فردا در تاریخ

زمین لرزه ویرانگر در ایران :

درچنین روزی در سال  1193 ه ق  در منطقه تبریز، این شهر را تقریباً به تمامی ویران کرد و حدود چهار صد  روستا، از جمله مرند، تسوج و ایرانق، را در هم کوبید. در خود تبریز همه ساختمانهای عمده، که در اثر لرزه های پیشین سست شده بود، ویران شد و همه خانه های شخصی و همچنین دژ و باروی شهر به تمامی ویران گشت. شعاع ویرانی به تفاوت 72 یا 120 کیلومتر از تبریز داده شده است. در بیرون از این فاصله، در خوی، سلماس، ارومیه و گونایی، ساختمان ها آسیب دید اما تلفات جانی به بار نیامد. در این زمین لرزه شمار بزرگی از مردم جان باختند که برخی از برآوردها تلفات را تا بیش از 000، 200 تن دانسته اند. شمار کشتگان احتمالاً پیرامون000، 50 تن بوده است. در میان اینان پسر فرمانروای تبریز، فضلعلی بیگ دنبلی، نیز بود که به همراه حدود 700 تن از ملازمان و مستخدمانش در اثر فرو ریختن کاخ کشته شد.  زمین لرزه با یک شکستگی گسلی همراه بود که دست کم شصت کیلومتر درازا داشت و از همسایگی شبلی در جنوب خاور تا نزدیکی مرند در شمال باختر کشیده شده بود. گزارش های همروزگار نشان می دهد که گسلش از شمال خاور تبریز، در تپه های پای کوه سرخاب ( عین علی)، به درازای حدود چهل و پنج کیلومتر با روندی به سوی جنوب خاور تا شبلی کشیده می شد. در سرخاب، شکستگی گسلی به پهنای دو متر که در درازای دوازده کیلومتر با ورندی به سوی جنوب خاوری کشیده می شود توصیف شده است، در حالیکه در سوی شمال باختری تبریز شکستگی به صورت تنده ای پانزده کیلومتری به بلندی چهار تا ده متر توصیف شده است که رو به جنوب باختر دادرد و با رنگ خاکستری خود به روشنی بازشناخته می شود و در راستای شمال باختری کشیده شده است. فراتر به سوی شمال باختر، در همسایگی مرند، زمین از هم گشوده گشت اما بار دیگر برهم بسته شد. در منطقه پست باختر تبریز، خاک دچار روانگی شد و گل از زمین بیرون زد. در اثر لرزه چشمه ها و قناتها خشکید و روانه های جدید آب در جاهای دیگری جریان یافت که در برخی جاها تا بدان اندازه زیاد بود که بیم آن می رفت که ناحیه درهم کوبیده شده در اثر زمین لرزه را سیل فرا گیرد. جریان آب پس از حدود دوازده کیلومتری خاور تبریز، زمین لرزه سبب پدیداری لغزش و فروریزش گسترده ای در ناحیه بزرگی از سبزه زاران شد. زمین لرزه در وان و نیز تا دوریگی و ملطیه، یعنی 700 کیلومتر آنسوتر، حس شد. پس لرزه ها فراوان بود و به مدت سه یا چهار سال پس از زمین لرزه، شاید هم به مدتی درازتر، در فواصل کوتاه از یکدیگر حس می شد. در میان آنها، لرزه های نیرومندی که مایه افزایش دامنه آسیب ها شدند در 6 صفر ( 12 فوریه) و 14 صفر 1194 ( 20 فوریه1780) ثبت شده است. این زمین لرزه مسبب ویرانی همه ساختمان های تاریخی در تبریز بود. در میان آنهایی که بازسازی شدند و امروزه ( در شکلی بسیار دگرگون شده) هنوز موجودند می توان از مسجد