به گزارش خبرنگار مهر، سیراف که در بعضی نوشته‌ها صیراف نیز نوشته شده است، شهری باستانی واقع در بخش مرکزی شهرستان کنگان در استان بوشهر است که یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
سیراف یکی از قدیمی‌ترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق فراوانی بوده‌است. شهر باستانی «سیراف» دارای معماری خاصی می‌باشد که بسیار شبیه به روستای ماسوله در شمال کشور می‌باشد. سیراف پررونق ترین بندرکشور بود که روابط تجاری زیادی با کانتون چین و...در دوره‌های ساسانی و اسلامی داشت.
این بندر در قرون سوم و چهارم هجری بزرگ‌ترین و پرشورترین شهر منطقه فارس پس از شیراز بوده است. که در سال 366 (و یا 377) هجری قمری در اثر سونامی یا زلزله‌ای که گفته می‌شود تا یک‌هفته ادامه داشته، ساختمان‌هایش به کلی ویران و مردمش در دل خاک مدفون شدند.
شهر تاریخی بندر سیراف که به شماره 1348 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده یکی از محل‌های باارزش، زیبا و باستانی استان بوشهر است که متاسفانه در اثر ساخت و سازهای بی‌رویه در آن، زیبایی و طراوت خویش را از دست میدهد.
کوههای بلند و زیبای "تنگ شیلو" و "دره لیر" دارای مناظری مسحور کننده است و گورهای سنگی فراوان و زیبایی که در کوه کنده شده و غارهای زیاد و چاههای عمیق و پرآب که در سنگ و کوه ایجاد شده، هر بیننده را به فکر وا می‌دارد که این شهر دارای چه جمعیتی بوده است.
در تاریخ آمده که جمعیت این شهر به حدی زیاد بوده که خانه‌ها و مغازه‌ها را در دو طبقه یا بیشتر می‌ساختند.
وجود کیلومترها خط ساحلی، آثار تاریخی و حتی باستانی متعدد، جذابیت‌های طبیعی و آب و هوای نسبتا معتدل سیراف در طول سال، باعث شده که بتوان به احداث تله کابین و اتوبوس‌های دریایی، هتل‌ها و موزه‌های متعدد به طور جدی فکر کرد.
ثبت 20 اثر ملی در بندر سیراف
مسئول موسسه سیراف پارس در ارتباط با وضعیت آثار و بقایای تاریخی این بندر اظهار داشت: تاکنون 20 اثر ملی در مورد بندر سیراف ثبت شده است.
محمد کنگانی افزود: سیراف دارای آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری فراوانی است اما به دلیل محصور شدن شهر و کمربندی و جاده جدید کنگان-عسلویه تا حدودی سیراف را در حاشیه قرار داده که باید این مشکل حل شود.
وی به جاذبه‌های گردشگری بندر سیراف اضافه کرد و ادامه داد: ساماندهی بهتر و مناسب‌تر موزه تاریخی سیراف یکی از مواردی است که باید توجه بیشتری به آن داشته باشیم.
بازمانده‌های سیراف تاریخی
بازمانده‌های این شهر باستانی در نزدیکی بندر سیراف کنونی دیده می‌شود. سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و خاورمیانه و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود.
بازرگانان سیرافی به دوردست‌های آسیا و آفریقا سفر دریایی می‌کردند. آنچه از سیراف بازمانده، حفره‌های سنگی کنده شده بر شیب تپه‌های سنگی است که گویا بعد از اسلام به‌عنوان قبر نیز استفاده شده‌اند.
همینطور سنگچین‌ها، چاه‌ها، سنگ‌فرش‌ها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوه‌ها بجا مانده‌است. غلامرضا معصومی، محمد حسین سمسار، رضا طاهری و سید قاسم یاحسینی تاریخ نگارانی بوده‌اند که به صورتی مبسوط سیراف را در حوزه های باستان‌شناسی و بناهای تاریخی، وضعیت اجتماعی، موقعیت جغرافیای تاریخی و اجتماعی و مشاهیر آن شرح داده‌اند.
قلعه نصوری
این قلعه که دارای گچ بری های زیبایی بوده متعلق به خاندان نصوری است که توسط شیخ جبار دوم در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده است. محل احداث آن در یک تپه نسبتا بلند و رو به دریاست که باعث به نمایش گذاشتن شکوه آن شده است.
این بنا در دو طبقه ساخته شده و دارای یک بادگیر به سبک مناطق کویری می باشد. در دیوارهای این بنا 18 تابلوی زیبا از داستانهای شاهنامه نقش شده بود. زمان احداث این بنا سال 1224 هجری قمری بوده و خانواده نصوری تا سال 1356 هجری شمسی در آن سکونت داشته‌اند.
حوضچه‌های آب باران
آنچه که امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوههای شمالی سیراف می‌بینیم، و اندیشمندان و محققان از آن به عنوان قبور سنگی یاد می‌کنند، در ابتدا به منظور ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده‌اند.
