گردهمایی هزاران زرتشتی در "پیرسبز"/ "چک‌چک" میعادگاه زرتشتیان جهان

به گزارش خبرنگار مهر، چک چک یا زیارتگاه پیر سبز یکی از مهمترین زیارتگاه های زرتشتیان جهان است که در 43 کیلومتری شرق اردکان در استان یزد واقع شده است.

زرتشتیان در استان یزد زیارتگاه های متعددی دارند و همه این زیارتگاه ها برای آنها حائز اهمیت است اما زیارتگاه چک چک به دلیل موقعیت جغرافیایی و شکل منطق از معروفیت بیشتری برخوردار است و هر سال در ایام مختلف سال نه تنها میزبان تعداد زیادی از زرتشتیان بلکه میزبان گردشگران مسلمان نیز هست.

اما در روزهای 24 تا 28 خرداد این مکان اختصاصا در اختیار زرتشتیان قرار دارد و پیروان این آیین از شهرها و استانها و کشورهای مختلف در این مراسم شرکت می کنند.

برخی معتقدند؛ این گردهمایی زرتشتیان در روزهای یاد شده در دین زرتشت همانند گردهمایی مسلمانان در موسم حج است و به همین اندازه برای زرتشتیان قداست دارد اما عده دیگری نیز معتقدند این دو قابل مقایسه با یکدیگر نیستند.

برای ورود به زیارتگاه، به نشانه احترام، باید کفش ها را از پا درآورد و کلاه بر سر نهاد.

قبل از ورود به زیارتگاه تابلوهایی وجود دارد که نشان می دهد برای ورود به زیارتگاه باید پاک بود، همانطور که در دین اسلام نیز ورود بانوانی که دارای شرایط خاص هستند به مساجد ممنوع است، در این مکان نیز نکات فوق باید رعایت شود.

در داخل زیارتگاه که به شکل دهانه غار است، تنه درخت چنار کهنسالی وجود دارد.

کف زیارتگاه با سنگ مرمر پوشیده شده و از بخشی از سقف قطرات آب چکه چکه بر زمین می ریزد و احتمال نامگذاری این محل نیز شاید از همین رو باشد.

چند شعله شمع به طور دائم در زیارتگاه روشن است و محلی برای سوزاندن عود یا چوب مقدس وجود دارد.

همانند بسیاری از زیارتگاه های سایر ادیان، تصاویری از بزرگان دین زرتشتی زینت بخش محوطه کوچک زیارتگاه است.

سقف زیارتگاه سنگی است. در کف محوطه ظرف هایی برای جمع آوری آب گذاشته اند که بخشی از آن برای تبرک به زائران اهدا می شود و بخشی دیگر نیز به مصرف خوراکی می رسد.

27 خرداد روز نیایش و دعای زرتشتیان جهان در چک چک

همه ساله در 27 خرداد ماه زرتشتیان از سراسر جهان در این مکان گرد هم می آیند و به دعا و نیایش می پردازند.

در مجموعه چک چک ساختمان های متعددی مشاهده می شود از آنجا که مجموعه چک چک با شهر اردکان فاصله زیادی دارد، این ساختمان ها برای اسکان و پذیرایی از زائران ساخته و استفاده می شوند.

ساخت و نگهداری مجموعه چک چک توسط زرتشتیان داخل و خارج از کشور تامین شده است.

در داخل زیارتگاه نوشته ای تحقیق گونه به دیوار نصب شده که توسط رستم بلیوانی، رئیس سابق انجمن زرتشتیان شریف آباد یزد تهیه شده است که بدون هیچگونه اظهار نظر و داوری متن نوشتار در ذیل می آید.

به طوری که در اسناد تاریخی و مذهبی و دیوان خاضع و سینه به سینه محلی به یادگار مانده، در دوران سلطنت یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، چون اوضاع ایران رو به وخامت می رفت، یزدگرد سوم فکری اندیشیده که خاندان خود را از مدائن به یزد که منطقه نسبتاً امنی بوده است، کوچ دهد از اینرو به دستور وی شهری با استحکامات آن روز (حصار و برج و خندق) برای محافظت تهیه و خاندان خود را از مدائن به یزد کوچ داده است و امکان دارد اسم یزد از یزدگرد به یادگار مانده باشد شاید آثار برج و بارو به جا مانده در محله یزاران بقایای شهر یاد شده باشد.