جمعه واقع در بازار نام برد که کار بر روی آن بیدرنگ پس از زمین لرزه توسط احمدخان دنبلی آغاز شد. مرمت مسجد صاحب الامر در سال 1208/1794 توسط جعفر خان دنبلی در مجموعه ای که بلافاصله در شمال مهران رود جای دارد و مسجد ثقه الاسلام را نیز در بر می گیرد انجام شد. این مجموعه ها هر دو، ساختمان های دیگری را در بر می گیرند که از آنها همچون بناهایی که در اثر زمین لرزه به سختی آسیب دیده اند نام برده شده است،‌برای نمونه مدرسه طالبیه پیوسته به صاحب الامر که در اصل به وسیله اوزون حسن ( درگذشته به سال 882/ 1478) ساخته شده بود. مدرسه صادقیه، که آن نیز یک بنای دوره صفوی است، هنوز در ناحیه بازار بازمانده است، و بقعه و مدرسه سید حمزه ( در گذشته به سال 714/1314) نیز در محله سرخاب در سوی شمالی شهر است. ویرانه های مسجد علیشاه امروزه به نام ارگ شناخته می شود، و مسجد استاد شاگرد و مسجد دال ذال نیز تا به امروز بازمانده اند. عکس 7 موقعیت نسبی برخی ازاین ساختمان ها را در یک سده پیش از زمین لرزه نشان می دهد. شکستگی گسلی در پیوند با این زمین لرزه دامنه دار بود و ابعاد بزرگی داشت. امروزه، جنوب خاوری ترین بخش گسلش زمین که می توان باز شناخت و احتمالاً بیش و کم بطور مستقیم با این رویداد در پیوند بوده است در منطقه باریکی جای دارد که جاده کهنه تبریز به اوجان را، در حدود دو و نیم کیلومتر پیش از رسیدن به گردنه شبلی، بطور اریب قطع می کند. این منطقه را که عمدتاً از توف و آبرفت کواترنر تشکیل شده است، می توان بر روی زمین به سوی شمال باختر تا شمال باریش(‌یا بارنج) دنبال کرد که مارن های میوسن را می برد و شاخه ای ازآن جدا شده به باختر به سوی تبریز می رود اما کاملاً به حومه شهر نمی رسد. از شمال باریش، پس از گذشتن از تلخه رود، شاخه اصلی به صورت ناپیوسته در می آید. دنباله آن از میان مواد پهنه فرسایشی کواترنر می گذرد و همچنانکه به اولی و زبرلو نزدیک می شود، به تدریج به صورت تنده تمام عیاری درمی آید که بلندی جابجایی قائم آن، که رو به سوی جنوب باختر دارد، چندین متر است که یا از پی همبری میان سازند قرمز بالایی و سازندهای جوانتری که عمدتاً از نهشته های کواترنر ساخته شده اند می رود و یا آنها را قطع می کند. این گسستگی تا چله خانه سفلی پیش می رود و در فراسوی آن بار دیگر اثر آن ناپیوسته می گردد. به نظر می رسد که جهت کلی جنبش گسله، بهنجار بوده است که سوی جنوب باختری آن حدود شش متر پایین افتاده است. داوری درباره اندازه یا جهت جنبش جانبی در امتداد شکستگی گسله، امکانپذیر نبود.تبریز به تدریج بر همان جایگاه پیشین دگر بار ساخته شد. خانه های تازه را کوتاه، بدون طبقه بالا، و با استفاده بیشتر از چوب ساختند. حتی کاخ فرمانروا نیز با مهاربندی چوبی ساخته شد و شیوه ساختمانی تازه ای به نام تخته پوش کاربرد گسترده یافت. ( بر گرفته از پایگاه اطلاع رسانی موسسه زلزله شناسی  )

