به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" سومين نشست سلسله نشست هاي علمي شيعه شناختي با حضور دكتر محمود تقي زاده داوري، رئيس موسسه شيعه شناسي، درباره "عرصه هاي نوين مطالعات شيعه شناختي" برگزار شد.
وي سخنان خود را با تعريفي از شيعه آغاز كرد و گفت : شيعه به جمعيتي گفته مي شود كه پيرو اهل بيت و خاندان نبوت (ص) است. شيعه به معناي پيروي كردن و ذوب شدن است. شيعه قومي است كه در محبت خاندان پيامبر(ص) محو مي شود. جمعيت شيعه جمعيتي عاطفي و احساسي است و جمعيتي خنثي و خشك نيست.
دكتر تقي زاده اعتقاد شيعيان به امامانشان را در سه مرحله توصيف كرد و گفت : شيعيان معتقدند حاكميت سياسي پس از پيامبر (ص) از آن امام علي (ع) و فرزندان ايشان است. شيعيان براي استناد سخنانشان به دو حديث غدير و حديث وصايت و منزلت استناد مي كنند. لذا بحث حاكميت سياسي و قدرت از مباني شيعي است و اگر امروز كج فهمي كرده ايم كه عيسي به دين خود موسي به دين خود تشيع حقيقي را نفهميده ايم. همچنين شيعيان معتقدند كه در عصر غيبت قدرت در انحصار علم و عدالت است. دومين اعتقاد شيعيان مرجعيت علمي و تشريعي است. شيعه معتقد است كه احكام خداوند را بعد از پيامبر(ص) اهل بيت ايشان بايد تفسير كند و تفسير كتاب و سنت نيز از مجراي ايشان بايد باشد. متشابهات قرآن را نمي شود با تفسير به راي فهميد بلكه بايد با راي اهل بيت استنباط كرد. در اين زمينه نيز شيعيان به حديث ثقلين استناد مي كنند. سومين باور شيعيان مرجعيت وجودي و باطني است. شيعيان معتقدند كه امامانشان واسطه و مجراي فيض خداوند بر زمين هستند. آنها از امور مخفي جهان آگاه هستند. شيعيان معتقدند سلوك باطني تنها از طريق تمسك به ولايت متحقق مي شود و در اين زمينه به حديث سلسلة الذهب استناد مي شود كه اين حديث از باطني ترين احاديث شيعه است كه سلوك هاي معنوي و تصوف به اين حديث استناد مي كنند. اين حديث ولايت باطني امامان را اثبات مي كنند.
رئيس موسسه شيعه شناسي با ذكر اين پرسش كه آيا شيعه يك واژه مجعول تاريخي است كه پس از مسلمان شدن ايراني ها رايج شده يا يك واژه قرآني است تصريح كرد : واژه شيعه در قرآن سه بار ذكر شده است و معاني مختلفي نيز از آن لحاظ شده است. اگر اين واژه استعمال قرآني داشته باشد بايد در عصر پيامبر(ص) نيز به كار مي رفت. شهيد صدر دراين باره مي گويد كه در جامعه زمان پيامبر(ص) دو گروه اقليت و اكثريت بودند. گروه اكثريت كساني بودند كه مي گفتند سخني كه پيامبر(ص) مي گويد سخن خود اوست و يا سخن خداست. گروه اقليت كساني بودند كه هر چه پيامبر(ص) مي گفت اطاعت مي كردند. اين گروه جواناني بودند كه بر گرد امام علي(ع) حلقه زده بودند. پيامبر(ص) به طرفداران علي(ع) واژه شيعه را اطلاق مي كردند.
وي با تاكيد بر اين مطلب كه آنچه كه ما امروز به عنوان مكتب شيعي مي گوييم از زحمات امام محمد باقر (ع) و امام صادق (ع) است اظهار داشت : بنيانگذاري احكام و آموزه هايي كه شيعيان امروز به آن عمل مي كنند براي اين دو بزرگوار است.
دكتر تقي زاده داوري خاطر نشان كرد : شيعيان به طور تاريخي شش دانش را بسط دادند: حديث، رجال، كلام، تفسير و فقه، سيره نويسي، علوم عقلي و فلسفي. شيعيان به خوبي دانش هايي را بسط دادند كه تا به امروز و با پيروزي انقلاب اسلامي ايران عمق پيدا كرده اما در طول تاريخ دو دولت آل بويه و صفويه در گسترش اين دانش ها نقش بسزايي را ايفا كردند.
وي عرصه هاي نوين مطالعات شيعه شناختي را با وضعيت موجود مناسب ندانست و اظهار داشت : مهمترين منابع انرژي جهان و مهمترين منابع پوليتيك جهان در مناطق شيعه نشين واقع شده است. در جهان امروز مهم ترين جنبش ها به تاسي از شيعيان است و اين جنبش ها به مراتب بسيار جذاب تر و پر طرفدارتر از جنبش الهيات رهايي بخش آمريكاي لاتين، جنبش هاي بنيادگراي يهودي، هندويي و بودايي است.
رئيس موسسه شيعه شناسي تجربه موفق شكل گيري حكومت جمهوري اسلامي ايران را به عنوان حاكميتي شيعي مهم ترين پديده سياسي دنياي معاصر دانست و گفت : امروزه سر سخت ترين دشمنان عليه ايران و شيعيان به وجود آمده است ، چراكه شيعيان را دشمني عليه منافع خود مي دانند.
دكتر تقي زاده مطالعات ميداني و جامعه شناسي و مردم شناسي را در زمينه عرصه هاي نوين شيعه شناسي مهم و ضروري دانست و گفت : مطالعات قديم بر پايه تشيع و امروزه بر شيعه متمركز است. ما نيازمند مطالعاتي در زمينه هاي علوم اجتماعي، اقتصاد، حقوق بشر، زنان، سياست، فرهنگ و سنت و .. هستيم كه به وضعيت شيعيان نگاهي علمي داشته باشد. متاسفانه دانشگاه هاي ما و پايان نامه هاي دانشجويي به اين مسائل اهتمام خاصي ندارند و بسيار شرم آور است كه مهمترين منابع اطلاعاتي درباره شيعيان را CIA و واتيكان داشته باشد.
رئيس موسسه شيعه شناسي در پايان تاكيد كرد: امروزه شيعه شناسي ما نيازمند تحقيقات و پژوهش هايي با استفاده از تئورهاي سياسي - اجتماعي نوين است.
نظر شما