به گزارش خبرنگار مهر، کرمانیها دلشان، خوش است که شهرشان دود و دم کُشنده تهران را ندارد؛ در حالی که این گونه نیست هم اکنون علاوه بر آلاینده های صنعتی، وقوع گاه و بیگاه پدیده گردوغبار در کنار نبود برنامه ای جامع برای مهار آلودگی، وضعیت هوای این کلانشهر را به مرز هشدار رسانده است.
آلودگی هوای شهر کرمان به نظر می رسد به اندازه ای از خود خسارت به جای گذاشته باشد که مسئولین بخواهند آن را جدی بگیرند.
در حال حاضر وجود کارخانه ها و معادن روباز در نقاط مختلف و از طرفی تردد خودروهای بیشمار در خیابانهای شهر کرمان که اتفاقا تعدادشان روز به روز هم در حال افزایش است موجب شده تا در ساعات مختلف شبانه روز ذرات و گازهای آلاینده ای که سمی مهلک برای ریه های شهر و شهروندان به حساب می آیند در هوا پراکنده باشد؛ گردوغبار و ذراتی که از دودکش کارخانجات خارج می شود، از یک سو و گازهای آلاینده شامل مونوکسیدکربن، ترکیبات گوگرد و اکسید نیتروژن از سوی دیگر دست به دست هم می دهند تا در نهایت، وضعیت آلودگی هوایی که کرمانیها استشمام می کند را به مرحله هشدار برسانند.
هوای آلوده در کمین جان شهروندان کرمانی
البته کارشناسان بر این باورند که هنوز میزان آلاینده های موجود در هوای کرمان آن قدرها هم بالا نیست؛ کارشناس محیط زیست اداره کل محیط زیست استان کرمان هم چندی پیش در گفتگویی با تایید این مطلب، عنوان کرده که در کرمان دیگر هوای پاک نداریم.
داریوش غفاری البته به نکته ای اشاره کرده که بسیار نگران کننده است؛ وی اظهار داشته کرمان این پتانسیل را دارد که با فعالیت های بیشتر صنعتی، آلودگی هوای آن به طور فزاینده ای بالا رفته و حتی موجب تلفات انسانی شود.
این مسئله به هیچ وجه هم دور از ذهن نیست چرا که آلودگی هوا، نه تنها در ایران بلکه در جهان، جان بسیاری را گرفته و می گیرد و به نظر می رسد با وضعیت کنونی، در چند سال آینده هوای آلوده هم بشود دلیلی برای مرگ مردم کرمان!
ناگفته نماند طبق تحقیقات صورت گرفته میزان ابتلا به برخی بیماری های مرتبط با آلایندگی هوا از جمله سکته قلبی و بیماری های تنفسی که منجر به فوت می شوند در کرمان بالا بوده و حتی رو به افزایش هم هست.
صنایع و خودروها، منابع اصلی آلودگی
در همین حال، وجود کارخانه هایی که در محدوده مناطق مسکونی شهر کرمان در حال فعالیت هستند، بر نگرانیها دامن می زند؛ در این میان نقش آزبست و کارخانه سیمان از بقیه پررنگتر است.
البته سال گذشته در شورای سلامت کرمان با ارایه مصوبه ای مشکل آلایندگی آزبست حل و قرار شد تا این کارخانه محصول تولیدی خود را تغییر دهد اما در مورد کاهش آلایندگی کارخانه سیمان کرمان هنوز هیچ اتفاق خاصی رخ نداده و اگر هم قرار باشد رخ بدهد، هنوز در مرحله ایده و پیشنهاد است و کسی از آن اطلاعی نداشته و از تحقق آن هنوز خبری نیست.
به جز کارخانه ها، دود خودروها و هیدروکربن هایی که از احتراق ناقص موتور خودروها حاصل می شود هم نقش زیادی در آلوده کردن هوای کرمان دارد. آلاینده هایی که خودروها ایجاد می کنند روز به روز در حال افزایش است؛ این را ترافیک سنگین خیابانهای کرمان به خوبی نشان می دهد. البته نه از صنعتی شدن گریزی هست و نه می توان مردم را از داشتن خودروی شخصی منع کرد.
تازیانه تخریب بر تن حساس محیط زیست
اما نمی توان از آلودگی هوای کرمان سخن گفت و حرفی از طوفانهای شن و ذرات گردوغبار معلق در هوا نزد؛ ذراتی که هر از چند گاهی سروکله شان در آسمان کرمان پیدا می شود و وضعیتی را به بار می آورند که مسئولین را وادار می کند تا در خصوص آن هشدار بدهند و از سالمندان و افراد بیمار بخواهند تا در خانه بمانند و این هوای آلوده را استشام نکنند.
البته استمرار این وضعیت و بروز پدیده گردوغبار در کرمان آن هم در روزهای مختلف نگران کننده شده است؛ از ابتدای سال جاری تاکنون دو مورد بروز پدیده گردوغبار، باعث شده وضعیت هوای کرمان از لحاظ غلظت آلاینده ها به مرحله هشدار برسد.
آن گونه که کارشناسان می گویند، منشا بروز این دو مورد پدیده گردوغبار در کرمان مربوط به خارج از استان بوده است اما این بدان معنی نیست که در داخل استان کرمان هیچ زمینه ای برای بروز این پدیده وجود نداشته باشد.