تصرف بغداد :

در چنین روزی در سال 636ه ش   هلاکو خان  مغول ، بغداد را تصرف کرد و المستعصم عباسی را به قتل رساند . هلاکو در سال 651 ه ق با یکصد و بیست هزار نفروارد ایران شد و در مدت سه سال کلیه قلاع مستحکم اسماعیلیان مانند الموت ، لنبه سر و میمون دژ را به تصرف خویش در آورد و رکن الدین خور شاه آخرین امیر آن خاندان را اسیر کرد و او را در سال 655 ه ق کشت وسلسله ایلخانان را در ایران تاسیس کرد . وی در سال 656 ه ق به بغداد لشکر کشی کرد    و المستعصم بالله خلیفه عباسی را مقتول ساخت و پس از مراجعت به ایران مراغه را به پایتختی خویش برگزید . وی در سال 663 ه ق در گذشت.

شکسته شدن حکومت نظامی به فرمان حضرت امام خمینی ره :

در چنین روزی در سال 1357 ه ش امام خمینی ، رهبر خبیر و با فراست و تیزبین و هوشیار انقلاب اسلامی  به دنبال اعلامیه  شماره چهل و  چهل و یک فرمانداری نظامی تهران مبنی بر افزایش ساعات حکومت نظامی و منع رفت و آمد مردم در خیابان ها،  پیام مهمی انتشار یافت  و در آن حکومت  نظامی  با طل اعلام شد و ازمردم خواست که به خیابان ها بیایند و توجهی به حکومت نظامی نکنند  : متن اطلاعیه یه این شرح است .
بسم الله الرحمن الرحیم
ملت شجاع ایران ، اهالی محترم تهران ، به طوری که می دانید اینجانب بنا دارم که مسایل ایران بطور مسالمت آمیز حل شود لکن دستگاه ظلم و ستم چون خود را بر حسب قانون محکوم می بیند دست به خیانت زده و در شهرهای گنبد و گرگان به مردم شجاع حمله کرده ودر تهران لشکر گارد بطور ناگهانی به نیروی هوایی که به ملت پیوسته است حمله نموده  و نیروی هوایی به کمک مردم شجاعانه آنان را شکست داده اند . من این تعرض غیر انسانی عمل گارد را محکوم می کنم . اینان می خواهند با این برادر کشی دست اجانب را در ایران باز نگه دارند و چپاولگران را به موضع خود برگردانند . من با آنکه دستور جهاد مقدس نداده ام و نیز مایلم مسالمت حفظ و قضایا موافق آرای ملت و موازین قانون عمل شود لیکن نمی توانم تحمل این وحشی گری ها را بکنیم و اخطار می کنم که اگر دست از این برادر کشی بر ندارند و لشکر گارد به محل خویش باز نگردد و از طرف مقامات ارتش از این تعدیات جلوگیری نشود تصمیم آخرم را به امید خدا می گیرم و مسوولیت آن با متجاسرین و متجاوزین است . من از مردم شجاع تهران می خواهم در صورتی قوای متجاوز عقب نشینی کردند با حفظ آمادگی و هوشیاری از خدعه دشمن آرامش و نظم را حفظ کنند ولی مجهز و مهیا برای دفاع از اسلام و قوانین مسلمین باشند . اعلامیه امروز حکومت نظامی خدعه و خلاف شرع است و مردم به هیچ وجه به آن  اعتنا نکنند. برادران و خواهران عزیزم هراسی به خود راه ندهید که به خواست خداوند تعالی حق پیروز الست . از خداوند تعالی پیروزی ملت اسلام را خواهانم . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته  روح الله الموسوی الخمینی . این پیام بعد از ظهر صادر شد و ناگهان خیابان های تهران مملو از جمعیت گردید. بسیاری از مردم به ویژه جوانان در خیابانها بیتوته کردند و خیابان ها را به حال خود رها نکردند ، زیرا این اقدام فرماندار نظامی تهران توطئه ای برای کودتا و راه انداختن کشتار بود که  هوشیاری امام و اطا عت مومنانه و شجاعانه ملت مسلمان از ولی امرخویش سبب نا کارآمد این مکر شد  .   
در این روز همچنین میلیونها تن از مردم مسلمان و انقلابی کشورمان برای تأیید حکم حضرت امام خمینی رهبر فقید انقلاب اسلامی در انتخاب اولین دولت نظام جمهوری اسلامی ایران در راهپیمایی باشکوهی شرکت کردند. در همین حال اعضای  نیروی هوایی ارتش امروز  به مردم پیوستند .

گام به گام تاپیروزی :
* دیشب جنگ شدید و موحش بین نیروهای  هوایی و لشکر گارد آغاز شد و امروز این نبرد به اوج خود رسید . در این درگیری مردم مسلح به یاری افراد نیروی هوایی رفتند و زد و خورد شدید هر لحظه افزایش یافت . در این برخورد مسلحانه عده زیادی کشته و مجروح شدند . افراد نیروی هوایی با کمک گروههای مسلح مردمی و مردان وزنان بی سلاح   توانستند حلقه محاصره گارد را بشکنند و آن ها را عقب راندند.

