خلیج فارس لبهای خشکیده کویر کرمان را سیراب می کند

به گزارش خبرنگارمهر، خشکسالی در استان کرمان به واژه ای آشنا در استان کرمان تبدیل شده است و مردم این استان طی سالهای اخیر این پدیده را با تمام وجود خود احساس کرده اند با این حال هر سال بر شدت این خشکسالی افزوده شده است و علیرغم کم آبی استان و گذشت بیش از 15 سال از آغاز خشکسالی در این استان که 11 درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است هر سال شاهد افت بیشتر میزان بارندگی ها هستیم و این امر در حالی است که در حالت تر آبی در استان کرمان میزان متوسط بارندگی نسبت به بسیاری نقاط کشور کمتر است.

خشکسالی در استان کرمان هم اکنون موجب خالی شدن بسیاری از روستاها از سکنه و خشک شدن زمینهای کشاورزی شده است و طی همین مدت در شرق استان کرمان روز به روز بر میزان وقوع طوفانهای شن و شن گرفتگی روستاها افزوده شده است همچنین میزان وقوع گرد و غبار در شهرهای بزرگ استان از جمله کرمان به دلیل افزایش کانونهای بحرانی شن افزایش یافته است.

کاهش شدید سطح آبهای زیر زمینی کرمان

طبق اعلام کارشناسان سطح آب دشتهای کشاورزی کرمان در برخی موارد سالانه تا 7 متر کاهش می یابد و این روند به زودی استان کرمان را برای تامین آب مورد نیاز با چالش جدی مواجه می کند بطوریکه از خشکسالی در کرمان به عنوان بزرگترین چالش پیش رو یاد می شود اما متاسفانه با وجود تمامی این موارد هنوز کاری برای رفع مشکل کم آبی در این استان انجام نشده است.

هر چند که یکی از بزرگترین دلایل خشکسالی در کرمان عدم بارش باران و در نهایت عدم استحصال آبهای سطحی ناشی از بارندگی محسوب می شود بطوریکه سالانه میلیاردها مترمکعب آب روانه کویر می شود اما باید به این نکته نیز اشاره شود که میزان بارندگی در کرمان به قدری افت داشته است که سدهای موجود نیز آبگیری نشده است و ادامه این روند حتی زمینهای موجود در پائین دست سدها را نیز با کمبود آب مواجه کرده است.

بحرانی شدن وضعیت دشتهای کرمان در حالی روز به روز شکل جدی تر به خود می گیرد که یک سوم باغهای مثمر کشاورزی کشور در استان کرمان قرار گرفته است و به ویژه دشتهای کهنوج، رفسنجان، انار و زرند در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند بطوریکه برداشت آبهای کشاورزی سبب شده است تعادل در ذخایر آب زیر زمینی به هم بخورد و در نهایت به دلیل استفاده بیش از حد از آبهای شرین در این ذخایر میزان سختی آب به شدت افزایش یابد که این امر بر کیفیت تولید محصولات نیز تاثیر منفی بجای گذاشته است.

افزایش سختی آب در دشتهای کرمان/ امکان استفاده از آبیاری مکانیزه وجود ندارد!

سختی آب در برخی دشتها به خصوص دشت رفسنجان، زرند و انار به حدی افزایش یافته که در سطح کشور مثال زدنی است و دیگر امکان استفاده از روشهای مکانیزه به دلیل رسوب شدید آب وجود ندارد.

ادامه این روند به خصوص بر زندگی مردم روستا نشین استان کرمان تاثیر منفی بجای گذاشته است شاید وضعیت موجود زمانی روشن تر شود که یادآوری کنیم که 10 درصد روستاهای کشور در استان کرمان قرار دارند و به طور طبیعی زندگی در روستا برمحور کشاورزی و دامداری جریان دارد و این دو نیز به طور مستقیم به آب وابسته هستند اما طبق آمار موجود در استان کرمان هم اکنون برای تامین آب آشامیدنی بیش از هزار روستا از تانکر استفاده می شود و بسیاری دیگر نیز در معرض خشکسالی قرار دارند و در حقیقت تامین آب آشامیدنی در روستاها حالا به عنوان یک چالش در این بخش مطرح است.

