حجت الاسلام دکتر حسن خیری معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی المصطفی در گفتگو با خبرنگار مهر؛ وجه تمایز جامعه اسلامی با دیگر جوامع را در همه ابعاد "اخلاقی بودن" دانست و گفت: همانطور که حق مبحث مهمی در جامعه اسلامی است؛ "تکلیف انگاری" نیز مهمترین است.
وی افزود: یعنی رفتارهای فردی و اجتماعی بر اساس تکلیف و مسئولیتی که در قبال بندگی خداوند متوجه انسان می شود، انجام می گیرد. جامعه اسلامی جامعه ای است که باید به سمت تعالی پیش برود به همین دلیل مبنای جامعه را رسیدن به سعادت حقیقی تعریف کردند و در آیات و روایات هم در مسابقه و سرعت گرفتن در خیرات تأکید شده است. در چنین جامعه ای اگر بخواهد اخلاق پاس داشته شود توجه به شایسته سالاری اهمیت بیشتری می یابد چون خلاف آن یعنی ممانعت از حق مردم و پیشی نگرفتن برای دستیابی به سعادت فردی و اجتماعی.
این جامعه شناس با بیان اینکه حیثیت جامعه اسلامی با اخلاق گره می خورد، یادآور شد: در این جامعه بر تقوای سیاسی- اجتماعی تأکید می شود و بخشی از آن پیرامون اخلاق است که در واقع نگاه به بندگی خدا، نیت خالص داشتن، خدمت به خلق و توجه به سرنوشت انسانی و...در آن نهفته است. خداوند وقتی جامعه اسلامی را توصیف می کند بحث امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان وجه متمایز جامعه اسلامی از جامعه غیراسلامی مطرح می کند. عمق امر به معروف و نهی از منکر به احساس مسئولیت نسبت به افراد و جامعه برمی گردد.
دکتر خیری افزود: انتخابات بحثی اجتماعی است؛ لذا تقوای سیاسی و اجتماعی اهمیت دوچندان پیدا می کند. ضمن اینکه مسئله اخلاق سیاسی موضوع شخصی نیست و حیثیت جامعه اسلامی باید در آن لحاظ شود، به ویژه وقتی می بینیم جامعه ما حرکتی را پایه گذاری کرده که دارد الگوی دیگر جوامع می شود.
معاون پژوهشی پژوهشگاه المصطفی تأکید کرد: دوست و دشمن به رفتار ما توجه می کنند؛ دوستان علاقمند هستند که ما هرچه بیشتر به ارزشهای اخلاقی و اسلامی رو بیاوریم موجب سربلندی آنها می شود و از طرفی دشمنان هم به رفتار ما توجه می کنند و بداخلاقی های ما زمینه توطئه و دشمنی را فراهم می کند لذا توجه به این الگو بودن و پایه گذاری یک جامعه اسلامی بسیار اهمیت دارد.
حجت الاسلام خیری با تأکید بر نظارت عمومی در اخلاق انتخاباتی؛ تصریح کرد: اخلاق انتخاباتی دو وجه دارد؛ یکی وجه انسانی آن است یعنی افرادی که نامزد می شوند باید توجه داشته باشند وارد عرصه ای شدند که رفتار آنها می تواند سرنوشت جامعه را تحت تأثیر قرار دهد و در خود این شایستگی را ببینید و احساس تکلیف در آنها وجود داشته باشد.
وی با تأکید بر ضرورت حفظ سرمایه های اجتماعی و فرهنگی در رقابتهای انتخاباتی و سیاسی تصریح کرد: در اخلاق انتخاباتی باید توجه کنیم رفتار ما باعث آسیب به سرمایه های اجتماعی- فرهنگی که از دوره های دور برای ما فراهم شده ، نشود. در واقع این انقلاب اسلامی ثمره مجاهدت پیامبران و اولیا و صلحا و شهدا و بزرگان و علما و ... است به همین دلیل دسته های انتخاباتی باید به این نکته توجه داشته باشند که پاسدار سرمایه های اجتماعی و... باشند.
معاون پژوهشی پژوهشگاه المصطفی در مورد تأثیر تدوین منشورهای اخلاق انتخاباتی در کاهش بداخلاقیهای سیاسی گفت: بطور قطع ما به این معترفیم که هدف نباید وسیله را توجیه کند اما در عمل به این مسئله کمتر توجه می کنیم. ما در مباحث فرهنگی نیازمند کار و تلاش و آموزش هستیم. آموزش دهیم که رفتار ما به عنوان یک فرد مسلمان باید مبتنی بر برخی قیودات و ارزشها باشد و واقعا خدا را باور و در زندگی احساس تکلیف کنیم.
حجت الاسلام خیری تأکید کرد: اگر این تشکلهای اجتماعی مبنای اسلامی نداشته و به عنوان ساز و کاری که پیش برنده جامعه اسلامی است، تلقی نشود ممکن است باعث سوء استفاده شده و به رفتارهای مادیگرایانه و هواهای نفسانی دامن بزند. لذا باید فرهنگ سازی را جدی بگیریم و در بخشهای مختلف جامعه این مسئله مورد تأکید باشد. نباید فقط اینگونه از مباحث به یک مقاطع انتخاباتی خلاصه و بعد فراموش شود در حالیکه بحث مشارکت باید از کودکی آموزش داده شود.
وی توحیدگرایی و اراده مردمی را دو پایه اساسی انقلاب اسلامی ایران توصیف کرد و افزود: این دو پایه در کلام امام خمینی(ره) تحت عنوان توحید کلمه و کلمه توحید مطرح می شد؛ یکی از پایه های اساسی انقلاب "مردم" است و دوست و دشمن در عرصه های مختلف مربوط به انقلاب بسیار به این مسئله حساس هستند که در بحث انتخابات نیز همینگونه است.
معاون پژوهشی پژوهشگاه بین الملل المصطفی در پایان تأکید کرد: اگر رفتارهای نخبگان ما طوری باشد که صحبت از اسلام و تکلیف مطرح شود اما از آن طرف بداخلاقیهایی را از خود بروز بدهند یا رفتارها بر پایه کرامت نباشد، عرصه رقابت ناسالم ایجاد شده و مردم احساس می کنند ارزشهای اخلاقی و اسلامی دیده نمی شود که این مسئله ایجاد دلسردی و تردید می کند و در نهایت آثار مخرب این دلسردی متوجه همه و انقلاب و ارزشهای اسلامی می شود؛ لذا رفتار ما باید طوری باشد که دشمنان را ناامید و دوستان را خشنود کند.
نظر شما