* ازبامداد شهر تهران تبدیل به میدان جنگ شد و حمله افراد مسلح و مردم  به کلانتری ها و مراکز انتظامی آغاز گردید به طوری که کلانتری های نه ، ده ، یازده ، چهارده ، شانزده ، و بیست و شش و کلانتری نارمک سقوط کردند و چند کلانتری نیز تخلیه شدند .

* تیپ زرهی قزوین که برای  تقویت نیروی دفاعی حکومت نظامی وارد تهران شده بود در خیابان سپه مورد هجوم مردم قرار گرفت .

* مهندس بازرگان در اجتماع کارگران و کارکنان شرکت نفت و شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد با استقراردولت موقت اعتصاب شرکت نفت پایان یافت که در موقع خود دستور لازم داده می شود .

* مردم چندین تانک و زره پوش را که عازم فرح آباد برای جنگ با نیروی هوایی بودند از کار انداختند .

* در همه جای تهران و غالب شهر های ایران برای ساقط کردن رژیم جنگ مسلحانه آغاز شد .

* از دیشب ساختن سه راهی و کوکتل مولوتف در خانه ها  و مساجد و سنگرهای خیابانی با شو ر و اشتیاق وصف ناپذیر اوج گرفته است . ساختن موانع  و ایجاد راهبندان برای جلو گیری  از پیشروی و از کار انداختن تانک ها و زره پوش های دشمن همه جا به ویژه اطراف پادگان ها صحنه های تماشایی  و هیجان انگیزهمراه  باجوش و خروش به وجود آورده است  . مردم با شجاعت تمام آماده نبرد بزرگی شده اند فقط با سلاح ایمان و تحت فرماندهی روح الله ، فرمانده کل قوا.    

* ستاد امام با بلندگو لغو اعلامیه های فرمانداری نظامی را در سطح تهران اعلام کردند . پس از این اعلامیه  مردم به خیابان ها و کوچه ها آمدند و با برپایی آتش سوزی در سطح خیابانها مانع رفت و آمد قوای نظامی شدند .

* بیمارستانها پر از کشته و زخمی بود .

* در میان خون ، آتش و  بختیار اعلام کرد اگر دولت موقت بخواهد به زور وزارتخانه ها را اشغال کند ما به وظایف قانونی خود عمل می کنیم .

* بختیار در مجلس سنا به هنگام توضیح پیرامون لایحه انحلال ساواک اعلام کرد حاضر به مذاکره هستم .

* خسرو قشقایی با امام دیدار و گفتگو کرد .

* کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه راهپیمایی کردند .

* بختیار در مصاحبه با کیهان انگلیسی گفت : قانون اساسی اجازه هر نوع تغییری را داده است من جمله اعلام جمهوری ولی مردم باید بطور عادی بوسیله مجلس موسسان یا تشکیل یک مجلس آزاد انتخاباتی اعلام جمهوری کنند . قانون هم چنین اجازه ای را داده است  .

* ستاد امداد سازمان ملی پزشکان تعداد شهدا و کشته شدگان را تا یازده شب 126 تن و تعداد مجروحین را 634 نفر اعرام کرد .

* دو لایحه مبنی بر انحلال ساواک و محاکمه وزیران غارتگر و غارتگران بیت المال به تصویب مجلس سنا رسید . این دولایحه  توسط محمد علی وارسته نایب رییس شورا سلطنت توشیح شد و قدرت قانونی یافت .( خانه از پای بست ویران است / خواجه در بند نقش ایوان است.  این حرکات کاملا مذبوحانه بختیار غیر قانونی بی اختیار و نمایندگان انتصابی و منفور رژیم شاهی مانند نفس عمیق آدم های دم مرگ است که فرو خوردن آن  یعنی بفرما گفتن مرگ . این مسخره بازی ها به درد خودشان و اربابانشان درآن سوی مرزهای پر گوهر ایرانزمین می خورد که تا آخرین لحظه مترسک های خود را بر صحنه نگاه داشتند تا شاید 000 شتر در این ماجرا در خواب هم پنبه دانه ای گیرش نیامد که هیچ ، در واقعیت در دام آز و ساده لوحی اش گرفتار شد .)       

