به گزارش خبرنگار مهر، نهادینه نشدن فرهنگ مصرف دارو در کنار عدم توجه پزشکان به رعایت اصول حرفه ای در حین معاینه و تجویز دارو باعث شده چرخه معیوب تجویز دارو در اردبیل بیش از پیش آسیبهایی را متوجه شهروندان کند.
چنانچه با وجود اهمیت نهادینه کردن فرهنگ مصرف دارو که در دنیا نقش مهم و حیاتی برای نتیجه بخش بودن درمان بیماری دارد به نظر می آید برنامه ریزی از سوی پزشکان و متولیان امر در این حوزه صورت نگرفته است.
تحقیقات غیر رسمی از بیماران پس از مصرف دارو و تبادل نظر با پزشکان و متخصصان نشان می دهد نه تنها سرانه برخی دارو ها به طور غیر اصولی در اردبیل بالا رفته بلکه در تجویز های صورت گرفته نیز ردپایی از کم توجهی دیده می شود.
در این داستان دو طرف شهروندان و پزشکان هر کدام دیگری را مقصر می دانند و در عین حال داروخانه ها نیز خود را مبرا از مشکل پیش آمده دانسته و مشکلات را ناشی از نسخه نویسی و ضد فرهنگهای مصرف دارو اعلام می کنند.
یکی از شهروندان اردبیلی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به عدم فرهنگ سازی در مصرف دارو تصریح کرد: لزوم آگاه سازی بیمار از عوارض داروها و نحوه استفاده آن حق طبیعی بیماران است و نهادهای متولی باید با رسیدگی و تدوین برنامه های مناسب در این حوزه گامهای موثری بردارند.
داریوش اسدی با انتقاد از بی توجهی پزشکان به خصوص برخی متخصصان افزود: بسیاری از متخصصان در بسیاری مواقع به علت چشمداشتهای مالی و تبدیل این حرفه به یک تجارت و سوءاستفاده از اعتماد بیمار، بی توجه به معاینه صحیح، داروهایی را تجویز می کنند که بعد از مصرف در برخی موارد عوارض آن از درد اولیه بیماری بیشتر است.
فرهنگ نادرست مصرف دارو در اردبیل
یکی از پزشکان اردبیل نیز در تعریف فرهنگ عمومی مصرف دارو اعتقاد دارد اگر بیمار با مراجعه به موقع و بدون خوددرمانی داروی تجویز شده از سوی پزشک را با رعایت فاصله های زمانی توصیه شده و تا هنگام اتمام دارو مصرف کرده و سلامت خود را بازیابد، می توان گفت فرد دارو را به درستی و براساس فرهنگ صحیح مصرف کرده است.
صابر سپهری با ابراز تاسف از وضعیت مصرف دارو اضافه کرد: شهروندان به اندازه ای که در مراجعه به پزشک و خرید دارو متحمل زحمت می شوند در مصرف دارو حوصله به خرج نمی دهند و این برای پزشکان استان مشکل گسترده ای را ایجاد کرده است.
وی نقش پزشکان را در افزایش سرانه مصرف دارو رد کرد و یادآور شد: پزشکان عمومی با اختیار قانونی در تجویز هفت قلم دارو در هر بار ویزیت مجاز هستند، اما تجویز دارو به خواست بیمار و برای بیماریهای مختلف کار اشتباهی است.
این پزشک عمومی در پاسخ به اثرات احتمالی تداخل داروها و ایجاد عوارض تصریح کرد: این موضوع بستگی به سواد علمی پزشک دارد که به علت تغییرات روز علم پزشکی هر پزشک دو سال یک بار باید سواد علمی خود را به روز رسانی کند.
هم اکنون وظیفه رسیدگی به نسخ پزشکی به عهده کمیته بررسی نسخ پزشکان بوده که هر شش ماه یکبار باید صورت گیرد و این کمیته در صورت مشاهده تخلف در نوع تجویز یا بی توجهی به عوارض جانبی در تجویز همزمان چند دارو موضوع را با پزشک متخلف در جریان می گذارد و ادامه تخلف می تواند تا مرحله لغو قرارداد پزشک نیز پیش رود که نتایج تحقیقات و بررسی نسخ پزشکان اردبیل توسط این کمیته تاکنون اطلاع رسانی نشده است.
تجویز غلط پزشکان در افزایش مصرف دارو دخیل است
البته سپهری اعتقاد دارد عملکرد این کمیته تا به امروز تا حد تذکر به پزشکان بوده است. در حالی که شهروندان معتقدند بسیاری از پزشکان در هنگام تجویز دارو به عوارض جانبی توجه نکرده و بیمار را از عوارض جانبی مطلع نمی کنند.
