به گزارش خبرنگار مهر، در جشن چهلمین سالگرد میراث جهانی سازمان یونسکو، ترکیه مسئولیت اجرای جشن و نیز میزبانی 300 خبرنگار از رسانه های مطرح 40 کشور جهان و کارشناسان یونسکو را عهده دار بود. مسجد جامع دیوریغی و نیز دارالشفاء که در سال 1985 توسط یونسکو بعنوان میراث جهانی شناخته شده است محور اصلی این جشن بود.
هدف اصلی این برنامه برگزاری چهلیمن سالگرد میراث جهانی و تثبیت جایگاه شهر سیواس در صنعت گردشگری ترکیه بود و بدین منظور با برگزاری همایشی کوتاه با حضور نمایندگانی از وزارت امورخارجه و فرهنگ ترکیه ، نمایندگان مجلس این کشور، نمایندگان یونسکو، استاندار سیواس و مقامات کشوری موضوع جایگاه این شهر در صنعت گردشگری ترکیه مورد بررسی قرار گرفت.
روز اول این جشن با برگزاری بازدید از جاذبه های تاریخی شهر سیواس از جمله موزه باستان شناسی، مدرسه شفاهیه، مدرسه تاریخی بروجیه، مدرسه مناره دوقولو، موزه کنگره و میدان جمهوریت که به اثرهایی از دوران سلجوقی ها تزئین شده است، شروع و روز دوم با یک سفر حدودا 200 کیلومتری از شهر سیواس به شهرستان دیوریغی و بازدید از مسجد جامع دیوریغی و دارالشفاء که موضوع اصلی میزبانی ترکیه بود خاتمه یافت.
مدیر فرهنگ و گردشگری استان سیواس در صحبت با خبرنگاران ضمن بر شمردن اهداف برگزاری این جشن در شهر سیواس گفت: هدف از این جشن برگزاری چهلمین سالگرد میراث جهانی یونسکو در شهر سیواس ترکیه و معرفی جاذبه های گردشگری این منطقه و مسجد جامع دیوریغی و دارالشفاء است و با دعوت از نمایندگان رسانه های 40 کشور جهان سعی داریم معرفی این میراث فرهنگی را به نحو احسن انجام دهیم و ضمن آن مشکلات چنین اثرهای تاریخی را به زبان آوریم.
استاندار سیواس آقای علی کولات هم در پاسخ به سوالات خبرنگاران مبنی بر علت برگزاری چنین جشنی در شهر سیواس گفت: سیواس بعنوان یکی از مهمترین شهرهای منطقه آناتولی ترکیه صاحب جاذبه های فراوان گردشگری است. در چارچوب این جشن سعی شده ظرفیتهای گردشگری و اقتصادی این شهر در معرض بازدید نمایندگان رسانه های 40 کشور جهان قرار گیرد و امیدواریم از این طریق بتوانیم شهر سیواس به دنیا معرفی کنیم.
خانم اسرا دمیر معاون مدیر کل امور فرهنگی وزارت امور خارجه که رسانه های خارجی و نمایندگان یونسکو را در طول برنامه همراهی می کرد در گفتگو با خبرنگاران، برگزاری جشن چهلمین سالگرد ثبت میراث فرهنگی یونسکو را مورد ارزیابی قرار داد.
وی ضمن با اهمیت شمردن اجرای چنین برنامه هایی گفت حضور نمایندگاه کمیسیون ملی ترکیه در یونسکو و خبرنگاران 40 کشور دنیا نشانگر اهمیت این برنامه است.
خانم آلکساندرا کووالووا نماینده دائمی اکراین در یونسکو هم در گفتگو با خبرنگاران ضمن اظهار رضایت از اجرای چنین برنامه هایی، حضور خبرنگاران کشورهای مختلف جهان و نمایندگان یونسکو در شهر سیواس، باعث معرفی جاذبه های گردشگری این شهر ناشناخته شده است. هر چند مسجد جامع دیوریگی در سال 1985 نزد یونسکو ثبت شده ولی کمتر کسی میداند که این بنای با شکوه در استان سیواس ترکیه قرار دارد.
وی ضمن ارزیابی اهمیت مدارس تاریخی در فرهنگ کشورها اظهار کرد: این مدارس باعث می شود تا انسان اهمیت تاریخ و فرهنگ را حس و درک کند.
