نقش سلفی ها در ناآرامی ها/ راز رشد موریانه ای سلفی گری در سوریه

اعضای هیئت مطبوعاتی ایران پس از زیارت مرقد مطهر حضرت زینب سلام الله علیها برای شرکت در نماز جمعه همراه اسکورت پلیس عازم مسجد اموی در مرکز شهر قدیمی دمشق شد.

مسجد اموی که شاهدی بر تمدن هزاران ساله مناطق شامات است، حوادث زیادی را پشت سر گذاشته است.

این مکان 1200 سال قبل از میلاد مسیح(ع) به عنوان معبد ژوپیتر، الهه رعد و باران یونانی ها تلقی می شد، اما رومی ها پس از میلاد حضرت مسیح(ع)، کلیسای قدیس یوحنا معمدانی را بنا کردند.

مسلمانان درسال 15 هجری قمری با حمله به بقاع شام به مدت یک سال این شهر را محاصره کردند و سرانجام هراکلیوس اول پادشاه روم شرقی "بیزانس" که مرکز امپراطوری خود را در شهر حمص سوریه قرار داده بود، در برابر مسلمانان تسلیم شد .

پس از فتح شام، معاویه بن ابی سفیان، کاخ الخضراء خود را در کنار کلیسای قدیس یوحنا معمدانی در منطقه ای که به باب جیرون موسوم است بنا کرد .

این همان بنایی بود که یزید بن معاویه در محرم سال 61 هجری قمری زمانی که سرمطهر حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و 72 نفر از یاران با وفایش را به شام آوردند، دراین کاخ به سر می برد و خطبه تاریخی حضرت امام زین العابدین(ع) و حضرت زینب (س) در این کاخ ایراد شد که پایه های تاج و تخت یزید را به لرزه درآورد.

اندکی پس از مرگ یزید، بخشی از کلیسای یوحنا توسط مسلمانان از مسیحیان خریداری شد که مسجد اموی در بخش شرقی کلیسا توسط ولید بن عبدالملک در سال 86 هجری قمری احداث شد .

مسجد اموی دارای چهار دروازه به نامهای باب جیرون- باب کلاسه، باب البرید و باب الزیاده است که ضریح حضرت یحیی نبی علیه السلام در مسجد و قبر صلاح الدین ایوبی فاتح قدس نیز در اطراف آن قرار دارد.

از قرن دوم هجری به بعد، بر مساحت مسجد اموی افزوده شد و معماری های اسلامی درهر دوره جلوه خاصی به این مسجد باشکوه تاریخی بخشید.

اگر چه مسجد اموی در طول 1300 سال گذشته براثر وقوع زلزله و آتش سوزی دستخوش تغییراتی شد، اما
در سال 1994 به دستور مرحوم حافظ اسد رئیس جمهوری سابق سوریه یک سلسله تعمیرات اساسی برروی این مسجد انجام شد.

در سال 2001 میلادی، پاپ ژان پل دوم رهبر کاتولیک های جهان برای نخستین بار از این مسجد تاریخی بازدید کرد.

اعضای هیئت رسانه ای جمهوری اسلامی در نماز جمعه مسجد اموی که امامت آن را شیخ محمد سعید رمضان البوطی به عهده دارد، شرکت کردند.

شیخ سعید البوطی خطبه اول خود را به مسائل جاری سوریه و رخدادهای منطقه و جهان اختصاص داد.

نماینده وزارت اطلاع رسانی و خبرنگار خبرگزاری رسمی سوریه(سانا) نیز هیئت ایرانی را همراهی می کرد.

شیخ محمد سعید رمضان البوطی که یکی از برجسته ترین علمای جهان اسلام به شمار می رود، در سال 1929 در روستای جلیکا از توابع جزیره "بوطان" که یک منطقه کردنشین و در حال حاضر بخشی از قلمرو ترکیه به شمار می رود، متولد شد.

پدرش ملا رمضان که یک روحانی سنی مذهب کرد زبان بود در سال 1934 به دمشق مهاجرت کرد و شیخ سعید البوطی فراگیری علوم دینی را در مدارس دمشق آغاز کرد و با استفاده از بورسیه دولتی در سال 1965 دکترای خود را در علوم اسلامی از دانشگاه الازهر گرفت.

شیخ سعید البوطی که بیش از 60 عنوان کتاب درباره علوم اسلامی به رشته تحریر درآورده با تفکرات سلفی و تکفیر پیروان مذاهب اسلامی به شدت مخالف است و به همین دلیل در جریان رخدادهای اخیر سوریه در کنار دولت بشار اسد قرار گرفت.

دو قطب اسلامی یعنی شیخ احمد بدر الدین حسون مفتی کل سوریه و متفکر اسلامی، شیخ سعید رمضان البوطی که جایگاه مهمی در میان قبایل مناطق کردنشین وعشایر حلب و حوران دارند، در طول یک سالی که از رخدادهای خونین سوریه می گذرد، به شدت از عملکرد سلفی های سوریه که از قطر و عربستان کمک مالی و تسلیحاتی دریافت می کنند، انتقاد کرده اند.

به همین دلیل تروریستهای سلفی"ساریه" فرزند شیخ بدر الدین حسون را هنگام خروج از دانشگاه ایبلا در شهر ادلب مورد حمله قرار دادند که جان خود را از دست داد.

در خطبه نماز جمعه، شیخ سعید رمضان البوطی به رخدادهای جاری سوریه پرداخت و از نقش تخریبی عربستان، قطر و ترکیه علیه سوریه انتقاد کرد. 