یزدگرد دو پسر به نام های هرمزان و اردشیر و پنج دختر به نام های شهربانو، پارس بانو، مهربانو، نیک بانو و نازبانو داشت. نام همسرش کتایون بود و خدمه ای به نام مروارید داشت.

روایت شکل گیری زیارتگاه های زرتشتیان در یزد

یزدگرد پس از شکست از مسلمانان به خراسان گریخت و در آنجا به دست آسیابانی کشته شد.

با شایع شدن خبر مرگ یزدگرد، خانواده وی در یزد با یکدیگر وداع کرده و هر یک به سمتی از اطراف یزد متواری شدند.

هرمزان و شهربانو، پسر و دختر بزرگ یزدگرد در حین فرار دستگیر و به عربستان به غلامی و کنیزی برده می شوند.

پارس بانو و مهربانو به سمت شمال غربی یزد متواری شدند. این دو در حدود ارجنان از هم وداع کرده، مهربانو به سمت عقدا گریزان بوده است که بر اثر بی غذایی و رنج راه در عقدا فوت می کند. وی را در گوشه باغی در عقدا دفن می کنند که اکنون به مزرعه مهر معروف است و مردم آن سامان آن را محل مهربانو می نامند و برای وی شمع روشن می کنند.

پارس بانو در سمت غربی عقدا به زرجوع رسیده در کوهی غایب می شود. شکاف سنگیِ زیارتگاه را محل غایب شدن پارس بانو می دانند. در گذشته لباس مقنعه مانندی در شکاف سنگ ظاهر بوده که آن را برای تبرک کنده و حفظ کرده اند.

نیک بانو (چک چک) با مروارید (هریشت) در بیابان وداع کرده به سمت کوهی در 37 کیلومتری شرق اردکان می رود که اکنون کوه چک چک نامیده می شود و در این کوه غایب می شود.

آثار لباس مقنعه مانندی در شکاف کوه وجود داشته که آن را برای تبرک کنده اند. این محل، امروز، زیارتگاه زرتشتیان جهان است.

چنار هزار ساله؛ عصای نیک بانو است که بر اثر رطوبت سبز شده است

در زیارتگاه درخت چنار تنومندی هست که بیش از هزار سال قدمت دارد. گفته می شود این درخت همان عصای نیک بانو (پیر سبز) بوده است که با آن به شکاف کوه زده است و پس از آن بر اثر رطوبت آب شیرینی که از شکاف کوه می چکد، سبز شده است.

مروارید (هریشت) نیز در کوهی در 17 کیلومتری اردکان در کوهی که امروزه هریشت نامیده می شود، غایب شده است و این مکان نیز از زیارتگاه های زرتشتیان است.

نازبانو (نارکی) به سمت جنوب یزد متواری شده در کوه تیجنگ غایب شده و آثار زیارتگاه در آنجا موجود است.

اردشیر پسر کوچک یزدگرد به همراه مادرش کتایون به سمت خرابه های شرقی یزد متواری شدند. کتایون در پشت حصار یزد که اکنون در خود شهر یزد واقع شده و به ستی پیر معروف است، پناه برده و در آنجا در چاهی غایب شده است که اکنون این محل زیارتگاه زرتشتیان است.

اردشیر نیز در شرق یزد در کوهی غایب شده که این مکان نیز به زیارتگاه (نارستانه) معروف است.

به هر حال نه تنها چک چک که چندین زیارتگاه دیگر زرتشتیان بر اساس روایت یاد شده در یزد وجود دارد و هر سال در ایام مختلفی از سال یعنی در روزهایی از فروردین، خرداد، تیر و مرداد زرتشتیان در این محل گردهم می آیند.

زندگی مسالمت آمیز مسلمانان و زرتشتیان در کنار یکدیگر

اما بزرگترین این گردهمایی ها در چک چک اردکان است و از روز گذشته این گردهمایی آغاز شده و تا فردا ادامه می یابد. در روز 27 خرداد نیز مراسم ویژه ای برگزار می شود و تا پایان روز 28 خرداد همه این مکان را ترک می کنند.

گرچه مسلمانان در منطقه اردکان بسیار پایبند به اصول دین خود هستند اما زرتشتیان نیز از سالیان دور به طور مسالمت آمیزی در کنار مسلمانان این شهرستان و سایر شهرستان های استان یزد زیسته اند و هر سال این مراسم خود را در آزادی و امنیت کامل برگزار می کنند.