این‌ها حوضچه‌های استحصال آب باران بوده‌اند که بر روی کوههای مشرف به دریا و شهر برای استفاده از آب باران و نیز تزریق به درون زمین و پیوستن به سطح سفره‌های آب زیرزمینی به منظور تقویت آبخوان‌های آن منطقه و به منظور برداشت در پائین دست از طریق چاههای حفره شده در طبقات سنگی بوده‌اند.
به منظور تأمین آب شرب از طریق باران، که تنهاترین، مهم‌ترین و مؤثرترین روش در استحصال آب باران به شمار می‌آید جمع آوری مستقیم آب بر روی سطوح نازله می‌باشد.
به منظور بهره وری از آبهای نازله و جلوگیری از هدر رفتن آنها و نیز تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی چاههای مذکور پیشینیان سیراف به این نتیجه می‌رسند که هر آنچه آب نازله را بر سطح کوه مذکور در بالادست چاههای حفر شده، استحصال و ذخیره کنند و بدین طریق به آبهای جمع آوری شده فرصت بیشتری جهت نفوذ به درون زمین دهند.
در حال حاضر از نواحی نزدیک به خط الرأس کوه با ایجاد مخازن با مقطع چهارگوش به ابعاد متفاوت حوضچه‌هایی را در سرتاسر یال جنوبی کوه تعبیه کرده‌اند که قادر به جمع آوری مجموعه آبهای نازله بر سطح اراضی مذکور باشد.
چاههای حفر شده درون طبقات سنگی نیز درست در پائین دست هر مجموعه مخازن ذخیره آب تعبیه شده به طوری که با نفوذ آب و رسیدن به سطح ایستابی منطقه بلافاصله سطح آب چاههای مذکور را مورد تأثیر قرار میدهد.
ابعاد حوضچه‌ها عموماً به صورت مقطع مستطیلی (چهارگوش) بوده و طول این مخازن در جهت شیب واقع است. برخی از این حوضچه‌ها دارای سرریز بوده بطوری که پس از پرشدن آن، آب مستقیما درون حوضچه پائین دست هدایت می‌شده‌است.
در بخش انتهائی برخی از این مجموعه حوضچه‌های دامنه‌ای، سرریز آخرین حوضچه به یک کانال دست ساز (که می‌توانسته مسیر طبیعی جریان آب باشد) ختم می‌شود که احتمالاً از این کانال آب به عنوان سرریز نهائی یا حقابه پائین دست و یا شاید آبیاری مزارع به مکانهای مورد نظر هدایت می‌شده‌است.
لزوم استفاده بهینه از آبهای نازله جهت تقویت سفره‌های آب زیرزمینی به حدی بوده‌است که حتی در دامنه پائین کوه نیز امکان حفر گودال وجود داشته و شاهد حضور حوضچه‌هایی با جهت عمود یا مایل نسبت به دیگر حوضچه‌ها هستیم. کوچکی ابعاد این گودالها به حدی است که به تنها چیزی که نمی‌توان آنان را نسبت داد، قبر می‌باشد.
قبرهای سنگی قبرستان سیراف
گودال‌های حفر شده بر پهنه کوهستان سیراف در ابتدا به منظور جمع‌آوری و استحصال آب ایجاد شده‌اند و آنچه که بعدها توسط افرادی (احتمالاً متنفذ و متمول و نیز شاید توسط عموم و بدلیل رخداد حوادث غیر مترقبه همچون زلزله و یا بیماری طاعون و نیاز به دفن سریع مردگان) مورد استفاده به عنوان گورهای فردی یا خانوادگی شده در روزگارانی زیاد پس از احداث اولیه اینان صورت گرفته‌است.
پیدا شدن استخوان و آثار مردگان درون برخی از این حوضچه‌ها نه تنها منکر سیستم استحصال و ذخیره آب نیست بلکه با دقت بر گورهای یافته شده و وجود لایه‌ای از قشر نفوذ ناپذیر ساروج درون حوضچه‌های استفاده شده به عنوان قبر، به نکاتی موید روش تأمین آب در شهر باستانی سیراف پی برده می‌شود.
بازدید 400 هزار نفر از سیراف در نوروز 91
فرماندر کنگان سیراف را گنجینه و سند زنده خلیج فارس خواند و گفت: توسعه صنعت گردشگری و توریستی امری مهم است و در چند سال گذشته در کشور در این راستا تلاش زیادی شده است.
تیمور یزدان‌شناس ادامه داد: بندر سیراف گنجینه و سند زنده خلیج فارس و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است که دارای جاذبه‌های گردشگری بسیار زیادی است.
وی اضافه کرد: این بندر دارای پتانسیل‌های فراوانی در زمینه جذب توریست و گردشگر است که باید با ساماندهی و مدیریت لازم صنعت گردشگری در این بندر کهن و تاریخی تقویت شود.
شهردار بندر سیراف نیز اظهار داشت: در چند روز گذشته تاکنون بیش از 400 هزار نفر وارد این بندر تاریخی شدند که داری رشد نسبتا زیادی نسبت به سال‌های گذشته است.
وحید واعظی به ایجاد شرایط و تمهیدات لازم برای حضور مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی در این بند اشاره کرد و گفت: همه شرایط لازم برای اسکان مهمانان نوروزی در سیراف فراهم شده است.
نظر شما