شیخ رمضان البوطی که روابط صمیمانه ای با خانواده بشار اسد دارد، به نقش سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب نیز اشاره کرد و این دو نهاد منطقه ای را بی خاصیت و غیر فعال و در راستای اجرای اهداف قدرتهای خارجی توصیف کرد.

جمعیت نمازگزار مسجد اموی را نوجوانان کم سن و سال و افراد مسن تشکیل می دادند که تعداد کل آنها شاید به پانصد نفر نمی رسید و این نشان می دهد که نماز جمعه مسجد اموی پر رونق نیست.

حزب بعث در طول نزدیک به نیم قرن تلاش کرد تا از شکل گیری اسلام سیاسی در سوریه جلوگیری کند و اسلام را در محدوده نماز، روزه و عبادت منحصر کند.

تفکر سلفی چگونه گسترش یافت

اما چگونه ممکن بود سلفی هایی که دشمن خونی علویان و حزب بعث هستند، در سوریه رشد کردند و این رشد موریانه ای از دید دستگاه های امنیتی و حزبی گسترده و هوشمند سوریه مخفی بماند؟

این سوالی است که برای پاسخ به آن باید کمی به عقب بازگشت و رخدادهای شهرهای حماه و حمص در سال 1982 میلادی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

در این سال، اعضای اخوان المسلمین سنت گرای سوریه در دو شهر حمص و حماه علیه دولت حافظ اسد سر به شورش بر داشتند.

در جریان درگیری های خونین، این دو شهر تقریبا به مدت دو هفته در تصرف اخوان المسلمین قرار گرفت.

در فوریه سال 1982 رفعت اسد برادر مرحوم حافظ اسد و فرمانده مجموعه های سرایا الدفاع "گروهان های دفاع" با سازماندهی عملیات گسترده ای با مهار تحرکات خشونت طلبانه، اوضاع شهرهای حماه و حمص را به حالت عادی برگرداند.

در شهر حمص، رهبر اخوان المسلمین دکتر عبدالمجید الطرابلسی که فتوای قتل اعضای حزب بعث را صادر کرده بود، توسط نیروهای امنیتی سوریه دستگیر و دست بسته نزد حافظ اسد انتقال داده شد.

عبدالمجید طرابلسی فارغ التحصیل دانشگاه الازهر و یکی از نخبگان اخوان المسلمین بود که تفسیر قرآن وی به عنوان مهمترین کتب مرجع دانشجویان دانشگاه های اسلامی عرب به شمار می رود.

طرابلسی در دیداربا حافظ اسد به مدت سه ساعت درباره اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه بحث و نگرانی خود را از گسترش فرهنگ غربی در میان جوانان سوریه ابراز کرد.

حافظ اسد که ظاهرا تحت تاثیر ادبیات و وسعت اطلاعات عبدالمجید طرابلسی قرار گرفته بود به وی تاکید کرد که چرا برای اجرایی کردن برنامه های دینی و فرهنگی خود وارد دولت نمی شود.

طرابلسی پاسخ می دهد مگر حزب بعث اجازه مشارکت به دیگران را می دهد؟

حافظ اسد به طرابلسی پیشنهاد می کند که یک بیانیه علیه اقدامات خشونت آمیز اخوان المسلمین در حمص و حماه صادر کند و از این مجموعه استعفا کند تا به عنوان وزیر اوقاف وارد کابینه عبدالرئوف الکسم نخست وزیر وقت سوریه شود.

عبدالمجید طرابلسی نیز بیانیه تندی علیه اخوان المسلمین صادر می کند واز این سازمان خارج می شود که در همان زمان به شدت مورد انتقاد رهبران اخوان المسلمین سوریه قرار می گیرد.

او به عنوان وزیر اوقاف وارد کابینه های عبدالرئوف الکسم و محمود الزعبی شد و در پاسخ به منتقدین خود که می گفتند طرابلسی دین خود را به دنیا فروخت، می گفت "اصبروا وصابروا" .

هیچ کس شاید معنای کلام "صبر پیشه کنید" وی را دقیقا نمی دانست، اما امروز این کلام در جامعه سوریه به یک حقیقت تلخی تبدیل شد.

طرابلسی که مدت 13 سال وزیراوقاف سوریه بود بیش از 400 دار القرآن و یک هزار مسجد در سراسرسوریه احداث کرد که هیچگونه هزینه ای برای دولت بعث سوریه نداشت، زیرا هزینه ساخت دارالقرآن و مساجد را از تجار سوری می گرفت.

از آنجایی که به پیشنهاد طرابلسی،  نام دار القرآن ها به نام اسد نامگذاری شده بود، بنابراین رهبران حزب بعث نیز از اینکه این دارالقرآن ها، نام حافظ اسد را یدک می کشند خوشحال بودند.

اما بعدا ثابت شد که همه سلفی های جنایتکار که امروز علیه دولت بشار اسد دست به اسلحه برده و حتی شیعیان شهر حمص را قتل عام کرده اند، فارغ التحصیل این مراکز هستند.

اکنون مشخص شده که دار القرآن های ساخت عبدالمجید طرابلسی به طور مخفیانه افکار وهابی گری و سلفی گری را میان جوانان سوری ترویج می کردند و به همین دلیل امروز پس از گذشت نزدیک به 30 سال از مفهوم کلام" صبر پیشه کنید" طرابلسی رمزگشایی شد.
 
"حسن هانی زاده خبرنگار اعزامی مهر به سوریه"