به گزارش خبرنگار مهر، سیزده بدر یکی از قدیمی ترین رسوم ما ایرانیها است. بسیاری معتقدند نیاکان ما پس از دوازده روز جشن که یاد آور دوازده ماه سال است، روز سیزدهم را پایان جشن بزرگ نوروز می دانستند. امروزه هم هنوز روز سیزدهم فروردین جایگاه ویژه‌ای دارد.
اگر با چهارشنبه سوری به پیشواز نوروز می رویم، با جشن سیزده بدر همراه با شادی به بدرقه آن می رویم.
ایرانیان از بامداد روز سیزده فروردین سفره نوروزی را بر می چیدند و سبزه ها را با خود بر می داشتند و به دشت، بیابان و کشتزارها می بردند و به آب روان می سپردند.
نعمت الله کاظمی فرامرزی پژوهشگر اجتماعی در خصوص رسم و رسومات سیزده بدر می گوید: مردم از قدیم در این روز به صورت گروهی و گاه چند خانواده با هم غذای ظهر را آماده کرده و نیز آجیل ها و خوردنی های سفره هفت سین را با خود برداشته، به دامان صحرا و طبیعت می روند و سبزه هفت سین را با خود برده و به آب روان می اندازند. به دامن صحرا رفتن، شوخی و بازی کردن، دویدن، تاب خوردن و در هر حال جدی نبودن، از سرگرمی ها و ویژگی های روز سیزده است.
وی ادامه می دهد "گره زدن سبزه، به نیت باز شدن گره دشواری ها و برآورده شدن آرزوها، از جمله بیرون کردن نحسی است. این باور، معروف است که " سبزه گره زدن " دختران " دم بخت "، شگونی برای ازدواج و همسر یابی، است .
در فرهنگ اساطیر نیز برای رسم های سیزده بدر، معانی تمثیلی آمده است؛ شادی و خنده در این روز به معنی فروریختن اندیشه های تیره و پلیدی، روبوسی نماد آشتی و به منزله تزکیه، به آب افکندن سبزه های تازه رسته - نشانه دادن هدیه به ایزد آب یا " ناهید " و گره زدن سبزه برای باز شدن بخت و تمثیلی برای پیوند زن و مرد برای تسلسل نسلها، رسم مسابقه ها به ویژه اسب دوانی - یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
این باور همگانی چنان است که اگر خانواده ای نتواند به علتی تمام روز را به باغ و صحرا برود، به ویژه با دگرگونی های جامعه شهر امروز در بعد از ظهر، هر قدر هم مختصر، " برای گره زدن سبزه و بیرون کردن نحسی سیزده " به باغ یا گردشگاه عمومی می رود.
دکترمحمد بقایی( ماکان) نیز سیزده نوروز را یکی از خجسته ترین آیین های ایرانی می داند و می گوید:این جشن ذاتا حامل بیشترین شور و نشاط و سرور در میان دیگر آیینها است.
وی ادامه می دهد: تاملی دقیق در تاریخ همه جوامع از جمله تاریخ کشورمان نشان می دهد که شادی و نشاط عنصر اصلی پیشرفت و ترقی در همه زمینه ها به خصوص فرهنگ و اقتصاد بوده است. نمونه بارز آن ایامی است که ایرانیان از هر عاملی برای ایجاد شادی و نشاطی معقول در زندگی خود بهره می گرفتند و به همین سبب در شمار جوامع خلاق و پیشرو بوده اند.
او اضافه می کند: شادیهای مکتوم در آیین "سیزده بدر" یکی از نمادی ترین اعمالی است که در تعظیم به خالق جهان می توان یافت، یعنی شادی حاصل از افکار و اندیشه هایی والاکه نه تنها میانه ای با نحوست ندارد، بلکه حکایت از جوهر زندگی دارد .
این پژوهشگر تاکید می کند "سیزده نحس نیست تا آن را "در" کنند. این کلمه در ترکیب "سیزده بدر" به معنای "خارج کردن" ، "بیرون کردن" یا "در کردن" نیست، بلکه مقصود از "در" دشت و دره است. بنابراین سیزده بدر یعنی رفتن به در و دشت که به هیچ روی ربطی به در کردن نحوست ندارد.
بقایی ادامه می دهد: ابوریحان بیرونی در کتاب معروفش، آثارالباقیه، آنجا که از نیاکانش، مردم ایران باستان، سخن می گوید به روزهای سال اشاره می کند و درباره سیزدهم فروردین می نویسد ایرانیان باستان هر روز از ماه را نامی می خواندند و سیزدهمین روز هر ماه "تیر روز" نامیده می شود و "تیر" نام فرشته ای عزیز و نام ستاره ای بزرگ و نورانی و خجسته است.
برخی مورخان معتقدند این روز سابقه ای 4 هزار ساله در فرهنگ ایرانی دارد. اما آنچه قابل توجه است در گذر این همه سال آیینهای آن دستخوش تغییر نشده است.
نظر شما