پیام‌نما

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَ هُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ * * * جنگ [با دشمن] بر شما مقرّر و لازم شده، و حال آنکه برایتان ناخوشایند است. و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما خیر است، و بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بد است؛ و خدا [مصلحت شما را در همه امور] می‌داند و شما نمی‌دانید. * * * بس بود چیزی که می‌دارید دوست / لیک از بهر شما شرّی دو توست

۱۸ بهمن ۱۳۹۰، ۸:۳۰

ادبیات انقلاب، ادبیات کودک-1/

خرامان: وقوع جنگ ادبیات انقلاب را به حاشیه برد

خرامان: وقوع جنگ ادبیات انقلاب را  به حاشیه برد

مصطفی خرامان یکی از دلایل رشد نیافتن ادبیات انقلاب در همان دهه اول پیروزی انقلاب اسلامی را وقوع جنگ و توجه نویسندگان به این پدیده جدید دانست.

به گزارش خبرنگار مهر، نشست «ادبیات انقلاب، ادبیات کودک» به مناسبت  سی‌وسومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با حضور مصطفی خرامان، شهرام شفیعی، علی‌اصغر عزتی‌پاک و علی‌الله سلیمی عصر روز دوشنبه 18 بهمن ماه در سرای اهل قلم برگزار شد.

کارشناسان، در این نشست درباره داستان‌های انقلاب و ادبیات انقلاب و چگونگی بیان مباحث و مسایل آن برهه از تاریخ ایران در ادبیات کودک و نوجوان به بحث و گفت‌وگو ‌نشستند.
 
در ابتدای نشست علی‌الله سلیمی با اشاره به اینکه برای ادبیات انقلاب تعاریف متعددی وجود دارد، گفت: هر کسی با دیدگاه خودش ادبیات انقلاب را تعریف کرده است و می‌شود گفت هنوز یک تعریف واحد درباره کلیت ادبیات انقلاب وجود ندارد. آنچه ما در ادبیات انقلاب داریم به ویژه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان گرچه از همان دهه اول انقلاب آغاز شده ولی با رسیدن به جنگ تحت‌تاثیر آن قرار گرفته و پس از پایان جنگ و فروکش کردن نوشتن درباره آن واقعه، کم کم توجه به ادبیات انقلاب هم دوباره مدنظر قرار گرفته است.
 
وی ادامه داد: سری اول داستان‌هایی که درباره انقلاب و جنگ نوشته شد ویژگی‌های خاص خود را دارند و منتقدان معتقدند آن آثار هیجانی و شعاری بوده و فاقد نگاه عمیق به مسائل سیاسی و اجتماعی آن روزگار هستند. ولی به هر حال همه آن آثار ادای دین به یک حرکت مردمی بوده که در طول این سه دهه کتاب‌های زیادی درباره انقلاب و جنگ نوشته شده که سهم قابل توجهی از آنها هم آثار کودک و نوجوان بوده است.
 
در ادامه نشست مصطفی خرامان با تاکید بر اینکه ما نتوانسته‌ایم یک اتفاق تاریخی به نام انقلاب را به درستی در ادبیات داستانی ثبت کنیم، گفت: من فکر می‌کنم برای مرور دوره‌ای از تاریخ، مخاطبان هم سراغ کتاب‌های تاریخ می‌روند و هم به سوی ادبیات می‌آیند که متاسفانه ما در ثبت این واقعه در ادبیات داستانی موفق نبوده‌ایم. ما حتی در دهه 60 هم تعداد کارهایی که خلق کرده‌ایم کم است.
 
وی ادامه داد: حادث شدن جنگ علت مهمی است. ظرفیت‌های موجود داستان‌نویسی جذب موضوع جدیدتری به نام جنگ شد و بعدها هم توجهی به ادبیات انقلاب نشد. سفارش‌دهندگان هم بیشتر به جنگ متمایل بودند. البته این سوال برای من هست که چطور شد نویسندگانی که موافق جریان انقلاب نبودند هم درباره آن ننوشتند. به هر حال ما در حوزه ادبیات انقلاب کار کم داریم و یکی دیگر از دلایل آن هم این است که در دوره پیروزی انقلاب ما نویسنده مولف کم داشتیم. قبل از انقلاب هم جریان ادبی غالب ترجمه‌ای بود و ما تنها چند نویسنده شاخص داشتیم.
 
خرامان افزود: برای نویسنده شدن افراد جدید هم چند سالی وقت لازم بود که در همین فاصله جنگ حادث شد و بعدها در دهه 70 و 80 هم ادبیات انقلاب فراموش شد.
 
شهرام شفیعی دیگر نویسنده حاضر در نشست بود که در سخنانی گفت: جدا کردن نحله‌های مختلف از بستر طبیعی ادبیات معمولا نتیجه خوبی ندارد. هر جا این جداسازی را کرده‌ایم به شعار رسیده‌ایم، باعث وارد شدن افرادی که دلشان با این موضوع صاف نیست و انتشار آثاری که فی‌نفسه ادبیات نیست و جذابیت‌های غریزی ادبی برای مخاطب عام ندارد، شده‌ایم.
 
وی اضافه کرد: ادبیات انقلاب از ادبیات به معنای کامل آن جدا نیست ولی متاسفانه جایی این دو تا از هم جدا شده و به این جدایی هم دامن زده‌ایم. مضمون مهم و همیشگی و انسانی با عنوان حق‌طلبی که از متون کهن ایران شده و در قرآن هم آمده است همان چیزی است که مخاطب ما را با مفهوم انقلاب هم آشنا می‌کند. ما اگر در ادامه همان مفاهیم بومی و کهن خود بنویسیم هر انسانی در هر جای کره خاکی تشنه آن خواهد بود.
 
این نویسنده کودک و نوجوان ناآشنایی با سرچشمه اتفاقات را مانع نوشتن آثار با کیفیت دانسته و بیان کرد: این ناآشنایی ما را به سوی وقایع‌نگاری صرف یا فرمالیزم در داستان انقلاب برده در حالیکه باید رجوعی داشته باشیم به اینکه کجا هستیم و به عنوان انسان چه می‌خواهیم انگاه دایره شمول ادبیات انقلابی فراگیرتر می‌شود و سلیقه‌های بیشتری را پوشش می‌دهد.
 
علی‌اصغر عزتی پاک دیگر نویسنده حاضر در نشست نیز گفت: بعد از انقلاب هنوز آرامش بعد از انقلاب حاکم نشده بود که جنگ شروع شد و همه انرژی‌ها به سمت این اتفاق رفت و ادبیات هم بیشتر به جنگ پرداخت گرچه همان آثار هم شعاری هستند چراکه نویسندگان به خود فرصت ندادند تا از آن واقعه فاصله بگیرند و سپس بر اساس نیاز و خواست جامعه درباره آن بنویسند. نهادهایی هم که  سفارشی‌نویسی را باب کردند گرچه باعث خلق برخی از آثار خوب شدند ولی نتوانستند یک جریان ادبی ایجاد کنند.
 
وی ادامه داد: ما اگر انقلاب را از یک اتفاق تاریخی فراتر ببینیم و درباره حق‌طلبی و عدالت بنویسیم دیگر دامنه آثار و مخاطبان گسترده‌تر می‌شود. ضمن اینکه باید قصه‌محور حرکت کنیم و در حوزه ادبیات کودک و نوجوان هم باید بگویم کودک که اساسا نمی‌تواند مخاطب این گونه ادبیات باشد و در مواجهه با نوجوان هم نباید با تحکم از او بخواهیم که تاریخ بخواند. 
 
کد خبر 1527204

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha