صدا و سيما در سالي كه گذشت ؛ تغيير در مديريت رسانه ملي مهمترين اتفاق سال

به گزارش خبرنگار تلويزيوني " مهر"،  در خرداد ماه سال گذشته علي لاريجاني كه از سال 73 به عنوان رييس سازمان صدا و سيما فعاليت كرده بود، از اين پست كنار رفت و عزت الله ضرغامي كه در عرصه مديريتي فرهنگ و هنر عرصه هاي مختلفي را تجربه كرده بود و در آخرين حضورخود مدير امور مجلس و استانهاي سازمان صدا و سيما بود و ششم خرداد ماه با حكمي از سوي مقام معظم رهبري به عنوان رييس جديد اين سازمان انتخاب شد.
 

ضرغامي طي نامه اي تلاش ها و فعاليت هاي موثر لاريجاني در طول فعاليتش به عنوان رييس سازمان صدا و سيما را ارج نهاد. وي در بخشي از اين نامه  اشاره مي كند؛ به يقين، صدا و سيما در نهانخانه دل و جان شيداي حقيقت خود، عصر درخشان، تاثيرگذار، كارآمد و بالنده‌ مديريت حضرتعالي را كه نوشنده انهار زلال معرفت و حكمت از بيت معظم مرجعيت و فقاهت بوده و خواهد بود، به رسم مهرورزي و وفاداري پاس خواهد داشت و هنرمندان گوهرشناس و كاركنان شريف رسانه ملي، هميشه از اين دوران با سرافرازي، صلابت و غرور از حضور عزت‌ بخش حزب‌الله در عرصه فرهنگ و هنر و انديشه، ياد كرده و به آن مباهات مي‌كنند...
حضور ضرغامي تغيير در برخي از مديران سازمان صدا و سيما را موجب شد. علي كردان كه سالها معاون مالي و اداري صدا و سيما بود به عنوان معاون امور شهرستانها و مجلس تعيين گرديد. نادر طالب زاده در اداره كل تامين برنامه خارجي جاي خود را به اصغر غلامرضايي داد. محمدرضا جعفري جلوه به عنوان مدير شبكه يك سيما تعيين شد و دكتر پور حسين به عنوان مدير شبكه دو، علي اصغر پور محمدي به عنوان مدير شبكه سه ، دكتر حسين كرمي  به عنوان مدير شبكه چهار و محمد حسين حرمي به عنوان مدير شبكه پنج سيما كار خود را آغاز كردند.

مهران مديري و تمسخر سينماي جهاني ايران

مهران مديري در سال گذشته يكي ديگر از مجموعه هاي شبانه طنز خود با عنوان  " نقطه چين"  را توليد و روانه آنتن كرد .  در اين سريال  پرمخاطب ، مديري به مسايل و موضوع هاي اجتماعي متفاوتي پرداخت  اما رويكرد او نسبت به سينما  بسيار حساسيت برانگيز شد.
مهران مديري در يكي از قسمت هاي اين سريال كه پنجم ارديبهشت ماه از تلويزيون پخش شد،  شركت موجود در قصه را از منچولبا به منچولباف تغيير داد و شخصيت ها ي داستاني در اين قسمت به توليد فيلم پرداختند. او چنان سينماي پر افتخار بين المللي ايران را به سخره گرفت كه موجب تعجب شد و واكنش مطبوعات و رسانه هاي جمعي را برانگيخت.
در اين ميان رويكرد تازه تليوزيون نسبت به آنچه قدرت رسانه ناميده مي شود نمايان شد . گرايشي كه پيش از اين با ساخت برنامه هاي طنز شبانه نسبت به مطبوعات ، فوتبال ، صنعت هوايي كشور و... آغاز شده بود با تنه زدن به سينما تداوم پيدا كرد .

آغاز ساخت مجموعه تلويزيوني حضرت يوسف (ع)

يكي از ويژگي هاي سال گذشته در زمينه توليدات مجموعه هاي تلويزيوني نمايان شد. طي سال 83 توليد مجموعه هاي تلويزيوني مذهبي كه به زندگي پيامبران الهي مي پردازد، افزايش قابل توجهي پيدا كرد. يكي از اين مجموعه ها، سريال تلويزيوني حضرت يوسف (ع) بود كه توليد آن از اوايل خرداد ماه سال گذشته شروع شد و ساخت آن همچنان ادامه دارد.
 

