خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب: مرور اخبار مهم حوزه ادبیات را در بهمن ماه 1390 با خبری درباره تاثیر نوسانات ارز بر صنعت چاپ و نوسانات بهای کاغذ آغاز می‌کنیم.
دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از ارائه پیشنهادی به این اتحادیه برای شناورسازی قیمت کتاب به صورت موقتی و تا رفع بحران ارزی فعلی خبر داد و گفت: ما روی این پیشنهاد کار می‌کنیم که در صورت نهایی شدن آن را به وزارت ارشاد ارائه خواهیم کرد تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
محمود آموزگار افزود: هم‌اکنون نیز در بخشی از نقل و انتقال‌ها و فروش کتاب این اتفاق می‌افتد، ولی از سوی پخش‌کنندگان و موزعان است و در این میان ناشر به عنوان حلقه اول و کتابفروش به عنوان حلقه پایانی این چرخه از آن نفعی نمی‌برد. برخی از پخش‌کننده‌ها قیمت‌های جدیدی را برچسب می‌زنند که درست نیست.
اما بخش دیگری از صنعت چاپ و نشر هم در این زمینه نکاتی را مطرح کرده‌اند؛ نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ درباره تاثیر منفی نوسانات قیمت ارز بر صنعت چاپ، از فروش محصولات حوزه چاپ فلکسو با توجه به افزایش قیمت ارز خبر داده و گفته است: چاپ ما به مواد اولیه وابسته است و به جرئت می‌توان گفت 90 درصد مواد اولیه این صنعت وارداتی است و همین امر باعث شده قیمت محصولات چاپی نامشخص باشد و نتوان قیمت درستی هم به مصرف‌کنندگان ارائه داد.
بابک عابدین افزود: در حال حاضر وضعیت شغلی و درآمد 30 تا 40 هزار کارگر که در بخش‌های مختلف چاپ مشغول به کار هستند، در خطر است. وقتی قیمت کاغذ دائما تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد، ناشر نمی‌تواند قیمت پشت جلدی واقعی تعیین کند.
نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ به دولت پیشنهاد داد موقتاً تعرفه گمرکی کالاهای وارداتی صنعت چاپ را به صفر برساند تا واحدهای داخلی بتوانند استقامت کنند.
در همین حال رئیس اتحادیه صحافان تهران پیش‌بینی کرد اگر نوسانات ارز و طلا همچنان ادامه یابد، در ماه‌های آتی شاهد توقف فعالیت برخی صحافی‌ها خواهیم بود.
جلیل غفاری رهبر درباره تاثیر نوسانات ارز و طلا در صنوف مختلف زیرمجموعه صحافان گفت: با توجه به اینکه تقریباً تمام مواد اولیه کار نشر اعم از کاغذ و مقوا و چسب و دیگر اقلام، وارداتی است، در اینگونه بزنگاه‌ها هم سوء استفاده‌هایی خواهد شد و هم واردکننده نسبت به عرضه محصولی که خریداری کرده، نگران است و با خودش حساب می‌کند در شرایط فعلی اگر جنسش را نفروشد، بهتر است.
رئیس اتحادیه صحافان تهران اضافه کرد: در شرایط فعلی اگر همچنان گشایش «ال سی» (اعتبار اسنادی) برای واردکنندگان کاغذ و مقوا امکانپذیر نباشد، وضعیت بازار محصولات مرتبط با کاغذ در آینده نه چندان دور خیلی بدتر از الان خواهد شد.
غفاری رهبر گفت: تاثیری که نوسانات ارز روی کار چاپ و نشر و صحافی و امثال آن گذاشته، این است که الان همه این بازارها در یک حالت گیجی قرار دارند؛ تولیدکننده نمی‌داند تولید بکند یا نه، واردکننده نمی‌داند خرید بکند یا نه، ناشر نمی‌داند کتاب چاپ بکند یا نه و قس علی هذا.
رئیس اتحادیه صحافان تهران افزود: وقتی یک ناشر از چاپ کتابش خودداری کند، طبیعتاً این روی کار صحافی هم تاثیر می‌گذارد. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، ممکن است در دو یا سه ماه آینده شاهد توقف فعالیت برخی صحافی‌ها باشیم، ولی در حال حاضر چون کارهایی از قبل سفارش داده شده، فعالیت این بخش از کار نشر همچنان ادامه دارد.
