطه هایی مختلفی که تنها صرفه اقتصادی دارد، بپرهیزیم.
وی افزود: الان زمان تولیدات متناسب با نیازهای اصلی جامعه است طوری که بتواند به نتیجه برسد والا ممکن است نظریه پردازان ما به قدری دیر به داد جامعه برسند که ذائقه جامعه تغییر کند و بعد به این نتیجه برسند که مثلا این روش انجام شده غلط است که هچ راه منطقی و مناسبی برای اصلاح ندارد.
نیلچی زاده تأکید کرد: باید اندیشمندان حوزه و دانشگاه به یک تفاهم و دیالوگ مشترک برسند برای اینکه در مسئله زن و خانواده آسیبهای جدی را شناسایی کنند و با حمله به آن آسیبها شروع به یکسری عملیاتهای مناسب کنند و سه قوه مختلف کشور با آنها همخوان شوند والا با یک گل بهار نمی شود یعنی اگر یک تئوری پرداز مطلبی بگوید شاید بخشی از جامعه را تحت تأثیر قرار دهد اما نمی تواند اصلاح نگرش کند.
وی یادآور شد: چندین سال است که در کشورمان در مقطع ارشد و دکتری رشته زنان و خانواده داریم اما کافی است یک نظر سرفصلهای آموزشی و در کنار آن فارغ التحصیلان را ببینید و بعد با یک فاجعه روبرو می شوید به این معنی که نظریات منطبق با نظریات دینی نیست و این نظریات کاملا غربی است.
نیلچی زاده تأکید کرد: اگر به دیدگاههای مقام معظم رهبری به عنوان ایده عملیاتی توجه شود و مسئولین گوش به فرمان باشند و به موقع و صحیح و فراگیر نقشه اجرایی آن را ارائه دهند - نه اینکه حضرت آقا مثلا چندین سال است نقشه علمی کشور را فرمودند تازه وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی به این مسئله می خواهند بپردازند- می توان امیدوار بود که مسائل حل خواهد شد.
وی در پایان گفت: مشکل ما فاصله بین مسئولین و دیدگاههای ولایت است و آنقدر زمان را از دست می دهند که در این میان جامعه آسیب می بیند. من معتقدم در متن جامعه قطعا حضور در صحنه ای که وجود دارد و آن رویشهایی که بین نسل جوان و نخبگان وجود دارد بخشی از خطاها و خطرها کم خواهد شد اما اگر یک همنوایی صورت گیرد ما به نتایج بهتری خواهیم رسید.
نظر شما