دکتر عباس لقمانی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل آفریقا در گفتگو با خبرنگار مهر دررابطه با استراتژیک یا ظلم ستیز بودن انقلابهای منطقه اظهار داشت: مسئله اصلی کشورهای انقلابی منطقه را شاید نتوان در چارچوب تئوریهای سیاسی آن تجزیه و تحلیل کرد، مشکل اصلی انقلابهای منطقه هویتی بوده است، کشورهای منطقه چون لیبی، تونس، یمن و دیگران دارای یک هویت تصنعی بودند که از سوی رهبران به این کشورها القا شده بود، اما این مسئله در رابطه با مصر کمرنگتر بوده است.
وی افزود: این هویتهای تصنعی با ساختار مردمی این کشورها بی نسبت بوده است. هویت اسلامی تنها هویتی بوده که این کشورها همواره از آن برخوردار بوده و تحت فشار حکومتهای خود آن را کنار گذاشتند. به طور مثال، در مورد تونس، در دوران قدرت حبیب بورقیبه وی ماه رمضان در ملاء عام غذا می خورد و در حقیقت هویت اسلامی مردم را نفی می کرد. اما پس از سقوط بن علی هویت اسلامی مردم تونس سرانجام خود را نشان داد.
لقمانی گفت: بدنبال برگزاری انتخابات آزاد این کشورها به نسبت قبل، گروه های اسلامی که بازگشت به هویت اسلامی را مورد تأکید داشتند رأی اکثریت مردم را به دست آوردند. البته در برخی کشورها نیز انقلابی صورت نگرفته ، برای مثال آنچه در مصر رخ داد، قیام بود، چرا که درحال حاضر هم آنچه در مصر رخ می دهد باقی مانده های رژیم سابق است. اما به رغم تمام این ها پس از انتخابات مصر مشاهده کردیم که احزاب اسلامی اکثریت مطلق آرا را به دست آوردند. در حقیقت مردم خواستار بازگشت به هویت اسلامی خود بودند. علت اصلی انقلابهای منطقه پیداکردن هویتی بوده که طی 20 یا 30 سال گذشته نفی شده بود.
عباس لقمانی با تأکید بر اینکه کشورهای انقلابی منطقه برای انتخاب مدل حکومتی خود نه به کشورهای قدرتمند منطقه نگاه می کنند و نه به قدرتهای غربی اظهار داشت: این کشورهای انقلابی منطقه به نظامهای مردمی تمایل دارند تا درچارچوب چنین نظامهایی به تصمیم گیری بپردازند. این استدلال که این کشورها تحت تأثیر کشورهای خارجی و یا همسایه خود قرار می گیرند درست نیست، چرا که برای مثال مصر همسایه ای ندارد که بخواهد از آن الهام بگیرند.
وی با اشاره به اینکه خود به این نظریه اعتقاد ندارد که دو مدل حکومتی ایران و ترکیه برای مدل حکومتی آینده کشورهای انقلابی مدنظر قرار گرفته است یادآور شد: مدل حکومتی ایران یا ترکیه ، درحقیقت جامه ای هستند که به تن همان کشور دوخته شده است. در مصر و تونس که قانون اساسی تدوین شود و براساس آن رئیس جمهور انتخاب خواهد شد مدل حکومتی بسته به مقتضیات آن کشور است. با نگاهی به مصاحبه سران تونس پس از پیروزی در انتخاب در می یابیم که آنها نیز عملا اذعان می کنند مدل حکومتی خود را دارند.
لقمانی اضافه کرد: هویت اسلامی که در این کشورها وجود دارد قابل مقایسه با هویت اسلامی ترکیه و ایران نیست و نمی توان تمام این کشورها را در چارچوب خاص قرار داد.
وی در پاسخ به این سؤال که میان گروه های اسلامی شمال آفریقا کدام یک داعیه دار تشکیل حکومت هستند گفت: در درجه اول اخوان المسلمین در مصر و النهضه تونس است که آینده هرکدام از این کشورها را شکل خواهد داد. اخوان المسلمین یکی از قدیمی ترین گروه های اسلامی منطقه است این گروه خود به اندازه کافی سابقه سیاسی، فرهنگی و مذهبی دارد از این رو نیازی به انتخاب الگو از میان کشورهای دیگر ندارد، این کشور همچین نفوذ قابل توجهی در کشورهای منطقه حتی در ترکیه دارد.
وی اظهار داشت که نمی توان ایدئولوژی مختص یک کشور را در کشورهای دیگر منطقه نیز اجرا کرد. درباره لیبی پیش بینی این وضعیت دشوار است اما درباره مصر و تونس می توان گفت اخوان المسلمین در مصر و النهضه در تونس حکومتهای اسلامی را تشکیل خواهند داد که دارای رنگ، بو و فکر خاص همان کشور است.
نظر شما