روستاهای کرمان یکی پس از دیگری بی آب می شوند

این امر موجب خالی شدن تدریجی روستاها از جمعیت شده است زیرا زمینه اشتغال در این روستاها از بین رفته است که مصداق این امر را می توان در افزایش رو به رشد حاشیه نشینی و مهاجرت روستائیان به شهرها دانست بطوریکه تنها طی چند سال جمعیت حاشیه نشین در شهر کرمان به بیش از 100 هزار نفر رسیده است.

روند کمبود آب در استان کرمان در حالی به صورت شتابان پیش می رود که کارشناسان از احتمال بروز چالش جدی در شهرهای استان کرمان در فصول گرم سال خبر می دهند. این درحالی است که تاکنون اقدام جدی در راستای حل مشکل کم آبی در این استان صورت نگرفته است و تنها صحبتهایی در خصوص انتقال آب حوزه به حوزه به گوش می رسد که هر از گاهی منتشر می شود.

انتقال آب خلیج فارس به کویر کرمان/ کویرنشینان امیدوار شدند

در آخرین اخبار از این دست از مذاکرات جدی مسئولان استان کرمان و نمایندگان این استان با وزارت نیرو در خصوص انتقال آب خلیج فارس به استان کرمان خبر داده شد که طبق شنیده ها پیمانکار این طرح وابسته به شرکت گل گهر سیرجان است و برای تامین آب مورد نیاز در این بخش سرمایه گذاری کرده است.

در این طرح آب خلیج فارس پس از شیرین شدن در حاشیه این دریا در نهایت با استفاده از سه خط لوله کشی به استان کرمان منتقل می شود که در مرحله اول تامین آب مجتمع گل گهر سیرجان در اولویت قرار دارد و درنهایت آب مورد نیاز برخی دیگر از شهرستانهای استان نیز از این طریق تامین خواهد شد.

هر چند اجرای این طرح پر هزینه و زمان بر عنوان شده است اما اولین گام وزارت نیرو در راستای انتقال آب حوزه به حوزه به استان کرمان محسوب می شود که در صف اول استانهای کم آب کشور قرار گرفته است.

باروری ابرها در کرمان بایگانی شد

این درحالی است که پیش از این انتقال آب از سرشاخه های رودخانه های غرب کشور به این استان به دلایلی با شکست مواجه شد ضمن اینکه پس از هزینه ابتدایی در طرح بارور کردن ابرها در این استان گویی این طرح نیز برای همیشه بایگانی شده است.

محمد سلاجقه، کارشناس حوزه آب در استان کرمان در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: آنچه که هم اکنون استان کرمان با آن مواجه است الگویی از خشکسالی است که طی یکصد سال گذشته بی سابقه است.

برخی مناطق کرمان از کم آبترین دشتهای کشور هستند

وی استان کرمان را جز مناطق کم باران کشور در موارد عادی و تر سالی دانست و گفت: باید توجه کرد که در چنین شرایطی کرمان با خشکسالی شدید طی 15 سال مواجه شده است و برخی شهرستانها از جمله انار هم اکنون از کم آب ترین مناطق کشور محسوب می شوند.

وی گفت: روی دیگر سکه و فقط به عنوان مصداق باید به این نکته اشاره کرد که شغل اصلی مردم همین شهرستان پسته کاری است و پسته به عنوان یکی از مهمترین مزیتهای اقتصادی استان کرمان سالانه 1.5 میلیارد دلار برای کشور ارز آوری دارد.

سلاجقه ادامه داد: خشکسالی اولین تاثیری که بر استان کرمان گذاشته است کاهش شدید میزان تولید و سطح زیر کشت در استان است ضمن اینکه کشاورزان برای تداوم کشت مجبورند درحالیکه منابع دیگر در دسترس نیست از منابع آب زیر زمینی استفاده کنند.

سدهایی که بی آب مانده اند

این کارشناس حوزه آبخیزداری افزود: استان کرمان طی سالها اخیر سرمایه گذاریهای زیادی در بخش ساخت سدهای کوچک انجام داده است اما اکثر این سدها طی سالهای اخیر شاهد بارندگی و آبگیری نبوده اند و به همین دلیل بیم آن می رود که سدها نیز دچار خسارت شوند.

سلاجقه ادامه داد: وقتی عملا بارن نمی بارد ساخت سد نمی تواند تاثیری بر تامین آب داشته باشد.

وی افزود: طی سالهای گذشته سالانه شاهد بروز چندین سیلاب در جنوب کرمان بودیم اما در سالهای اخیر به دلیل بارندگی آبی وجود ندارد که در پشت سیل بندها ذخیره شود.