* گروهی از افراد نیروی مسلح در باره عدول از سوگند در باره وفاداری به ارتش شاه  از امام خمینی استفتا کردند . امام پاسخ دادند: قسم برای حفظ قدرت طاغوتی صحیح نیست و مخالفت با آن  واجب است و کسانی که به این نحو قسم خورده اند باید بر خلاف آن عمل کنند .

* تا ظهر امروز 63 کشته به دو بیمارستان جرجانی و بوعلی انتقال داده شده ، عده کشته وزخمی ها را از نظر کثرت هنوز نمی توان تعیین کرد .

* مدافعان آموزشگاه هوایی5 تانک را از کار انداختند و 3 تانک به دست مردم از کار افتاد .

* منطقه فرح آباد تهران نو به اشغال همافران در آمد .

*افراد نیروی هوایی در خیابانهاو پشت بام ها و کوچه ها سنگر گرفته اند .

*گروهی از اقراد گارد خلع سلاح شدند .

* پیام فور ی آیت الله طالقانی :  واقعه دیشب و امروز صبح پادگان نیروی هوایی توطئه ای است که مسلما از ناحیه بعضی از مسوولین جز برای تدارک یک برادر کشی بزرگ و ایجاد خصومت و دشمنی بین فرزندان ارتشی ما به وجود آمده است ، انتظار می رود که پاسداران استقلال و سعادت کشور صلح و دوستی فیما بین خود را به تحریک چند نفر عناصر مشکوک یا عصبانی به دشمنی و برادر کشی تهدید نکنند . اینک نیز از طرفین قضیه به عنوان یک پدر روحانی تقاضا دارم برای پیشبرد و تحقق هدف های انسانی و نجات بخش رهبر ملت ایران امام خمینی به ستیزه جویی و در گیری خاتمه داده همه به سرباز خانه های خود برگردند از متصدیان مقامات بالای ارتش نیز جدا وقویا خواستارم مسوول یا مسوولین این تهاجم شبانه به پایگاه هوایی فرح آباد را تعیین و به مجازات حقه تسلیم نمایند و عموم ملت نیز با تسلط بر اعصاب خود از مداخله جویی و مقابله های فردی سخت پرهیز نمایند .

*اقامتگاه امام خمینی : ساعات ملاقات امام خمینی صبح ها از ساعت ده تا دوازده برای آقایان و عصر ها از ساعت  چهار و نیم تا پنج و نیم برای خانم ها تعیین شده است . 

* هفته نامه المستقبل که به زبان عربی در پاریس منتشر می شود نوشت که کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی از سازمان فلسطینی الفتح در خواست کرده است که بین آیت الله خمینی و حزب توده ایران پا در میانی کنند ولی الفتح این پیشنهاد را رد کرده است .

* هنری کیسینجر در گفتگو با هفته نامه اکونومیست چاپ لندن ، علت سقوط شاه را  تصمیم دولت آمریکا و سیاست بی موقع حقوق بشر آن ، قلمداد کرد . وی گفت : دولت های دانا با دادن امتیاز های به موقع از انقلاب ها پیشی گرفته و جلوی آن را می گیرند.  در حالی که وقتی انقلاب شروع به حرکت کرده باشد دیگر نمی شود با مصالحه و دادن امتیاز از حرکت   آن جلوگیری کرد . یکی از دلایلی که باعث شد شاه روحیه خود را ببازد این بود که از پشتیبانی آمریکا اطمینان نداشت و نتیجه آن شده است که در عربستان سعودی و سایر کشور های خلیج فارس این اعتقاد به وجود آید که قدرت آمریکا ممکن است در مورد اکثر خطرات احتمالی که این کشور ها را تهدید می کند بی اثر باشد . ( در خبر های قبلی آمده بود که کیسیجر از چه چیز ناراحت است ، از رفتن حکومت مطیع شاه که ژاندارم برای تامین منافع آمریکا در منطقه بود و این که با سرنگونی رژیم پهلوی درایران بر تمام غارت های شان خط بطلان کشیده می شود . لذا به سرزنش دولت وقت کشورش به ریاست کارت می پردازد که چرا دخال نکردی و با امتیازهای صوری مانع انقلاب نشدی تا شاه بماند  و مستشاران آمریکا یی همچنان در ایران جولان بدهند و شیر نفت به سوی صنایع غرب باز باز باشد. مغز سخن کیسینجراین است.هنوز هم آمریکا در صدد است انقلاب را به شکست بکشاند یا به سود منافع نامشروع خود تسلیم کند . هوشیاری ملت مانع تحقق این خواسته شیطان بزرگ خواهد شد مثل آن چه تا کنون شده است .)  