استاندار سیواس آقای علی کولات در گفتگوی کوتاه با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال که شهر سیواس چه تعاملاتی با شهرهای مرزی ایران دارد گفت: شهر سیواس در مرکز منطقه آناتولی قراردارد و با توجه به اینکه با ایران هم مرز نیست تعاملات آنچنانی ندارد. ولی این شهر آمادگی دارد با هر یک از شهرهای ایران قرارداد خواهر خواندگی امضاء کند.
وی در ادامه با خاطر نشان کردن این موضوع که در هنر صنایع دستی استان سیواس از هنرهای ایران الهام گرفته شده است اظهار کرد: صنعت قالی بافی یکی از هنرهایی است که در این منطقه طرفدار زیاد دارد. بدین منظور در بافت قالی از نقش های ایرانی استفاده می شود.
شایان ذکر است وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه و استانداری شهر سیواس به منظور برگزاری باشکوه این جشن ترتیبات خاصی را جهت پذیرایی آماده کرده بود. چنانچه طی گردش در شهر سیواس و اطراف آن ملاحظه گردید غالب خیابانها، پیاده رو ها، کوچه ها و ساختمانهای مرکزی این شهر 350 هزار نفره بطور کامل بازسازی شده و هنوز عملیات بازسازی ادامه دارد. در ضمن برای رفاه حال گردشگران چند هتل چهار ستاره ساخته شده و آماده پذیرایی مهمانان و گردشگران داخلی و خارجی می باشد. در کنار ایجاد امکانات رفاهی مانند پارک و استراحت گاه، حضور برندهای مختلف پوشاک و محصولات صنایع داخلی و خارجی و سوپرمارکت های بزرگ در سطح این شهر کوچک قابل توجه بود.
شایان ذکر است از جمهوری اسلامی ایران خبرگزاری مهر، صدا و سیما، خبرگزاری ایرنا، نماینده رایزنی فرهنگی ایران در ارزروم به این مراسم دعوت شده بودند. از نماینده ایران در یونسکو هم دعوت بعمل آورده شده بود که ایشان در مراسم حضور نیافته بودند.
لازم به یادآوری است که ترکیه در سال 2011 از بابت صنعت گردشگری توانست میزان 23 میلیارد و 20 میلیون دلار درآمد ارزی داشته باشد. بنا به گزارش سازمان آمار ترکیه این میزان نسبت به سال 2010 6/10 درصد افزایش نشان داده است. ترکیه در سال 2012 از بابت صنعت گردشگری 20 میلیارد و 806 میلیون دلار درآمد ارزی داشته است.
تاریخ مختصر از مسجد جامع دیوریغی و دارالشفاء
اسکان در دیوریغی (Divriği) و حومۀ آن تا دوران هیتیت ها به گذشته باز می گردد. در دورانی که منطقه تحت حاکمیت منگوجک اوغولاری (Mengücekoğulları (بود، این مسجد بفرمان توران ملکشاه به سال ۱۲۲۹ ساخته شد. این شاهکار معماری اسلامی از آرامگاهی با دو گنبد و بیمارستانی چسبیده به آن تشکیل می گردد. این بناهای بزرگ علاوه بر خصوصیات معماری خود، با نمونه های سنتی سنگکاری ویژۀ آناتولی، جایگاه مهمی در لیست میراث فرهنگی جهان دارد. مسجد جامع و دارالشفاء دیوریغی که از پنج بنای کنارهم و بصورت مجتمع ساخته شده، در شهرستان دیوریغی سیواس واقع می باشد. دیوریگی درخشانترین دوران خود را در دورۀ خان نشینی منگوجک اوغولاری سپری کرده و بعد از تاسیس جمهوری ترکیه، در سال ۱۹۲۲ به موقعیت شهرستان دست یافت. این منطقه با فعالیت معادن آهن از سال ۱۹۳۷ دوباره اهمیت اقتصادی و اسکان بیشتری یافته و بافت قدیمی خود را بدست آورد.
در مجتمع مسجد جامع دیوریغی که بسال ۱۹۸۵ در لیست میراث فرهنگی جهان جای گرفت، ۱۱ کتیبه با عناوین و اسامی ۵ موسس و ۶ استاد معمار آن بچشم می خورد. از نوشته های کتیبه ها می توان دریافت که این مسجد در سال ۱۲۲۸ و دوران حکمرانی علاءالدین کیقباد سلطان سلجوقی ساخته شده است.