همچنین مدیر داروی معاونت دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل نیز در خصوص تخلفات احتمالی تاکید کرد: صرفا با بررسی نسخ پزشکی نمی توان با قاطعیت در خصوص منطقی یا غیر منطقی بودن تجویز دارو اظهار نظر کرد و بررسی وضعیت بیمار نیز برای این امر ضروری است.
جلال کرامت که با خبرنگار مهر گفتگو می کرد، اختیارات قانونی برای پیشگیری و مقابله با این امر را به عهده سازمان نظام پزشکی دانست و آموزش عمومی، برگزاری کارگاههای نسخه نویسی و تشدید بازرسیها را مفید ارزیابی کرد.
در عین حال کرامت نحوه تجویز پزشکان را در افزایش سرانه مصرف دارو دخیل دانست و بر این امر اصرار داشت که این عامل در کنار عوامل دیگر در سالهای گذشته نقش مهمی را در ترویج این ضد فرهنگ ایفا کرده است.
باید اذعان داشت با وجود تائید ضعفهای عمده در تجویز دارو از سوی وی، در عمل دیده می شود راهکارهای پیشنهادی هنوز به جدیت اجرا نزدیک نشده و شهروندان نه تنها هزینه های روبه رشد درمان را متحمل می شوند قربانی بی ملاحظه بودن پزشکان و بی توجهی نهادهای مسئول نیز شده اند.
مصرف آنتی بیوتیک در اردبیل برابر با میانگین کشوری است
مدیر داروی معاونت دارو و غذای دانشگاه علوم پزشکی استان در عین حال بالا بودن سرانه مصرف دارو را صرف استان اردبیل نداست و این موضوع را مسئله ای کشوری قلمداد کرد.
وی عوامل بالا بودن سرانه مصرف را تمایل اغلب بیماران به مصرف دارو در مواردی که نیاز به مصرف نیست، تجویز بی رویه پزشکان، عدم پذیرش توصیه پزشکان در درمانهای غیر دارویی و پایین بودن اقلام داورهایی دانست که از ترکیب چند دارو تشکیل شده اند.
کرامت همچنین مصرف داروهای آنتی میکروبیال در استان را تقریبا برابر با میانگین کشوری دانست و با اشاره به سه دلیل عمده در افزایش مصرف آنتی بیوتیک در استان متذکر شد: ناآگاهی بیماران و نسبت دادن علایم بیماریهای مختلف به علل عفونی، تجویز اشتباه پزشکان و فروش بدون نسخه در داروخانه ها علل افزایش مصرف آنتی بیوتیک در اردبیل است.
فروش بدون نسخه خطای رایج داروخانه ها
رئیس انجمن داروسازان استان اردبیل نیز در گفتگو با مهر علت افزایش سرانه مصرف دارو به دلیل تجویز پزشک دانست و فروش بدون نسخه را در بسیاری از موارد موجه عنوان کرد.
جلال الدین شاهبازی تصریح کرد: به غیر از داروهایی که فروش آزاد آن مجاز است، داروخانه ها به علت اعتماد به بیمار فروش بدون نسخه دارو را انجام می دهند و ایرادی به داروخانه وارد نیست.
وی تاکید کرد: طبق روال قانونی هر دارویی نیاز به استمرار در استفاده دارد و باید توسط پزشک در نسخه عبارت "دارو تکرار شود" درج شود در حالی که در موارد کمی رعایت این اصل دیده می شود.
شاهبازی با انتقاد از دید تجاری برخی پزشکان به حرفه خود افزود: پزشکان با نادیده گرفتن این اصل بیمار را مجبور به مراجعه مجدد به مطب می کنند و این موضوع چالشی برای داروخانه ها ایجاد کرده است.
وی یکی دیگر از مشکلات رایج را میزان مهارت در نسخه نویسی و آگاهی کامل از عوارض جانبی داروها توسط پزشکان عنوان کرد و گفت: در کشور های پیشرفته هر دارو پس از تجویز، دوره تنظیم و ایجاد فرصتی برای بیمار به جهت بررسی عوارض احتمالی آن دارد که در کشورمان و بالطبع استان اردبیل نادیده گرفته می شود.
با این شرایط به نظر می آید در معادله سه وجهی بیمار، پزشک و داروساز، مبرا دانستن هرکدام از ایراد و اشتباه، تنها باعث تشدید آسیبهای وارده و سرگردانی بیمار در نحوه درمان می شوند و در صورت ادامه بیماران را نه تنها درگیر بیماری خود بلکه درگیر آشفتگیهای ناشی از نحوه درمان خود نیز خواهد ساخت.
............................
گزارش: ونوس بهنود
نظر شما