* تو طئه وحشتناکی برای کشتار حداقل چهار میلیون ایرانی ، ناموفق ماند . ستاد ارتش شاه به معاونت بختیار قصد داشتند تهران را به توپ ببندند و با یک نقشه وسیع بین سیصد تا چهار صد تن از شحخصیت های سیاسی و مذهبی انقلاب اسلامی را ترور کنند .  

در گذشت علی اکبر خان داور :
در چنین روزی در سال 1315 ه ش علی اکبر خان داور حقوقدان و قاضی بر جسته  ایرانی دار فانی را وداع گفت . علی اکبر خان داور در حوزه آیین دادرسی جدید در ایران تحقیقات گسترده ای کرد و قانون اصول محاکمات مدنی و جزایی  را به سبک قانون فرانسه به رشته تحریر در آورد . در واقع  می توان او را از نخستین بنیانگذاران شیوه دادرسی جدید در ایران دانست . شیوه دادرسی نوین در ایران  یادگار اوست . داور در امور سیاسی نیز نقش ایفا می کرد .

در گذشت عباس اقبال آشتیانی :
در چنین روزی در سال 1334 میلادی استاد عباس  اقبال آشتیانی در گذشت . عباس اقبال آشتیانی  فرزند محمد علی آشتیانی به سال 1277 خورشیدی در آشتیان دیده به جهان گشود. وی تحصیلات متوسطه خود را در دارالفنون به پایان رسانید و در آنجا تحت نظر مرحوم ابوالحسن فروغی که معلمش بود، ‌تربیت شد ، و پس از اتمام تحصیلات هم او اقبال را برای تدریس در دارالمعلمین انتخاب کرد. اقبالآشتیانی علاوه بر نوشتن یک دوره کتب درسی، کتبی چون دیوان امیر معزی ، فرهنگ اسدی  ، حدائق السحر، بیان الادیان ، تبصره العوام ، سیاستنامه  را تصحیح کرد .   او همچنین چند  کتاب به رشته تحریر در آورده است که  تاریخ مغول ،   جزایر و بنادر خلیج فارس، خاندان نوبختی  و مأموریت ژنرال گاردان به ایران از جمله مهمترین آنهاست . عباس اقبال آشتیانی علاوه بر تالیفات مذکور، صاحب امتیاز و مدیر مجله یادگار بود و مقالاتی در آن می نوشت. یادگار یکی از بهترین مجلات تحقیقی و ادبی بود. مرحوم اقبال تا آخر عمر تاهل اختیار نکرد و فرزندی نداشت. او یکبار به وزارت فرهنگ منصوب شد، ولی نپذیرفت. این مورخ ومحقق ارجمند در روز 22 بهمن ماه سال 1334 در شهر رم وفات یافت.

ازدواج  محمد رضا پهلوی  :
در چنین روزی در سالل 1329 ه ش محمد رضا پهلوی  شاه مخلوع ایران با دختری نوزده ساله ،  ثریا اسفندیاری بختیاری،  ازدواج کرد .

خود مختاری منطقه نخجوان :

