محمد تقی فهیم؛ منتقد سینما درباره ارزیابی فیلم سینمایی"قلاده های طلا" به خبرنگار مهر گفت: سینمای سیاسی در یکی دو سال اخیر یکی از گرایشهایی بوده که معاونت سینمایی در برنامه ریزی های خود به آن توجه داشته و طی مصاحبه های مسئولان نیز بر این مسئله که قرار است سینمای سیاسی را احیا کنند تاکید شده است.
وی ادامه داد: فیلم "قلاده های طلا" در راستای برنامه ریزی های مدیریتهای سینمایی می تواند یک اتفاق جدید تلقی شود. چون چند فیلم سیاسی در این دوره از جشنواره وجود داشته اند که نتوانستند نظرها را به خود جلب کنند. در این دوره حتی برخی فیلم هایی که قرار بود سیاسی باشند به ورطه شبه سیاسی افتاده بودند و به نوعی نقض غرض شده اند.
وی ادامه داد: اما فیلم ابوالقاسم طالبی در این مجموعه فیلمی قابل قبول است که می توان از آن دفاع کرد. چون طالبی جسارت لازم را برای ورود به حوزه ای حساسیت برانگیز به خرج داده است. پرداختن به مسائلی مثل جنبش سبز و فتنه های دو سال اخیر موضوعاتی است که هر کارگردانی به سراغ آن نمی رود. چون طرح این مسائل با حاشیه هایی همراه است و حتی می تواند برای بازیگرانش طبعاتی در پی داشته باشد.
وی بیان کرد: اما طالبی برای اینکه این حاشیه ها را کم رنگ تر کند یکی مسیر بینابین را در نظر گرفته است. طالبی جریان سبز را از مداخلات خارجی جدا کرده است. در واقع یک ضلع این ماجرا دولت است، ضلع دیگر جوانانی هستند که تحت عنوان موج سبز به خیابان ها می آمدند و ضلع سوم این اتفاقات را خارجی هایی چون استعمارگران و امپریالیسم جهانی و امریکا و انگلیس شکل می دادند. طالبی با هوشمندی اتفاقات موج سبز را عموما به خارجی ها منسوب کرده است. که این رویکرد، از نظر مضمونی رویکرد مناسبی است.
این منتقد ادامه داد:چون جوانانی که به خیابان ها می آمدند جوانان همین مملکت بودند اما ما شاهد بودیم که این جریانات ریشه نداشته اند. در بخش پرداختن به جاسوسان خارجی معتقدم که طالبی نتوانسته به درستی حق مطلب را ادا کند. چون افرادی که در راس این برنامه ها قرار دارند درفیلم فید هستند و به آنها هیچ اشاره ای نمی شود. ما تنها یکی از عوامل آنها را می بینیم که چنگیز جلیلوند نقشش را بازی می کند که از کلیشه های فیلم های جاسوسی به خصوص فیلم های آلمانی برداشت شده است. البته سرانجام این آدم را هم نمی بینیم و تکلیفش مشخص نمی شود. این شخصیت پایگاه و خواستگاهش در فیلم مشخص نیست و بیشتر یک کاریکاتور است.
وی توضیح داد: در فیلم حتی شخصیتهای درون سازمان اطلاعات را نیز به درستی نمی شناسیم و تنها به شخصیت حمیدرضا پگاه و امین حیایی تا حدودی نزدیک می شویم. اما این دو نیز کمرنگ هستند. چون به نظر می رسد طالبی بیشتر تحت تاثیر بازسازی جنبش های خیابانی قرار دارد. در این صورت می شد فیلمی مستند و مستقل درباره این جنبش ها ساخت و آن را کاملا ریشه یابی کرد.
در حال حاضر بیشتر زمان "قلاده های طلا" به تظاهرات اختصاص پیدا کرده است. بیشتر قصه باید در اطراف و حول آدم ها می گذشت. فیلم هایی از این دست تا به حال بسیار در هالیوود تجربه شده است. مثل فیلم "مرگ یک رئیس جمهور" و یا "JFK" که کمتر به جنبش های خیابانی می پردازند و بیشتر تلاش دارند تا به آدم ها نزدیک شوند.
وی عنوان کرد: اگر قرار باشد ما از طریق این فیلم به زوایای پنهان فتنه 88 نزدیک شویم نکته های زیادی دستگیرمان نمی شود. اما این فیلم در مجموع قابل دفاع است و می توان جایگاه بهتری نسبت به دیگر فیلم های این دوره برای آن در نظر گرفت. ابوالقاسم طالبی توانسته در این فیلم گامی جلو نسبت به آثار قبلی اش بردارد اما مسائلی مثل نقط عطف و قهرمان پردازی زیاد در فیلم مورد توجه قرار نگرفته است.
وی افزود: سینما نمی تواند همیشه بر اساس یک موج حرکت کند. چون این نوع سینما سینمای عمق داری نیست و ماندگار نمی شود. فیلم نباید به ورطه ژورنالیسم بیفتد چون تاریخ مصرف پیدا می کند. این اثر اگر کمی با پشتوانه تحقیقات جلو می رفت شاید می توانست فیلم بهتری از کار دربیاید.
فهیم عنوان کرد: "قلاده های طلا" می تواند هشداری برای افراد رده بالای کشور و نظام باشد. چون سازمان های جاسوسی بیگانه بالاتر از چیزی که ما فکرش را می کنیم در ارگان های کشور نفوذ می کنند. به هر حال فیلم موضع گیری دارد. البته این موضع گیری خیلی خوب است چون فیلم سیاسی باید موضع گیری داشته باشد. آقای طالبی موضعش نسبت به نظام و طرفداری اش از آقای احمدی نژاد مشخص است و طبیعی هم است که فیلم نسبت به برخی وقایع موضع گیری کند. طبعا فیلم سیاسی باید موضع داشته باشد. فیلم هایی داشتیم در جشنواره امسال که هم به نعل و هم به میخ می زنند.
وی ادامه داد: من تصور می کنم که طالبی باید خیلی شفاف تر موضع خود را مشخص می کرد. معتقدم افرادی باید وارد این حوزه شوند که شناخت کافی و دیدگاه های روشنی داشته باشند. طالبی در این زمینه شناخت دارد و جریان های سیاسی را به درستی می شناسد. شاید در سینمای ایران کمتر افرادی داشته باشیم که موضع های مشخص سیاسی داشته باشند. اولین فیلم طالبی با نام"آقای رئیس جمهور" نیز موضوعی سیاسی داشت و بر همین مبنا ساخته شده بود. اما این فیلم نسبت به اولین فیلم طالبی که فیلمی خام دستانه بود حرکتی رو به جلو بوده است.
این منتقد در پایان گفت: مهم بودن فیلم طالبی در بخش های دراماتیک آن نیست بلکه در بخش پروداکشن قوی اش است. اما این مقدار صحنه های خیابانی حجم زیادی را در بر می گیرد و باعث می شود در بخش پرداخت شخصیتها با مشکل رو برو شویم. چون پروداکشن نمی تواند عامل اصلی سرپا نگه داشتن یکی فیلم باشد بلکه باید تکمیل کننده شخصیت پردازی باشد. وقتی با نمونه های واقعی سروکار داریم باید شخصیت پردازی درست تری داشته باشیم اما در مجموع می توان گفت" قلاده های طلا" فیلمی آبرومند از کار درآمده است.
نظر شما