حسین متقی نسخه‌شناس و فهرست‌نویس با اعلام این خبر به خبرنگار مهر گفت: فهرست‌نامه ایران نام کتابی است که به تازگی از سوی کتابخانه مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. من در این کتاب گزارشی از تمام فهرست‌های چاپ شده مربوط به نسخه‌های خطی که در کتابخانه‌های خصوصی و عمومی ایران وجود دارند، ارائه داده‌ام.
وی گفت: این اثر در 600 صفحه آخرین اطلاعات و گزارش‌ها را از نسخ خطی ایران و فهرست‌های منتشر شده روایت می‌کند.
متقی تصریح کرد: در ادامه این فعالیت طرح دیگری را در دست انجام دارم که از سال 1381 شروع شده و نخستین مجلد آن در سال 85 منتشر شده است، هم‌اینک جلد دوم را در دست دارم که کتاب‌شناسی فهارس نسخه‌های خطی جهان نام دارد.
متقی با اشاره به این اثر گفت: این مجموعه به شیوه الفبایی تنظیم شده و در جلد نخست از کشور آذربایجان شروع کردیم و تا بوسنی ادامه دادیم. در جلد دوم که پیش بینی می‌شود تابستان 91 منتشر و در اختیار محققان قرار گیرد، فهرست نسخ خطی از کشور پاکستان آغاز و تا کشور سوریه ادامه خواهد داشت.
متقی که فهرست‌نگار کتابخانه آیت‌الله مرعشی است، افزود: در کتاب‌شناسی فهارس ایران تنها فهرست‌های منتشر شده در ایران پوشش داده شده است، حال آنکه در سراسر دنیا و در کتابخانه‌های خصوصی و عمومی نسخه‌های خطی پرشماری وجود دارد که برخی از آن‌ها شناسایی شده و برخی هنوز ناشناخته مانده‌اند. من در این اثر تلاش دارم تا فهرست‌های منتشر شده از نسخه‌های خطی که در کتابخانه خارجی نگهداری می‌شوند را معرفی کنم.
در حقیقت این اثر گزارشی از نسخ خطی اسلامی به زبان عربی، فارسی، ترکی و اردوست که به نوعی در حوزه تمدنی جهان اسلام تألیف شده‌اند.
متقی با بیان این مطلب که عمده نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه‌های خصوصی و عمومی خارج از کشور در واقع از مناطق اسلامی برده شده‌اند، گفت: طبق آمار، حدود 20 درصد نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه‌های جهان فهرست شده‌اند و 80 درصد نسخه‌های خطی هنوز فهرست نشده‌اند. هم‌چنین به طور کلی پنج میلیون نسخه خطی در جهان وجود دارد که از این تعداد بین 4 تا چهار و نیم میلیون نسخه خطی اسلامی هستند. از این مقدار نیز تنها 2 میلیون شناسایی شده و برای یک میلیون فهرست از این تعداد فهرست منتشر شده که در کشورهای مختلف متفاوت و پراکنده است. برای نمونه در آمریکا 80 درصد نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه‌های عمومی فهرست شده‌اند، در انگلستان همینطور، در آلمان از صد هزار نسخه خطی موجود 50 هزار نسخه گزارش شده است.
وی با بیان این مطلب که در هندوستان یک میلیون نسخه خطی در معرض نابودی است، گفت: بسیاری از این نسخه‌ها به زبان فارسی هستند؛ در حالی که فهرست مناسبی از آن‌ها در دسترس نیست.
متقی تصریح کرد: بنابراین این ضرورت وجود دارد تا گزارشی از فهرست‌های منتشر شده کتاب‌شناسی شود که ما در حال انجام این ضرورت هستیم. البته برخی از فهرست‌ها وجود دارند که ما در کتابخانه مرعشی آن‌ها را نداریم، اما اطلاعات اولیه‌ای از آن‌ها در دست داریم که در پروژه جدیدی آن‌ها را نیز معرفی می‌کنیم.
وی در پایان اظهار داشت: در تلاش هستیم این اثر را در 4 جلد بگنجانیم که جلد اول از حرف «الف» تا «ب» جلد دوم از «پ» تا «س»، جلد سوم از «ع» تا «ف» و جلد چهارم از «ق» تا «ی» است.
نظر شما