در چنین روزی در سال 1924  میلادی منطقه نخجوان اعلام استقلال کرد .  این جمهوری خودمختار که درجنوب قفقاز و شمال رود ارس واقع شده ،  از شمال و مـشرق محدود به جـمهوری ارمـــنستان ،  از جنوب محدود بــه «جمهوری اسلامی ایران»  و از غرب محدود به جمهوری ترکیه است .  طول مرزهای این جمهوری با  «جمهوری اسلامی ایران» 163 کیلومتر  است. جمعیت  این جمهوری خودمختار بالغ بر چهار صد  هزار نفر تخمین زده شده است. نخجوان خودمختار براساس معاهده ترکمنچای در سال 1818 میلادی ازخاک  ایران جدا شد .  در سال 1918 میلادی توسط ارمنی‌ها از خاک جمهوری آذربایجان جدا گردید اما با اعلام خودمختاری در ترکیب جمهوری آذربایجان قرار گرفت . در سال  ‌622 هجری قمری «جلال‌الدین محمدخوارزمشاه» بر نخجوان حکمرانی می کرد و این نخستین حکومت ایرانی حاکم بر نخجوان بود . نخجوان پس از آن در اختیار ایران بود تا قرن یازدهم   هجری  و دوران جنگهای ایران و عثمانی، که اراضی نخجوان بارها به میدان جنگ سپاهان دو کشور تبدیل شد. درسال 1012 هجری قمری ،  شاه عباس برای بازپس گرفتن ولایات شمال غربی ایران از دولت عثمانی به آذربایجان لشگر کشیدو توانست بخش بزرگی از آذربایجان، قره ‌باغ، ارمنستان ونخجوان را از ترکان بازپس گیرد. در دوران جنگهای ایران وروس ، نخجوان از سوی ارتش روسیه تزاری اشغال شد و طبق «معاهده ترکمنچای» اراضی این منطقه  به تصرف دولت روسیه درآمد.

در خواست پاپ :
در چنین روزی در سال 1361 میلادی ،  پاپ(رهبر کاتولیک های جهان ) خواستار اتحاد کشور های مسیحی در برابر ترکان عثمانی شد. ترکان عثمانی قصد داشتند  قسطنطنیه ( استانبول ) را به تسخیر خود در آوردند .

قرار داد لونویل :
در چنین روزی در سال  1801 میلادی قرارداد لونویل میان دو کشور اطریش و  فرانسه  به امضا رسید . پس از جنگ هوهن لیندن، اطریش از فرانسه شکست خورد که در نتیجه آن مجبور شد با پرداخت غراماتی با دولت فرانسه صلح نماید . 

تصرف پایتخت او کراین : 
در چنین روزی در سال  1943 ارتش شوروی شهر" خارکوف " را به تصرف خود در آورد . خارکوف پیش از کیف، پایتخت سرزمین اوکراین بود . اوکراین در قسمت جنوب شرقی مرکز اروپا واقع شده است و پرچم و دولت و سرود ملی خاص خود را دارد . مرزهای اوکراین با کشور های روسیه سفید و مالدیو و اسلواکی و رومانی و مجارستان و لهستان در خشکی و با کشور های روسیه و گرجستان و بلغارستان و رومانی و ترکیه در دریا قرار دارد.

جان کوینزی  رییس جمهور آمریکا :
در چنین روزی در سال 1825 میلای نمایندگان آمریکا جان کوینزی را به عنوان رییس جمهور این کشور انتخاب کردند. هیچ نامزد دیگری به اندازه وی اکثریت آرا را به دست نیاورد .

اختراع ملده شیمیایی برای تلگراف :
در چنین روزی در سال 1884 میلادی توماس ادیسون و پاتریک کنی دستگاهی را اختراع کردند که در آن با استفاده از یک ماده شیمیایی تلگراف ها نوشته می شد .

پایان نبرد گوادالاکانل :
در چنین روزی در سال  1943 میلادی و در طول جنگ جهانی دوم نبرد گوادالاکانل با پیروزی علیه نیروهای ژاپنی پایان یافت . این جنگ از آگوست سال گذشته میان نیروهای متفقین و متحدین آغاز شده بود و در دریا ادامه داشت . سرانجام با مداخله آمریکا در میدان جنگ ، جنگ به نفع متفقین پایان یافت .

نخستین نمایش فیلم سوپرمن :
در چنین روزی در سال 1953 میلادی برای نخستین بار فیلم سوپر من به نمایش در آمد . سوپر من بعدها به عنوان یکی از قهرمانان فیلمهای هالیوودی در آمد و بسیاری شیفته کارهای خارق العاده او شدند . بعدها بتمن و... جای وی را گرفت .

تولد امیر علیشیر نوایی :
در چنین روزی در سال 1441 میلادی امیر علیشیر نوایی شاعر و نویسنده ترک  به دنیا آمد ." محبوب القلوب "  عنوان مهمترین اثر اوست .

