به گزارش خبرگزاری مهر، در این نوشته سعی شده است ابتدا اسلام سیاسی به لحاظ نظری و مفهومی مطالعه شود و سپس اسلام سیاسی در دو منطقه جنوب آسیا و شبه قاره افریقا و در نهایت در کشورهای مختلف اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. بر این اساس این کتاب دارای سه بخش و پانزده فصل است. بخش اول مربوط به رویکردهای نظری به اسلام سیاسی می‌شود که دارای پنج فصل با مباحثی در مورد اسلام سیاسی، رابطه آن با عمل‌گرایی، دموکراسی و تأثیرات آن بر رویکردهای بین‌المللی است.
فصل اول ابتدا با نگاه به ریشه‌ها و ماهیت اسلام‌گرایی بعنوان سازمان دعوت و نیز با توجه به توسعه تمایل جهادی نشأت گرفته از آن، پیدایش اسلام سیاسی مدرن را مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس دو جریانی که در دهه شصت تلاش می‌کردند با بکار گرفتن روش جهاد یا با تمرکز بر دعوة ابهامات را رفع کنند، مورد بررسی واقع می‌شوند.
در بخش دوم نتیجه این بحث و تمایل به خشونت را با آوردن مثالهایی تحلیل خواهد شد. این مثال‌ها عبارتند از: جمعیت اسلامی مصر، نظریه پرداز جهادگرای سعودی یوسف العیری ، انجمن عراقی دانشمندان مسلمان و انجمن برادری مسلمانان سوری و مصری. سلفیه نیز که توسط سعودی‌ها ترویج شده است و سعی بر کمرنگ کردن باقی فرم‌های سیاست به منظور تحکیم قدرت علما و خاموش کردن انتقاد از سلطنت دارد، به عنوان غیر محتمل ترین راه حل نشان داده خواهد شد.
تغییرات عمده‌ای در حرکت اسلامی در 25 سال گذشته رخ داده است و این فصل نشان می‌دهد که نوشتار‌های زیرساختی این دو حرکت پیچیده‌تر شده است. توسعه آنها را توسط تفسیر آنها از واقعیت می‌توان ردیابی کرد. بسیاری چیزها را می‌شود از تفسیر آنها از واقعیت دریافت. آیا این تفسیر بد است و باید تغییر کند یا آنکه بذر درک و پذیرش متقابل را در نهان دارد؟ و اینکه رابطه بین متون مقدس و واقعیت چیست؟ فصل دوم به دلایلی متقن، بر روی گروه‌های اسلامی در خاورمیانه تمرکز می‌کند که به لحاظ سیاسی در خاورمیانه محبوب شده‌اند.
هدف اصلی کشف این نکته است که آیا جنبش‌های اسلام‌گرا در این منطقه به طور کلی به علت درخواست‌های مشترک برای یک ایدئولوژی مذهبی به وجود آمده‌اند یا اینکه آنها به منزلة پاسخی برای شکست رژیمهای موجود در حل طیفی از مشکلات عینی توسعه یافته‌اند. در این رابطه، این نوشته سعی می‌کند نشان دهد که اسلام به‌عنوان یک ایدئولوژی سیاسی به ابزاری برای بیان مشاجرات سیاسی توده‌ای بر ضد رژیمهای موجود، توسط گروه‌های سلفی تبدیل شده است.
فصل سوم به بررسی وجوه مختلف اسلام سیاسی می‌پردازد که عمدتاً در زمینه‌های مجزا تعیین می‌شوند و اکثریت قریب به اتفاق جنبش‌های اسلام‌گرا به شیوه‌ای صلح آمیز در چارچوب محدودیت‌های قانون اساسی عمل می‌کنند. همچنین به این موضوع می‌پردازد که دموکراسی سازی نه تنها موجب مدرن سازی تشکیلات اسلام سیاسی از طریق ایجاد ائتلاف می‌شود بلکه باعث تجزیه آنها به احزاب مختلف با دستورکارهای متفاوت نیز خواهد شد. این فصل همچنین رجوعی به گذشته خواهد داشت تا نشان دهد عرصه‌های سیاسی و مذهبی اسلام از دوران قدیم به دلایل معقول از یکدیگر مجزا باقی مانده‌اند و وجوه معاصر اسلام سیاسی محصول رویارویی اروپا باجهان اسلام در دوران استعمار است.
در ادامه ماهیت رژیم‌ها در جهان عرب و این که چگونه عملکرد منفی امریکا باعث افزایش عکس‌العمل‌های ایدئولوژیک و مشروعیت و مشهوریت جنبش‌های اسلامی در میان ملت‌هایی با اکثریت مسلمان شده است، را مورد بحث قرار می‌دهد. در فصل چهارم با عنوان «مشارکت دادن اسلام سیاسی برای ارتقای مردم‌سالاری»؛ در مورد فهم اسلام سیاسی؛ جنگ با ترور و مسئله خشونت بحث شده است.
فصل پنجم از یک سو توسعه روابط بین جنبش‌های اسلام سیاسی و از سویی دیگر محیط‌های خارجی یا منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه غرب را مورد مطالعه و تحلیل قرار می‌دهد. به عبارتی دیگر، این فصل مفهوم و رفتار جنبش‌های اسلام سیاسی و روابط بین الملل را بررسی می‌کند. همچنین این دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های جنبش‌ها و محیط‌ها را از دهه 1940 تا حال در برمی گیرد.
بخش دوم مربوط به مطالعات منطقه‌ای اسلام سیاسی است که در دو فصل جداگانه اسلام سیاسی در جنوب آسیا و شبه قاره افریقا به طور مفصل بیان می‌شود. فصل ششم کتاب؛ رشد اسلام سیاسی را در جنوب آسیا (پاکستان، افغانستان و استان‌های هندی جامو و کشمیر) بررسی می‌کند که بر اساس موضوعات ارجاعی متقابل طراحی شده‌است که در کانون مباحث توسعه اسلام سیاسی قرار دارند. فصل هفتم کتاب نیز در مورد اسلام سیاسی در شرق افریقا؛ شاخ افریقا؛ نیجریه و سنگال بحث و بررسی می‌نماید.
بخش سوم با عنوان مطالعه اسلام سیاسی در کشورهای مختلف، دارای هشت فصل است که پدیده اسلام سیاسی، جنبش‌های اسلامی و موضوعات مختلف مانند احزاب اسلامی، رابطه با دنیای غرب و کشورهای اسلامی در این فصول بررسی می‌شود. بر همین اساس این فصل به ترتیب در مورد وضعیت اسلام سیاسی در پاکستان، مالزی، ترکیه، سوریه، الجزایر، مراکس، سومالی و داغستان به بحث و بررسی پرداخته است.
کتاب "بیداری اسلامی در گستره سیاست جهانی: درآمدی تحلیل بر اسلام سیاسی" با گردآوری و تدوین غلامرضا خواجه‌سروی و ترجمه زینب قاسمی تاری، جواد علی‌پور، مرضیه سادات مطهری به همت دانشگاه امام صادق(ع) با بهای 90000 ریال منتشر شد.
نظر شما