ابعاد حجاب از پوشش تا بیان و حرکات/ راه ترویج حجاب در اجبار نیست

حجت الاسلام علی قهرمانی درمورد حجاب و فلسفه آن به خبرنگار مهر گفت: آیین آسمانی‏ای نبوده که در آن بحث حجاب مطرح نباشد و این تنها مختص تمدن‏های کهن و ادیان بزرگ هم نیست. یک خلطی امروز می‏شود که حجاب را مرادف با پوشش می‎گیرند درحالیکه پوشش یک جنبه از حجاب است. حجاب پهنای وسیعتری را دربر می‎گیرد که شامل گویش، پوشش، بینش و پویش (حرکات و فعالیت‏های) انسان می‎شود. در دستورات اسلامی داریم یک خانم نباید با عشوه و طنازی راه برود یا صدایش را عوض کند، این همان حجاب در حوزه پویش است.

سردبیر مجله دانش پژوه ادامه داد: من به عنوان منتقد رسانه با اشاره به فیلم‎های ساخته شده در 40-50 سال گذشته هالیود که سازندگان و بازیگران آن یهودی و مسیحی هستند بیان می‏دارم همه بازیگران دارای حجاب بودند و این نوع پوشش تا همین اواخر وجود داشت، اما با موج رسانه‏ای جدید به حاشیه رانده شد. برای مثال در سریال «پزشک دهکده» همه پوششی مقبول دارند و فقط به جای روسری کلاه بر سر دارند. در این سریال روابط میان افراد غریبه و خارج از خانواده، حد و مرزی دارد و در حوزه روابط انسانی تا حدود زیادی اخلاق جنسی حکمفرماست. اما با گسترش جریان عرفان‎ها و معنویت نوظهور کاری کردند که بدحجابی عادی شد و مرز میان محرم و نامحرم کم رنگ گردید.

محقق سابق پژوهشکده باقرالعلوم عنوان کرد: نقاشی‎های به جا مانده در ایران، بین النهرین، مصر و تمدن‎های آفریقایی زنان با لباس‏های بلند و پوشیده را به تصویر کشیده‎اند که اینها نشان می‎دهند؛ حجاب برای آن افراد اهمیت خاصی داشته است.

وی اضافه کرد: گرچه رویکرد کلی تاریخ بشری به سمت حیا و رعایت شئون انسانی بوده است، اما با توجه به ادوار مختلف و تحریف ادیان اهمیت حجاب و حیا در دوره‏های گوناگون تاریخی تا چه اندازه و به چه شکل بوده، نیاز به یک بررسی عمیق و گسترده دارد.

عضو هیأت مؤسسین موسسه بهداشت معنوی درباره فلسفه حجاب با اشاره به یک مستند گفت: در این مستند فیلمسازی به قبایل سرخپوستان رفته و می‎خواست از زندگی آنها فیلم بسازد. شرطی که رئیس قبیله سرخپوستان برای آن کارگردان گذاشت این بود که آنها را با لباس بدوی‏ای که در سابق داشتند نشان ندهند و با همین لباس پوشیده امروزی نمایش دهند. سرخپوستان هم که به ظاهر هیچ دینی بر آنان نازل نشده می‎فهمند که باید پوشش کامل داشته باشند و آن پوشش بدویشان اشتباه بوده است.

پژوهشگرسابق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآورشد: در تمام ادیان آسمانی حجاب با تفاوت‎هایی در شکل و فرم بوده و در نهایت اسلام حجابی همه جانبه را تأکید کرده و به دلیل خصایص زنانه و روح لطیف و شکننده‎ای که زن نسبت به مرد دارد، حجاب کامل‎تر و آرامش بخش‎تری برای آنها به ارمغان آورده است.

وی افزود: فلسفه حجاب این است که انسانیت و ارزش‎های والای انسانی سالم بماند. باید به ارزشهای انسانی ارج نهیم و تفاوتی که اسلام با غرب دارد این است که کرامت و ارزشهای انسانی و نه امیال انسانی را اصل می‎داند. غرب می‏گوید هرچیزی که انسان دوست دارد و طلب کند آن ارزش است ولی اسلام ارزشهایی که خداوند برای سعادت انسان قرار داده را ملاک می‎داند.