تولد فرانتس میخاییل :
در چنین روزی در سال 1772 میلادی فرانتس میخاییل فرانزن شاعر مشهور سوئدی فنلاندی به دنیا آمد . «آبو» عنوان مهمترین اثر اوست .

تولد واسیلی ژوکوفسکی :
در چنین روزی در سال 1783 میلادی واسیلی ژوکوفسکی شاعر و نویسنده مشهور روس متولد شد . آثار او عمدتا محلی و فولکلور است . ترجمه هومر به روسی عنوان مهمترین اثر اوست. 

تولد ناتسومی سوسکی :
در چنین روزی در سال 1867 میلادی ناتسومی سوسکی نویسنده ژاپنی به دنیا آمد . "کوکورو "عنوان مهمترین اثر اوست . نام اصلی وی ناتسومنی کینوسوکی است .

علیه میلان :
در چنین روزی در سال 1499میلادی دو امپراطوری  فرانسه و ونیز علیه میلان پیمان جنگ امضا کردند .

معاهده آندرو سوف :
در چنین روزی در سال 1667 میلادی دو کشور روسیه و لهستان با یکدیگر معاهده آندروسوف را که به منظور صلح تنظیم شده بود امضا کردند .

جنگ تولون :
در چنین روزی در سال 1744 میلادی جنگ تولون میان کشور های فرانسه و اسپانیا علیه انگلیس به فرماندهی آدمیرال ماتیو در گرفت .

علیه روسیه :
در چنین روزی در سال 1788 میلادی اطریش علیه روسیه اعلان جنگ کرد .

جمهوری روم :
در چنین روزی در سال 1798 میلادی  جمهوری روم اعلام شد . این جمهوری توسط نیروهای فرانسوی که روم و ملحقات آن را به اشغال خود در آورده بودند ،  تاسیس شد . در این میان پاپ تبعید شد و جمهوری جدید تحت فرمانداری هفت کنسول شروع به کار کرد .

جنگ داخلی در مکزیک :
در چنین روزی در سال 1913 میلادی بر اثر یک تراژدی ده روزه در مکزیک که به جنگ های داخلی در این کشور منتهی شد بیش از سه هزار نفر جان باختند .

سقوط دولت بونومی :
در چنین روزی در سال 1922 میلادی دولت بونومی در ایتالیا سقوط کرد .

گشایش یک موسسه فنی در حیفا :
در چنین روزی در سال 1925 میلادی موسسه فنی رژیم صهوینیستی در حیفا گشایش یافت . این نخستین حضور رسمی اشغالگرانه رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی به شمار می رود .

پیمان لیتینوف :
در چنین روزی در سال 1929 میلادی شوروی ، استونی ، رومانی ، لهستان و لاتیوا پیمان مشترک تجاری صنعتی  لیتینوف را امضا کردند .

اتحاد بالکان :
در چنین روزی در سال1934 میلادی اتحاد بالکان شکل گرفت و در آن کشور های یوگسلاوی ، یونان ، ترکیه و رومانی شرکت جستند . 

اشغال  اندونزی :
در چنین روزی در سال 1942 میلادی و در جریان جنگ جهانی دوم ، نیروهای ژاپنی وارد  ماکاسار واقع در جنوب اندونزی  شدند و این منطقه را به اشغال خود در آوردند .  

تشکیل حزب کارگر آلمان :
در چنین روزی در سال 1946  میلادی حزب کارگر آلمان تشکیل شد . این نخستین حزب چپگرای آلمانی بود که پس از جنگ جهانی دوم و حکومت راستگرای هیتلر در آلمان تاسیس می شد .   

اعلام استقلال جاماییکا :
در چنین روزی در سال 1962 میلادی جاماییکا با امضای قرار دادی خواستار استقلال کشورش از انگلستان شد .

معاهده در سرزمین های اشغالی :
در چنین روزی در سال 1994 میلادی شیمون پرز نخست وزیری رژیم صهونیستی با عرفات ، قرار داد صلح امضا کرد .

در گذشت میشله :
در چنین روزی در سال 1874 میلادی  ژول میشله مورخ مشهور فرانسوی در گذشت. وی در سن هفتادو پنج سالگی دار فانی را وداع گفت . او آثار درخشانی در حوزه تاریخ از خود به جای گذاشته است  .