به گزارش خبرنگار مهر، بررسی یک گزارش مستند نشان می دهد که با افزایش نرخ رشد جمعیت در دهه 60، درصد قابل توجهی از جمعیت ایران در دهه های 80 و 90 را جوانان 20 تا 30 سال تشکیل می دهند که عمدتا از نظر اقتصادی فعال و در جستجوی کار هستند.
این موج جمعیتی باعث افزایش توامان نرخ مشارکت و نرخ بیکاری می شود که اولی فرصتی برای بهره وری و شکوفایی اقتصادی بیشتر و دومی تهدیدی برای سلامت جامعه است.
انتظار اولیه این است که بخش اعظم متولدین سالهای 59 تا 65 (اوج افزایش جمعیتی) در سالهای 77 تا 87 جذب بازار کار شده باشند، اما پدیده های فرهنگی و اقتصادی که در بخش بعد تشریح می شود موجب تأخیر ورود این افراد شده و دامنه تأثیرات موج جمعیتی مزبور را تا سال های میانی دهه 90 هم ادامه می دهد.
انتظار کاهش نرخ بیکاری
به دلایلی از جمله اشتغال طولانی مدت به تحصیل، بالا رفتن سن ازدواج و تقویت توان اقتصادی خانواده ها که به همراه دلایل فرهنگی به پشتیبانی مالی از فرزندان تا سنین بالاتر انجامیده است، انتظار افراد برای تصدی مشاغلی با مطلوبیت بالاتر و در نتیجه جستجوی طولانی مدت فرصت شغلی؛ افراد در سال های دهه 80 دیرتر از قبل به بازار کار پیوسته اند.
به همین جهت بخشی از نیروی کار قابل عرضه در هر سال، در سال های بعد متقاضی فرصت شغلی بوده اند. به همین دلیل، بخشی از فشار تورم جمعیتی دهه 60 که می بایست قاعدتا در سال های آغازین دهه 80 خود را نشان بدهد به سال های پایانی این دهه و اوایل دهه 90 منتقل شده است، لذا انتظار کاهش نرخ بیکاری ناشی از کنترل موالید دست کم تا چند سال آینده منطقی نیست.
تحولات نرخ بیکاری در سال های 89 تا 94(میلیون نفر)
| شرح | 1389 | 1390 | 1391 | 1392 | 1393 | 1394 |
| عرضه نیروی کار | 25.661 | 26.368 | 27.188 | 28.06 | 28.824 | 29.909 |
| تقاضای نیروی کار | 22.171 | 22.887 | 23.871 | 25.057 | 26.258 | 27.815 |
| بیکاران | 3.490 | 3.481 | 3.317 | 3.003 | 2.566 | 2.094 |
| نرخ بیکاری (درصد) | 13.6 | 13.2 | 12.2 | 10.7 | 8.9 | 7.0 |
تعداد بیمه شدگان اجباری تامین اجتماعی از 85 تا 89
| سال | تعداد | تغییر نسبت به سال قبل |
| 1385 | 6600000 | ------ |
| 1386 | 7446759 | 846759 |
| 1387 | 7845992 | 399233 |
| 1388 | 8143720 | 297728 |
| 9 ماهه اول 1389 | 8452000 | 308280 |
محمدحسین فروزان مهر در گفتگوی مشروح با مهر با تشریح جدیدترین تحولات جمعیتی در بازار کار کشور، همچنین تاخیر در ورود نیروی کار به فضای اشتغال و قرار داشتن کشور در شرایط پیک تقاضای کار تا سالهای آینده، گفت: نرخ رشد جمعیتی که در دهه 60 بود، باعث شد که درصد قابل توجهی از جمعیت کشور را جوانان با سنین 20 تا 30 ساله تشکیل دهد.
معاون کارآفرینی و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: این افراد عمدتا در دهه های 80 تا 90 در بازار کار خودنمایی می کند. این موضوع از دو منظر قابل بررسی است؛ اولا اینکه این افراد به عنوان یک نیروی بالقوه می‌توانند در حوزه اقتصاد کشور موثر باشند که به عنوان موج جمعیتی مثبت و یک فرصت تلقی می شود.
موج جمعیت جوان؛ تهدید یا فرصت؟
فروزان مهر ادامه داد: از سویی اگر نتوانیم برای این افراد کار ایجاد کنیم می تواند یک تهدید از نظر آثار و مسائل اجتماعی باشد. پدیده چند شغلی و چندپیشگی هم یک آفت بسیار خطرناکی برای کشور محسوب می شود.
این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: تا هر زمانی که دیرتر نیروی خلاق جوان و نیرویی که توانمند و نوآور است را وارد بازار کار کنیم و متاسفانه شاهد ادامه حضور افراد سالمند از نظر اقتصادی و کسانی که شغل داشتند و بازنشست شدند و دوباره یک فرصت شغلی را اشغال کردند، اینها موانع بازار کار هستند.