غفاری رهبر گفت: البته وضعیت در برخی دیگر از رسته‌های صنف صحافی حتی بدتر از اینها است؛ جعبه‌سازان و پاکت‌سازان و صنوف دیگری که خودشان تولیدکننده هستند، از همین الان با مشکلات جدی مواج شده‌اند. قیمت انواع کاغذ تنها در یک ماه اخیر 10 هزار تومان افزایش یافته و اگر قیمت این محصول را روی بهای فعلی ارز حساب کنیم، به یک رقم نجومی می‌رسیم!
رئیس اتحادیه صحافان تهران در عین حال ابراز امیدواری کرد، مجوز گشایش «ال سی» برای واردات چسب و کاغذ و مقوا و دیگر اقلام مورد نیاز صنف نشر به زودی از سوی دولت صادر شود.
غفاری رهبر همچنین با اشاره به افزایش سفارش تولید سررسید و تقویم با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال گفت: مشکلی که تولیدکنندگان تقویم و سررسید دارند، این است که مجبورند آن را بفروشند و مثل مواد غذایی تاریخ انقضا دارد و نمی‌توان آن را تا بعد از شب عید هم در انبار نگه داشت؛ چون دیگر خریداری نخواهد داشت.
وی ادامه داد: بی‌تردید نوسانات ارز در قیمت سررسیدها هم تاثیر خواهد گذاشت و به میزان زیادی افزایش خواهد یافت؛ چرا که تولیدکنندگان هم کاغذ را گران‌تر خواهند خرید.
رئیس اتحادیه صحافان تهران گفت: ما در مواردی اینگونه که بازار از نوساناتی به این میزان شدید متاثر می‌شود، معمولاً به همکارانمان توصیه می‌کنیم که رقابت را بین خودشان حفظ کنند؛ چرا که در این صورت، قیمت‌ها زیاد افزایش پیدا نخواهد کرد.
صنف صحافان دربردارنده 12 رسته پاکت‌سازی، آلبوم‌سازی، سری‌سازی، کارتن‌ساز مقوایی، گلاسورساز، تک‌جلدساز، سلفون‌کش، دفترساز، یادداشت‌ساز، جعبه‌ساز مقوایی، سازنده جعبه پلاستیک و سری‌ساز کتاب (سررسید) است.
کاغذ کتاب کمیاب شد
در همین حال رئیس اتحادیه صنف فروشندگان کاغذ و مقوای تهران از افزایش بهای هر بند کاغذ تحریر 70 گرمی در بازار تهران به 40 هزار تومان خبر داد. تحریر اصلی‌ترین کاغذ مورد استفاده در تولید کتاب است که بهای آن تا هفته آخر دیماه 90 حدود 35 هزار تومان بود.
منصور حاجی‌آخوندیان با اشاره به رکودی که از ماه‌ها پیش گریبانگیر فروشندگان کاغذ و مقوا شده است، از تاثیر نوسانات ارز و طلا بر قیمت این محصولات به عنوان یک آسیب جدی بر بازار آنها خبر داد و گفت: در چند هفته اخیر تاثیر وضعی این نوسانات بر بازار کاغذ هم وجود داشته و این اثر وضعی همچنان ادامه دارد.
البته به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوای تهران افزایش قیمت‌ها در این صنف نسبت به تورم کم بوده است؛ «اگر تورم به عنوان مثال 100 درصد هم افزایش یافته باشد، افزایش قیمت‌ها در صنف ما 30 درصد بوده و ما 5 تا 10 درصد بیشتر افزایش قیمت در کاغذ و مقوا نداشته‌ایم».
وی در عین حال تاکید کرد که ممکن است جنسی در بازار کمیاب شود که طبیعتاً در این شرایط افزایش قیمت آن بیشتر است چون بالاخره قانون عرضه و تقاضا در بازار حاکم است.
در همین حال رئیس اتحادیه صنف چاپخانه‌داران تهران خوستار تمهیدی عاجل برای جلوگیری از آسیب بیشتر به این صنعت شد. علی نیکوسخن با تایید تاثیر منفی نوسانات قیمت ارز بر صنعت چاپ کشور گفت: نوسانات ارز بر مشکلات صنعت چاپ افزوده و لطمه‌های زیادی به بدنه این صنعت وارد کرده و اگر این روند ادامه یابد رکود کاری خواهیم داشت.
وی افزود: ما مشکلات این عرصه را هم در قالب مکتوب و هم شفاهی به مسئولان امر از مجلس تا ریاست جمهوری مطرح کرده‌ایم، ولی متاسفانه پاسخ کاربردی و اجرایی دریافت نکرده‌ایم.
الغای قریب‌الوقوع قانون مطبوعات پس از 30 دهه
مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مصاحبه‌ای با خبرنگار مهر، گفت: این لایحه که اوایل امسال از سوی وزارت ارشاد تقدیم دولت شده، هم‌اکنون در کمیسیون لوایح دولت در دست بررسی است.
