تلاش اصلی آوینی اثبات امکان تمدن‌سازی براساس انقلاب اسلامی بود

دکتر محمدصادق کوشکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد دیدگاه شهید آوینی درباره آینده تمدن غرب گفت: شهید آوینی به عنوان کسی که سعی کرده از منظر تمدنی به جامعه غرب نگاه کند، یک نقد بنیادینی بر تمدن غرب داشت، وی مفاهیم و تفکراتی را که تمدن غرب را پایه‌‌گذاری کرده را مورد نقد قرار داد. وی همچنین بحث های کاربردی تر مثلا درخصوص اینکه تمدن غرب توسعه ناپایداری دارد؛ کار کرده بود. وی معتقد بود توسعه ناشی از تمدن غرب توسعه پایدار نیست.

وی افزود: بحث کلی شهید آوینی در مورد غرب این بود که تمدن غرب هم از اساس و بنیان و هم در کارویژه ها و عملکردها دارای مشکلاتی است که باعث می شود تمدن غرب توانایی الگوشدن را نداشته باشد یعنی در واقع ایشان به این دلیل به سراغ نقد تمدن غرب رفت که مطرح کند که انقلاب اسلامی یک الگوی تمدنی نیاز دارد و برخلاف تصور برخی ها که احساس می کنند الگوی تمدن غرب قابل تطبیق با نیازهای انقلاب اسلامی هست وی در صدد بود تا ثابت کند الگوی تمدنی غرب نمی‌تواند پاسخکوی نیازهای تمدنی حوزه انقلاب اسلامی باشد و انقلاب اسلامی خودش باید زاینده یک تمدن جدید باشد.

این محقق و استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که اصول کلی غرب شناسی آوینی چه بود، اظهار داشت: شاخصه شهید آوینی این است که اولا سعی کردند تمدن غرب به طور کلی و بعد در عرصه فرهنگی و مشخصا در عرصه سینما را به خوبی بشناسند و نقاط ضعف آنرا بشناسند و همین طور نقاطی که باعث شده تمدن غرب قدرتمند شود. براساس این شناخت و آگاهی شیوه های مواجهه با تمدن غرب را چه در عرصه بنیادی و چه در عرصه فرهنگی و هنری و سینما ابداع کنند.

کوشکی تصریح کرد: تفاوت شهید آوینی با بسیاری از روشنفکران دین و انقلاب اسلامی این بود که وی صرفا به نقد اکتفا نکرد، بلکه تلاش اصلی شان را به تولید فکر و روش و اندیشه و جنبه ایجابی مبارزه با غرب که در واقع پایه گذاری تمدن دینی باشد؛ صرف و سعی کرد با تولیدگری در عرصه فکر، اندیشه، هنر و سینما و مستند این نکته را اثبات کنند که براساس افق انقلاب اسلامی می توان تمدن سازی کرد و به نیازها پاسخ داد.

وی در پایان سخنانش بیان کرد: آوینی در ابتدا به سراغ مبانی فلسفی و بنیادین تمدن غرب رفتند و آنها را بررسی کردند و به موازات آن اشکالات و نواقص کارکردی تمدن غرب را بررسی کرد یعنی صرفا هم و غم خود را متوجه اشکالات ساختاری و بنیادین فلسفی نکرد بلکه در عین حال سعی کرد ضعف ها و نواقص کارکردی تمدن غرب را هم بررسی کند؛ با این هف که ثابت کند که تمدن غرب نمی تواند الگو باشد و انقلاب اسلامی خود باید در پاسخ به نیازهای انقلاب اسلامی و هم برای پاسخ دهی به نیازهای جهان امروز الگوسازی کند.