مراسم "چوپانی اولین روز پاییز" آذربایجان شرقی ثبت ملی شد

به گزارش خبرگزاری مهر،‌ تراب محمدی افزود: مردم روستای عنصرود در اولین روز پاییز به زیارت قبر اسامه ابن فرقد که مردم وی را اسامه سلطان می خوانند در قله کوه سلطان رفته و نذر و نیاز می کنند.

وی یادآور شد: با توجه به عناصر دخیل در این آیین به ویژه روایت دختر گبری و آمدن اسامه ابن فرقد برای تبلیغ دین اسلام، این آیین یکی از رسوم با سابقه آذربایجان شرقی در شکرگزاری به شمار می رود.

محمدی با اشاره به قدمت این آیین تصریح کرد: تقدس کوه از زمان های قدیم در ایران و مناطق کوهستانی به ویژه آذربایجان شرقی وجود داشته و کوه ها در فرهنگ مردم از جایگاه بالایی برخوردار بوده اند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان افزود: بسیاری از آیین های شکرگزاری و درخواست ها در بالای کوهها صورت می گرفته است که آیین شکرگزاری از کوهستان با دام و گله، قدمتی معادل با دوره های آغازین دامداری دارد.

محمدی با اشاره به نحوه برگزاری این مراسم گفت: مردم آبادی به خصوص دامداران از بعداز ظهر یک روز قبل از آغاز پاییز، گروه گروه به سوی قله سلطان حرکت کرده و هرکس که بر میعادگاه رسید ابتدا ارادت قلبی خود را به زیارتگاه اعلام کرده و سپس برای اقامت شب جایی را مهیا می کند.

وی تشریح کرد: پس از اسکان، همه اهالی به طواف سلطان می پردازند به طوری که نوحه خوان محلی نوحه خوانده و مردان تا فرا رسیدن صبح عزاداری می کنند و پس از نماز صبح، مردم خود را آماده کرده و منتظر گله های گوسفندان می شوند که آنها هم شب را در نزدیکی های زیارتگاه به سر برده اند.

محمدی افزود: گله ها یکی یکی به نوبت از سمت غرب از میان مردم که در دو صف مقابل هم ایستاده و نظاره گر گله اند عبور کرده به سوی زیارتگاه می روند و پس از طواف از سمت غرب خارج می شوند.

رئیس شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی استان در فهرست آثار ملی این آیین را منحصر بفرد و بدون نمونه عنوان کرد و گفت: در پایان این مراسم، در حین عبور یکی از چوپانان در جلو گله حرکت کرده و مردم با دیدن گله ماشاءالله گویان از چوپان قدردانی می کنند.

محمدی با اشاره به ارزش‌های شاخص یا منحصر به فرد مراسم چوپانی تاکید کرد: رسم سلطان داغی یکی از معدود آیین های کهن به یادگار مانده است که امروزه علیرغم اینکه بیشتر آیین های ایرانی در طول زمان فراموش شده اند، با قدرت به حیات خود در این عصر ادامه می دهد.

وی گفت: از آنجائیکه این آیین در بخشی از کوهستان سهند برگزار می شود و این کوهستان یکی از قطب های گردشگری منطقه به حساب می آید، این رسم از ارزش منحصر به فردی در استان برخوردار است.

محمدی، رسم سلطان داغی را یکی از جاذبه های گردشگری روستای عنصرود عنوان کرد و گفت: در راستای حفظ این آیین، همه ساله از سوی مردم روستا برای تعمیر و مرمت سکونتگاه های موقت و مقبره سلطان که بر اثر برف و باران تخریب می شود اقداماتی صورت می گیرد.

وی با تاکید بر اینکه لازم است این رسوم با صرف توان مادی و غیرمادی حفظ شوند، اظهار داشت: ثبت ملی این اثر زمینه ساز حمایت معنوی و مادی از برگزارکنندگان رسم با تشریح اهمیت این میراث معنوی در تحکیم هویت آنان و کمک در دسترسی آسان شرکت کنندگان در آیین با ایجاد راه مناسب برای دسترسی خواهد بود.

گفتنی است، 25 اثر تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی در چهارمین همایش ملی شورای سیاست گذاری ثبت میراث فرهنگی در جزیره قشم در فهرست آثار ملی ثبت شد، که شامل 10 پرونده از محوطه های تاریخی، پنج بنای تاریخی، پنج اثر طبیعی و شش اثر معنوی و ناملموس می شود.