وی وجود چنین شرایطی را از موانع اصلی سخت شدن دستیابی به اهداف سند چشم انداز 20 ساله کشور دانست و خاطر نشان کرد: برای این موضوع حتما باید یک فکری بشود و از سوی دولت و یا مجلس یک محدودیتی برای ورود نیروی کار بازنشسته به بازار کار ایجاد شود.
پدیده چندشغله‌ها
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: ما جوانان بسیار پرانرژی و توانمندی را داریم که لازم است تا وارد بازار کار شوند، هرچند ممکن است افراد بازنشسته دارای تجربه کار باشند و باعث می شود که در انتخاب کارفرما تاثیر بگذارد و اولویت داده شود، اما این مسئله باید حل شود.
فروزان مهر ادامه این روند در بازار کار کشور را باعث از بین رفتن خلاقیت، ایده پردازی و نوآوری در بازار کار دانست و اظهار داشت: بنابراین پرداختن به این موضوع یک ضرورت است.
این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: انتظار اولیه ما این بود که بخش اعظم متولدین سالهای 59 تا 65 که اصطلاحا به آنها دهه شصتی ها گفته می شود، در سالهای 77 تا 87 جذب بازار کار شوند اما یکسری اتفاقات افتاد که این امر محقق نشد.
انتظار برای کار بهتر
وی با اشاره به اینکه اتفاقات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باعث شد که روند ورود به بازار کار تغییر کند، گفت: حمایتهای خانوده ها از فرزندان، بالا رفتن سن ازدواج، اشتغال طولانی به تحصیل، تقویت توان اقتصادی خانواده ها و یا اینکه افراد انتظار دارند که یک شغل مناسب تری را پیدا کنند باعث تاخیر در ورود افراد به بازار کار کشور شده است.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: اینها از مواردی است که باعث شد ورود افراد به بازار کار با یک تاخیر چندساله مواجه شود و افراد جویای کار نتوانستند در زمانهای پیش بینی شده به اشتغال دست یابند. به عبارتی دیگر، آن بخش از فشار تورم جمعیتی دهه 60 که قاعدتا باید در سالهای آغازین دهه 80 در بازار کار خودشان را نشان بدهند، در نیمه پایانی دهه 90 وارد بازار کار می شوند.
فروزان مهر خاطر نشان کرد: این مسئله به یکباره، کشور را با یک موج و فشار تقاضای کار مواجه کرده است. بر اساس بررسی ها و مطالعاتی که در اسناد توسعه کشور صورت گرفته است، اتنظار داریم با وضعیت موجود پیک تقاضا تا سال 94 باشد.
جمعیت کشور رو به سالمندی
به گفته وی، در شرایط فعلی نیازمند این هستیم که یک افق بالاتری را ببینیم. ما هم اکنون در افق چشم انداز بیست ساله کشور اگر از هم اکنون به فکر نباشیم دچار مشکلات بین نسلی می شویم، یعنی جمعیت کشور سالمند می شود و با روند فعلی رشد جمعیت بازار کار در افق چشم انداز از نیروی کار خالی می شود.
این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیان داشت: در آن مقطع ممکن است مجبور شویم برای تامین نیازهای داخلی کشور از نیروی کار خارجی استفاده کنیم که قطعا این موضوع می تواند آثار زیان باری برای بازار کار و مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه ایجاد کند.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: وقتی ایده افزایش نسل مطرح می شود و عده ای با تردید به آن نگاه می‌کنند، به نظر من به درستی به آن اشاره شده است و ما باید برای این موضوع یک فکری بکنیم. کشور ما با یک پهنه بزرگ سرزمینی و منابع خدادادی، پتانسیل را دارد و اگر از حالا ما به فکر نباشیم آینده را از دست داده ایم و آینده هم چیزی نیست که ما به آن برسیم، بلکه چیزی است که ما باید آن را بسازیم.
آینده رسیدنی نیست، ساختی است
فروزان مهر با اشاره به اینکه لازم است تا این نگاه در بازار کار وجود داشته باشد، ادامه داد: ما نباید صرفا با وضع موجود برنامه ریزی کنیم، بلکه باید با نگاه به آینده کارها را دنبال کنیم و برای دوره های بلندمدت استراتژی و راهبردها را تنظیم کنیم و چه اتفاقاتی ممکن است در آینده بیافتد.
وی تاکید کرد: اساسا باید به این مسئله نیز توجه شود که نیاز بازار کار آینده کشور چیست و آیا در آن مقطع مرزهای جغرافیایی کشور معنا دارد و یا خیر؟ آیا مرزهای اقتصادی بین کشورها وجود خواهد داشت؟ اینها از نکاتی است که برنامه ریزان بایستی برای آن فکر کنند.
نظر شما