در راس همه دلایلی که طبیعت را علیه انسان می شوراند، جفایی است که انسان به مراتع طبیعی و جنگلها و درختزارها می کند.
در حال حاضر، چوب تخریب انسانها به بدترین شکل ممکن بر پیکره حساس محیط زیست تازیانه می زند؛ جنگلها نابود می شود، از مراتع به صورت بی رویه بهره کشی می شود، پوشش گیاهی نابود می شود و روز به روز بر وسعت بیابانها افزوده.
در استانی همچون کرمان، خشکسالی هم در کنار این اتفاقات، مزید بر علت و باعث شده از لحاظ پوشش گیاهی، عرصه های این استان کویری روز به روز فقیرتر شده و شرایط برای فرسایش بادی و حرکت ماسه ها و شنها فراهم شود. در نهایت هم دود آن به چشم ساکنان مناطق مختلف می رود؛ بروز پدیده گردوغبار در ایام مختلف سال، یکی از نمودهای عینی این تخریب هاست.
اقدامات کنترلی پاسخگو نیست
در این شرایط و در حالی که ماشین تخریب با سرعت فزاینده ای به جان محیط زیست افتاده است، اهتمام چندانی برای حل این مشکل وجود ندارد و یا اگر هم هست، تاکنون پاسخگوی نیاز نبوده است.
در حال حاضر، به اذعان بسیاری از کارشناسان، نبود برنامه ای جامع برای مهار و کنترل تخریب های زیست محیطی و از سویی دیگر عدم فرهنگسازی در جامعه برای پی بردن به اهمیت محیط زیست و مشارکت مردم در صیانت از آن، بر مشکلات دامن زده است.
در کرمان، مسئولین محیط زیست و منابع طبیعی وقتی پیش آنها از پدیده ای همچون گردوغبار سخن به میان آورده می شود، می گویند که در این زمینه وظیفه اصلی بر دوش مردم است.
آنها بر این باورند اگر در مراتع استان کرمان که در حال حاضر سه برابر ظرفیتشان از آن بهره کشی می شود، از چرای بی رویه دام جلوگیری شود و انسانها از نابودی زیستگاههای گیاهی دست بردارند، سطح زیر کشت کشاورزی گسترش یابد و فرسایش بادی با روشهایی که ممکن است کنترل شود و از همه مهمتر آگاهی و فرهنگ مردم در این زمینه افزایش داده شود، می توان از این مسایل و مشکلات در امان بود. در این خصوص، همیشه هم بحث کمبود اعتبار مطرح است.
مسایل زیست محیطی در حاشیه است
البته پرداختن به قضایایی که یک سر آن به مسایل زیست محیطی برمی گردد، چندان داغ نیست؛ نمونه بارز آن همین بحث آلودگی هوای شهر کرمان است.
از سوی مسئولین محیط زیست استان در این باره چندان اظهارنظری نمی شود علیرغم اینکه آنها بهتر از همگان مطلعند که بی توجهی به این مقوله چه سرانجامی را برای حیات در استان کرمان در بر خواهد داشت؛ هنگامی هم که شهروندان کرمان صبح زود تا چشم باز می کنند در هوای پیرامون زندگی خود، هاله ای ازگردوغبار مشاهده می کنند تنها کارشناسان سازمان هواشناسی هستند که به این موضوع می پردازند آن هم در حد یک مصاحبه با رسانه های محلی و اعلام هشدار و بیان منشا آلودگی. پس از آن، این مسئله به فراموشی سپرده می شود تا اینکه باز هوای کرمان غبارآلود شود و مجددا همین آش و همین کاسه.
تنها هشدار دادن کافی نیست
این در حالی است که به اذعان همگان، در مورد پدیده های زیست محیطی و مسایلی که با سلامت انسان ارتباط مستقیم دارد، به هیچ وجه سهل انگاری جایز نبوده و بی توجهی، عواقب بدی به دنبال خواهد داشت. از سویی افزایش آگاهی مردم از ارزش این مواهب خدادای و اثرات سوء تخریب آن، بهترین راهکار برای حل این بحران است و در این شرایط این سوال مطرح است که آیا تنها با هشدار دادن می توان مردم را از اتفاقاتی که در پیرامونشان در حال وقوع است، آگاه کرد؟
کرمانیها تاب دیدن روزهایی که روشن نیست را در شهر خود ندارند و همین طور تاب دیدن غبار بر چهره آسمان پر ستاره کویرشان را.
تنها تابلوی هشدار دهنده هوا در کرمان تابلوی تبلیغاتی شد!
جلوگیری از آلایندگی هوا در جامعه باید به فرهنگی بین مردم و به خصوص مسئولان تبدیل شود اما اقدامی عجیب در کرمان موجب شده است این سوال مطرح شود که مسئولان شهری و محیط ریست تا چه حد به فکر هوای پاک در کلانشهر کرمان هستند.
در اقدامی منحصر به فرد در کرمان تنها تابلوی هشدار دهنده آلایندگی هوا که در چهار راه خورشید نصب بود به تابلوی تبلیغاتی تبدیل شده است و این سوال را در ذهن مردم ایجاد کرده است که آلایندگی هوا مهمتر است یا تبلیغات شهری؟
...........................
گزارش: اسما زنگی آبادی
عکس: حمید صادقی
نظر شما