در کتیبه های مسجد جامع دیوریغی سیواس آمده است، که این مسجد توسط احمد بیگ اهل منگوجک ساخته شده است. دارالشفاء این محل نیز در همان تاریخ بفرمان توران ملک همسر احمد شاه و توسط استاد معمار خرم شاه پسر موغیس ((Muğiş بنا گشته است. توران ملک دختر فخرالدین بهرام شاه، خان ارزنجان بود. برروی پنجرۀ جبهۀ شرقی مسجد، نام نقاش احمد اهل آحلات، برروی منبر نام احمد پسر ابراهیم تفلیسی خطاط مسجد، برروی نوار آیه نوشتۀ دیوار جنوبی مسجد نیزنام احمد ابن محمد دیده می شود.
مسجد و دارالشفاء دیوریغی با وجود اینکه یکی از بناهای کوچک دوران سلجوقی می باشد، ولی با شش هنرمند بزرگ خود جلب توجه می نماید. این مجتمع همچنین نشان می دهد که علاوه بر سلجوقیان، خاندان منگوج (Mengüc (ها نیز از عمارات و ابنیۀ مجتمع وار استفاده می کردند.
مسجد جامع بنائی ست که در راستای شمال – جنوب، سنگهائی چهارگوش و صیقل داده شده دارد. در محورهای شمال و غرب و در بخش جنوبی جبهۀ شرقی، مکانی بخصوص وجود دارد. بخش داخلی با طاقهائی تیز بر روی پایه های هشت ضلعی قرار گرفته، مکانهایی با مساحتهای مختلف داشته و به ۲۵ واحد تقسیم می گردد. محراب بزرگ دارای گنبدهای گوشه دار بوده و بخش میانی نیز با نیم گنبدها مسقف شده است. دیگر مکانها با سیستمهای پوششی صلیبی، ستاره شکل و مخلوط بسته شده اند. گنبد مقابل محراب مسجد، سیستم عبوری خاصی داشته و دارای نقوش هندسی قرمز، سفید و سبز رنگ و دارای موتیف های نباتی می باشد.
مسجد جامع دیوریغی با نقوش رنگین خود یکی از نمونه های معماری خاص در معماری آناتولی – ترک بحساب می آید. در محور دیوار جنوبی بافت سنگی خاصی جلب توجه می کند. برروی منبر این مسجد، نقوشی چهار و پنج گوش، ستاره شکل با چوب گردو نقش بسته است. همچنین در میان این نقوش چوبی می توان، نقوشی از نباتات مختلف مشاهده کرد.
علاوه بر تزئینات جالب توجه داخلی مسجد، جبهه های بیرونی این بناها با تزئینات جذاب، مهر خود را بر آثار معماری زده است. محققان معماری، تزئینات این بنا را به ساخته ها و دروازه های سبک باروک تشبیه می نمایند. در این راستا علاوه بر موتیف های رومی، پالمت و لوتوس، نقش و نگارهای نباتات نیز دیده می شود. همچنین نقوش هندسی به اشکال چهارگوش، لوزی، ستارۀ کامل و نیمه نیز وجود دارد. در جبهۀ غربی که با دیدگاه ساده تری نسبت به جبهۀ شمالی کار شده است، دیوارها کمی پست تر و نازکتر می باشند. دروازۀ این بنا که بافت معماری خاصی دارد، با تزئینات خود عنوان بافت نساجی را بخود گرفته است. در میان موتیفهای هندسی، چهارگوشها، لوزی ها، شش ضلعی ها، ستاره ها، نقوش نباتی، شاخه های لوتوس، پالمت ها و رومی ها دیده می شوند.
یکی از نکات جالب معماری این بنا، تزئینات منقوش نمای آن است. نقش عقاب دوسر در چهارچوبی در جبهۀ شمال قرار گرفته و در بخش جنوبی نیز عقابی دو سر بشکلی استیلیزه دیده می شود.
منارۀ سنگی در شمالغربی مسجد، تنه ای سیلندری داشته و منحصر بفرد نمی باشد. براساس کتیبۀ قاعدۀ گرد این بنا بفرمان سلطان سلیمان قانونی بسال ۱۵۶۵ ساخته شده است. در این تاریخ علی الخصوص مکان داخلی بنا مرمت و بازسازی شده است.
-------------------------------------------
گزارش از خبرنگار اعزامی مهر: مهرداد محمدی
نظر شما