به گفته احمدعلی محسن‌زاده تاکنون بررسی فصول مربوط به تعریف، رسالت، حقوق و حدود رسانهها به پایان رسیده و بررسی فصول مربوط به مجازات‌ها، شرایط متقاضی و صدور پروانه فعالیت رسانه و جایگاه و حدود و اختیارات هیئت‌های نظارت و منصفه و برخی بخش‌های دیگر ادامه دارد.
این مقام مسئول در وزارت ارشاد همچنین ایجاد محدودیت‌های بیشتر برای رسانهها را با اجرایی شدن لایجه نظام جامع رسانه‌‌ای شایعه خوانده و گفته است: ما تا اینجای کار بررسی لایحه، سعی کرده‌ایم چارچوب‌های قانونی و آزادیهای مصرح در قانون اساسی برای رسانهها، نه تنها محدود نشود بلکه در آن دولت و وزارت ارشاد تصریحاً نسبت به حمایت‌های بیشتر مادی و معنوی از رسانهها موظف شده‌اند.
محسن‌زاده اطمینان داد که در این لایحه حقوق رسانهها حفظ خواهد شد و به عنوان مثال رسانهها همانند گذشته حق دارند نظرات انتقادی و سازنده خود را پیرامون موضوعات مختلف با رعایت موازین اسلامی و حدود قانونی به اطلاع عموم برسانند.
مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین از قطعی بودن جایگزینی نظام جامع رسانهها با قانون مطبوعات فعلی خبر داد و گفت: این لایحه پس از طی تمامی مراحل قانونی و اجرایی خود، جایگزین قانون مطبوعات فعلی می‌شود. در این لایحه رسانهها فراتر از تنها مطبوعات دیده شده‌اند و تمامی رسانه‌های چاپی، الکترونیکی، وبلاگ‌ها، شبکه های اجتماعی و غیره را شامل می‌شود.
ادبیات کودک و نوجوان رکوردار چاپ آثار در هفته اول بهمن
براساس اطلاعات ثبت شده در بانک اطلاعات خانه کتاب، کتاب‌های حوزه ادبیات با 155عنوان بعد از کتاب‌های کودک و نوجوان با 259، علوم عملی با 258، آموزشی و کمک درسی با 247 و علوم اجتماعی با 201 عنوان بیشترین تعداد کتاب‌های منتشر شده در هفته اول بهمن ماه را به خود اختصاص داده است. در هفته اول بهمن ماه مجموعاً 1637عنوان کتاب منتشر شد.
از میان 155 کتاب منتشرشده در حوزه ادبیات در هفته اول بهمن ماه، 121 کتاب تالیفی و 34 کتاب ترجمه بوده‌اند. همچنین از این تعداد کتاب منتشره 93 عنوان چاپ اول و 62 عنوان تجدید چاپ شده‌اند. 117 کتاب در تهران و 38 کتاب در شهرستان‌ها انتشار یافته‌اند که میانگین شمارگان آنها 1880 نسخه و متوسط صفحات کتاب‌های حوزه ادبیات 316 صفحه بوده است.
در رتبه اول، کتاب‌های کودک و نوجوان با 259 عنوان قرار دارد که 182 عنوان از این کتاب‌ها تالیفی و 77 عنوان ترجمه هستند که از این تعداد 50 کتاب چاپ اول و 209 کتاب دیگر تجدید چاپ شده‌اند.
اشعری: ساخت محل دائمی برای نمایشگاه کتاب عاقلانه نیست
در بهمن ماه 90 بحث‌ها بر سر ساخت یک محل دائمی برای نمایشگاه کتاب تهران بالا گرفت و این بار علی‌اکبر اشعری رئیس پیشین کتابخانه ملی ایران و مدیر فعلی پروژه باغ کتاب تهران بود که به اظهارات معاون فرهنگی وزیر ارشاد در این باره واکنش نشان داد.
اشعری اظهارات بهمن دری را درباره ظرفیت‌های این پروژه را نادرست و غیرکارشناسانه دانست و وعده ساخت پروژه‌ای دیگر به عنوان محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با وجود «باغ کتاب» را تصمیمی غیرعاقلانه خواند.
همچنین 16 بهمن سال گذشته هم فریدون فریاد شاعر ایرانی مقیم یونان درگذشت. فریاد دانش‌آموخته ادبیات تطبیقی در ایران بود و سپس برای ادامه تحصیلات عازم یونان شد. کتاب «آسمان بی‌گذرنامه» فریدون فریاد در سال 1991 در یونان منتشر شد و در سال 1995 موفق به دریافت جایزه انجمن اروپایی شد. کتاب «خواب‌هایم پر از کبوتر و بادبادک است» نوشته فریاد از سال 1998 جزو آثاری است که در مدارس یونان تدریس می‌شود.