قهرمانی افزود: اگر قرار باشد زیبایهای ظاهری و جسمانی ملاک باشد افراد با دیدن انسانهای زیباتر از خود دچار فشارهای روحی روانی می‎شوند در انتخاب همسر هم وضع همینطور است. در ارزش گرایی‎های مادی مسائلی که آرامش انسانی را از بین می‏برد بسیار است.

وی درمورد نتایج فردی و اجتماعی حجاب هم تصریح کرد: حجاب مرادف با حیا و عفت و پاکدامنی و تقوا است منتها اینها زیربنایی تر هستند و حجاب روبنایی تر است. حجاب ایمنی بخش و نشاط آور فرد است زیرا زن دیگر خودش را ارزان نمی‎فروشد. امروزه زنان غربی در سیمای زنان مسلمان یک وقار و نورانیتی می‏بینند که در حجاب آنهاست این آرامش و نشاط فردی مسلمان با جسم محوری و زیبایی‏های ظاهری زنان غربی قابل قیاس نیست.

قهرمانی در مورد راهکار درست ترویج حجاب هم گفت: باید با حجاب، علمی برخورد شود همان کاری که قرآن کرده به عنوان مثال در قالب داستان حضرت یوسف پاکدامنی را بیان کرده و در مورد پوشش نیز در آیات مرحله به مرحله شکل حجاب و کیفیت را گوشزد کرده است.

دبیر گروه علمی معنویت و رسانه مؤسسه بهداشت معنوی یادآورشد: در احکام اسلامی واجب‏تر از نماز نداریم و حال اینکه هیچ وقت کسی را به زور به خواندن نماز وادار نمی‎کنند در برخورد دینی با حجاب هم باید اینطور باشد. یعنی به اسم دین اجبار نکنیم اگر اجباری هم هست باید جنبه قانونی داشته باشد و این الزام و تکلیف از باب رعایت و اجرای قوانین باشد نه حکم اولیه. در کنار سخت گیری بر مقررات، باید از هنر و ادبیات فاخر برای ترویج حجاب استفاده شود و هنر و ادبیات دینی کاری کند که فرد خود با میل باطنی به رعایت حجاب روی بیاورد. باید از کودکی حجاب را به کودک یاد داد؛ اینکه تا سن تکلیف رها باشد و بعد یکباره به او بگویند باید چادر سرت کنی این برای کودک تناقض در اندیشه و عمل ایجاد می‌‎کند.

مسئول انجمن فرهنگی «ندای فطرت» عنوان کرد: مردان هم باید قبل از زنان پاکدامن و با حیا باشند. طوری نباشد که زنان را تحریک کنند. متأسفانه در ایران با شبیخون فرهنگی که از زمان رضا شاه شروع شد مردان زودتر قافیه را باختند و لباسهای سنتی و بلندشان را کنار گذاشتند و به شکل و شمایل غربی در آمدند. اما زنان در بیشتر موارد لباس‎های ملی و مذهبی خود را حفظ کردند.

وی به موج مطالبه عمومی در مورد حجاب اشاره کرد و گفت: این مطالبه امروز در غرب بزرگترین شرکت ایتالیایی تولید مد در کل اروپا را به بزرگترین تولید کننده روسری تبدیل کرده است و این گویای آن است که اگر قشر مذهبی بخواهد و پافشاری کند می‎تواند به نقطه مطلوبی در زمینه رعایت موازین شرع برسد.

قهرمانی گفت: متأسفانه رسانه ملی ما در بسیاری موارد خود عامل آسیب است و بسیار مشاهده می‎شود چیزهای که کارگردان نمی‏تواند در بزگسالان نمایش دهد در کودکان به نمایش می‏گذارد و این علاوه بر تخریب فرهنگ عمومی نسل آینده را نیز به خاطر الگو دهی بد به خطر می‎اندازد. گویا رسانه ملی در محصولات رسانه‎ای داستان محور که بیشترین تاثیر را در مخاطب دارد، برنامه‎ای برای گفتمان مبتنی بر حیا و عفت که باید گفتمان به روز شود، ندارد.