وی در خصوص باروری ابرها گفت: مرکز باروری ابرها در یزد قرار دارد و در سالهای گذشته چند طرح در این خصوص انجام شد اما تاثیر خوبی بر روی بارندگی استان کرمان بجای نگذاشت اما به نظر می رسد این طرح در یزد خوب جواب داده است.

وی ادامه داد: این طرح در بسیار پر هزینه است و در واقع ابری هم باید برای باروری با شرایط خاص در استان وجود داشته باشد.

میلیونها متر مکعب آب در بخش کشاورزی کرمان هدر می رود

سلاجقه اضافه کرد: در حالی تمام درها بر روی تامین آب استان کرمان در حال بسته شدن است که هم اکنون در استان کرمان بیش از 90 درصد آب در دسترس در بخش کشاورزی استفاده می شود و جالب اینکه به دلیل تبخیر و یا جذب مجدد آب به دلیل استفاده از روشهای غرق آبی در استان 70 درصد از این حجم آب هدر می رود.

وی با اشاره به اینکه برای تامین هر مترمکعب آب برای تامین آب از طریق حوزه به حوزه باید مبلغ هنگفتی سرمایه گذاری انجام شود در حالیکه اگر همین مبلغ در زمینه مکانیزه کردن آبیاری استفاده شود و مدیریت مصرف آب در دستور کار قرار گیرد می توان با آب موجود در استان همچنان نیازها را برآورده کرد.

صرفه جویی باید از سطوح تصمیم گیرنده آغاز شود

وی با اشاره به لزوم صرفه جویی در مصرف آب در استان گفت: درست است که مشترکان آب شرب باید در مصرف آب صرفه جویی کنند اما در وضعیت کنونی در استان کرمان نیاز به مدیریت مصرف آب در سطح مدیریتی داریم نه در سطح مصرف کننده چون مصرف کننده در بسیاری موارد چاره ای جز مصرف این چنینی ندارد.

وی گفت: مدیریت مصرف آب یعنی اینکه مدیران بودجه مناسبی برای مکانیزه کردن کشاورزی داشته باشند یا الگوی کشت را تغییر دهند، آبهای سطحی را استحصال کنند و سیستمهای آبرسانی را نوسازی کنند.

وی افزود: اینکه گفته می شود 70 درصد از آب موجود در کشاورزی استان هدر می رود زمانی اهمیت پیدا می کند که بدانیم تنها 3 تا 4 درصد مجموع آب در دسترس استان کرمان در خصوص آب شرب استفاده می شود و این میزان در بخش صنعت نیز بسیار اندک است.

وضعیت آب استان کرمان در حال حاضر به چالش اصلی زندگی روزمره و اقتصاد خانوارهای استان کرمان تبدیل شده است در این حال استاندار کرمان در خصوص انتقال آب از خلیج فارس به استان کرمان می گوید: این مسئله روشن است که خشکسالی مشکل مهمی در استان کرمان است که باید برطرف شود که در مرحله اول باید مدیریت مصرف آب را در دستور کار قرار داد.

وزارت نیرو قول همکاری داده است/ 3 میلیارد تومان هزینه اجرای طرح

اسماعیل نجار افزود: در نشستی که با وزیر نیرو انجام شد تصمیماتی در خصوص انتقال آب از خلیج فارس انجام شد که جای امیدواری دارد.

وی افزود: این طرح نیاز به سه میلیارد تومان بودجه دارد که از محل تسهیلات بانکی و صندوق ذخیره ارزی انجام می شود.

وی ادامه داد: در این راستا با حضور مسئولان دو استان بررسی تشکیل کنسرسیومی در این خصوص در دستور کار قرار می گیرد.

استاندار کرمان گفت: در این خصوص تاکنون هزینه ای معادل 200 میلیارد ریال اختصاص یافته است و پیش بینی شده است که عملیات شیرین سازی آب به وسیله بخش خصوصی انجام خواهد شد.

وی افزود: در این طرح سه خط انتقال آب به استان کرمان احداث می شود.

اجرای طرحهای مختلف در حالی روی میز تصمیم گیری در استان کرمان قرار می گیرد که سالانه 1.1 میلیارد مترمکعب برداشت منفی از آبهای زیر زمینی استان صورت می گیرد و هر روز برای این استان سرنوشت ساز است.

................................

گزارش: سید مهدی موسوی

عکس: حمید صادقی