وی بارها در دانشگاه‌های یونان به تدریس زبان و ادبیات فارسی مشغول پرداخت و در نشریات یونانی مقالات متعددی درباره ایرانی‌ها و یونانی‌ها نوشت. از زندگی وی یک فیلم برای تلویزیون یونان ساخته شده که بارها در این کشور پخش شده است.
خبر ناخواشند دیگری که در همین ماه منتشر شد، درگذشت پرویز رجبی بود. این ایرانشناس برجسته و از برگزیدگان چندین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، شب 21 بهمن بر اثر عوارض ناشی از سرطان در منزلش در تهران درگذشت.
پرویز رجبی 27 اردیبهشت 1318 در روستای امامقلی حوالی قوچان به دنیا آمد و از زمره تاریخ‌دانان، مترجمان، نویسندگان و ایرانشناسان مطرح روزگار ما بود. از جمله آثار این پژوهشگر فقید می‌توان به کتاب‌های کریم خان زند و زمان او ، جندق و ترود دو بندر فراموش شده کویر بزرگ نمک، شن‌های ایرانی، تاریخ خط میخی فارسی باستان، مهر ایران، تخت جمشید بارگاه تاریخ، ارجنامه شهریاری، ایران‌شناسی، فرازها و فرودها، هزاره‌های گمشده (5 جلد)، ترازوی هزارکفه و سده‌های گمشده (4 جلد) اشاره کرد.
دومین نمایشگاه دومین نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی اکو 19 بهمن 90 در مشهد افتتاح شد و تا 22 بهمن ادامه داشت.
مدیرکل همکاری‌های اقتصادی وزارت امور خارجه از برگزاری جلسه مهمی میان محمدیحیی معروفی دبیرکل اکو و سفرای کشورهای عضو با رئیس جمهور کشورمان طی روز آینده خبر داد و همچنین دلیل غیبت آنها را در مراسم افتتاحیه دومین نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی کشورهای عضو اکو مشکلات آب و هوایی عنوان کرد.
دومین نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی کشورهای عضو اکو 19 تا 22 بهمن در مرکز امور نمایشگاهی خراسان رضوی برپا بود. ایران، ترکیه، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان، کشورهای عضو پیمان اقتصادی اکو هستند.
سایه تعلیق فعلیت ناشران حوزه ادبیات داستانی بر همایش داستان کوتاه
بهمن دری با اشاره به اینکه پروند حدود 8 ناشر به دلیل انجام تخلفاتی در این هیئت در دست بررسی است، گفت: حکم تعلیق برای یک ناشر زمانی صادر می‌شود که مرجع قضایی به ما اعلام کند که ناشر تخلف دارد و یا اینکه ناشری ضوابط چاپ و نشر رعایت نکرده و مکرراً بر تخلف خود اصرار ورزد.
این مقام مسئول وزارت ارشاد البته توضیحی درباره تخلفات مذکور نداد و گفت: در مورد نشر چشمه موارد ریزتر تخلف را در حال حاضر نمی‌توانم بگویم اما به این جمله بسنده می‌کنم که تخلف آنها هم ساختاری است و هم محتوایی که التبه بخش بیشتر آن در حوزه محتوا است.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: ناشران دیگری نیز بودند که تخلفات ساختاری و نمایشگاهی داشتند و در میان آنها ناشران کم کار نیز دیده می‌شد که البته به آنها تذکر دادیم و اعلام کردیم که تخلفات سابق آنها را بخشیده‌ایم و ملاک کار ما از این به بعد است.
دری همچنین گفت: البته گاهی اوقات احکام این هیئت نیز احکام سنگینی است که من با اختیارات خودم آن را تغییر داده‌ام.
وی گفت: برخی از این ناشران نامه‌هایی به هیئت ارائه کرده‌اند که در آن اذعان شده است که تخلف آنها مورد پذیرشان است اما آگاهانه نبوده که در صورت لزوم بخش‌هایی از این نامه‌ها در اختیار رسانهها قرار خواهد گرفت.
اما خبر دیگری که در توجه اهالی حوزه فرهنگ و تاریخ را به خود جلب کرد، احتمال انتقال بخشی از منابع کتابخانه مجلس به یک انبار به دلیل مشکلات مربوط به ساختمان قدیمی این مرکز و فضای کم آن بود.
کتابخانه مجلس شورای اسلامی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین کتابخانه‌های کشور محسوب می‌شود که بخش مهمی از میراث مکتوب ایران از آثار باستانی تا معاصر و از ادبیات دایران تا دیگر کشورها در آن نگهداری می‌شود.
ساختمان فعلی کتابخانه مجلس به میزان کافی برای کتاب‌های موجود جا ندارد و بخشی از آثار در سازه‌های موقتی که به فضای اصلی کتابخانه اضافه شده است، نگهداری می‌شود.
رسول جعفریان رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی چندی پیش نسبت به وضعیت بنای قدیمی این مرکز و آسیب‌پذیر بودن آن، ابراز نگرانی و در عین حال ابراز امیدواری کرده بود که ساختمان جدید این مرکز تا موعد مقرر یعنی خرداد 92 به بهره‌برداری برسد.
گرچه باید دید با روند فعلی ساخت، این ساختمان در موعد مقرر قابل بهره‌برداری خواهد بود یا خیر، اما باید دید فضای فعلی کتابخانه مجلس ظرفیت چه میزان کتاب جدید را دارد؟
علی‌اکبر زارع بیدکی مدیر فرهم‌آوری کتابخانه مجلس می‌گوید که 40 تا 50 هزار جلد کتاب دیگر می‌تواند به مخزن کتابخانه افزوده شود که این میزان کتاب هم تا پایان نمایشگاه کتاب تهران در اردیبهشت 91 خریداری خواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که برای مشکلات بعدی در زمینه جاسازی کتاب‌ها چه تمهیدی اندیشیده می‌شود؟ گفت: ناگزیر خواهیم شد بخشی از کتاب‌های از رده خارج و آنهایی را که مراجعه بسیار کمی بدانها می‌شود از مخزن خارج کرده و به طور موقتی به یک انبار ببریم که بخشی از این کتاب‌ها به آثار لاتین مربوط می‌شود. البته تصمیم نهایی در این زمینه با ریاست کتابخانه است.
معرفی برگزیدگان چهارمین جشنواره داستان انقلاب
در بهمن ماه 90 چهارمین جشنواره داستان انقلاب با اهدای 51 میلیون تومان جایزه نقدی به برگزیدگانش به کار خود پایان داد.
در بخش بزرگسال و در حوزه رمان این جشنواره، اثری به عنوان برگزیده معرفی نشد اما رمان «آه با شین» نوشته محمدکاظم مزینانی به عنوان اثر برتر حائز جایز 7 میلیون تومانی شد و رمان «سال گرگ» نوشته جواد افهمی به همراه رمان «خنده زار» نوشته محمد محمودی نورآباد با دریافت جایزه 5 میلیون تومانی به عنوان آثار تقدیری معرفی شدند.
در بخش داستان کوتاه بزرگسال نیز اثر «بازجویی» نوشته ابوذر هدایتی به عنوان اثر برگزیده معرفی شد و جایزه 3 میلیون تومانی را کسب کرد. همچنین داستان کوتاه «یک بررسی موشکافانه» نوشته سیده عذرا موسوی به عنوان اثر برتر موفق به دریافت جایزه 2 میلیون تومانی و داستان کوتاه «طفیلی» نوشته حسینعلی جعفری نیز به عنوان اثر تقدیری حائز دریافت جایز یک میلیون تومانی شد.
در بخش نوجوانان و در قسمت رمان سیدحسن حسینی ارسنجانی با نگارش رمان «زندانی کوچک» عنوان برگزیده را به خود اختصاص داد و جایزه 10 میلیون تومانی را دریافت کرد، همچنین رمان «مرغ هوا» نوشته عزت‌الله الوندی به عنوان اثر برتر حائز جایزه 7 میلیون تومانی و رمان «محله حاجی» نوشته بهناز ضرابی‌زاده نیز به عنوان اثر تقدیری معرفی و حائز جایزه 5 میلیون تومانی شد.
در بخش داستان کوتاه نوجوان نیز مونا اسکندری با داستان کوتاه «قشقرق» عنوان برگزیده این دوره از جشنواره را به خود اختصاص داد و جایزه 3 میلیون تومانی را کسب کرد. ابوالفضل بصیری نیز با داستان کوتاه «معلم کوچک من»، حائز رتبه برتر و جایزه 2 میلیون تومانی شد و مرضیه فعله‌گری نیز با داستان کوتاه «من و سارا» عنوان اثر تقدیری چهارمین جشنواره داستان انقلاب جایزه یک میلیون تومانی را کسب کرد.
نظر شما