 
كارگرداني  اين مجموعه را فرج الله سلحشور بر عهده دارد و داستان آن بر اساس روايت قرآن كريم از  زندگي حضرت يوسف (ع) شكل گرفته و برخي از جزييات و مضامين انساني در آن لحاظ گرديده است. در اين سريال نكاتي مانند پرداختن به عشق، مبارزه با شر و بدي و توجه به خداوند و مسايل توحيدي ذكر مي شود. همچنين تمايل به سوي انسان كامل كه تجلي اش در حضرت يوسف (ع) است و زليخا به عنوان انساني كه مسير تحولي عميق را طي مي كند، در اين مجموعه تلويزيوني به تصوير در مي آيد. جمال شورجه به عنوان مشاور كارگردان در اين سريال فعاليت مي كند.

بازگشت ميرباقري به دنياي تاريخ با مجموعه مختارنامه

توليد مجموعه تلويزيوني " مختار نامه "  كه به زندگي رهبر يكي از مهمترين قيام هاي پس از واقعه عاشورا مي پردازد به كارگرداني داود مير باقري از ششم آبان ماه سال گذشته  آغاز شد.
داستان اين سريال از زمان خلافت امام حسن (ع)  آغاز مي شود و در مقطع اول با مرور وقايع منتهي به شهادت امام حسن (ع)، در زمان جواني مختار پايان مي يابد. در مقطع دوم نيز كه 16 سال از زندگي مختار را در بر مي گيرد، وقايع مختلفي چون مرگ معاويه، ادعاي خلافت يزيد، وقايع منجر به قيام عاشورا و تمام رويدادهاي مرتبط با قيام مختار را از زمان شكل گيري قيام تا به قدرت رسيدن وي و در نهايت سركوبي قيام او و شهادت مختار و يارانش به تصوير كشيده  مي شود. 
در اين مجموعه فريبرزعرب نيا درنقش مختار ثقفي، عنايت شفيعي درنقش ابن كامل، رضا رويگري درنقش كيان، امين زندگاني به عنوان مسلم بن عقيل، رضا بابك در نقش ميثم تمار، بهرام شاه محمد لو در نقش ابن يزيد و كريم اكبري مباركه و پرويز فلاحي پور در نقش فرماندهان سپاه مختار  ايفاي نقش مي كنند. همچنين تورج فرامرزيان، فاضل اجبوري، قاسم پور شكيبا، جمشيد شامحمدي، مريم بوباني و رهام مخدومي از ديگر نقش پردازان اين سريال هستند. در اين مجموعه بيش از 90 بازيگر ايفاي نقش خواهند كرد.

برپايي دومين هفته فيلم تلويزيون

 افزايش توليد در زمينه فيلم هاي تلويزيوني شرايطي را به وجود آورد كه برگزاري دومين هفته فيلم تلويزيون در سال 1383 ضروري  نمود. اين هفته فيلم بيست و يكم تير ماه سال گذشته برگزار شد.

 
در دومين هفته فيلم تلويزيون بيش از 80 فيلم در 7 بخش مختلف مستند هاي خارجي، مرور آثار مايكل مور، مستندهاي گزارشي ايراني، مستند هاي محض ايراني، نكوداشت مستند سازان بازداشت شده، فيلم هاي تلويزيوني و فيلم هاي سينمايي به نمايش در آمد. در اين زمينه  20 فيلم  از آخرين ساخته هاي تلويزيوني نيز به نمايش در آمد و جلسه گفت و شنود صميمي با حضور شادمهر راستين برگزار شد كه با حضور فيلمسازان به بحث و بررسي آثار مختلف تلويزيوني مي پرداختند.

برگزاري چهارمين دوره همايش چهره هاي ماندگار

چهارمين دوره تقدير از انديشمندان، پژوهشگران و صاحبان علم و انديشه كه در قالب همايش " چهره هاي ماندگار " برگزار مي شود، در هجدهم  مهر ماه سال 83 در سالن همايش هاي سازمان صدا و سيما برپا شد و طي آن 27 تن از اساتيد و فرهيختگان عرصه علم، ادب، هنر و فرهنگ مورد تقدير قرار گرفتند.
در اين مراسم استاد دكتر محمد حسن گنجي در رشته جغرافيا، مرحوم استاد عبدالحسين نوايي در رشته تاريخ، استاد احمد منزوي در رشته كتاب شناسي و نسخ خطي، دكتر امير بانو كريمي در رشته زبان و ادب فارسي، دكتر فيروز حرير چي در رشته ادبيات عرب ، دكتر احمد مجد در رشته زيست شناسي، دكتر فتح الله مضطر زاده در رشته شيمي، دكتر عباس شفيعي در رشته داروسازي، دكتر سيد محمود طباطبايي در رشته پزشكي ( مغز و اعصاب)، دكتر فريدون عزيزي در رشته پزشكي ( غدد)، استاد علي تجويدي در رشته موسيقي در اين مراسم مورد تقدير قرار گرفتند.
همچنين از استاد سيد محمد احصايي  خطاط  و گرافيست، دكتر حبيب الله آيت اللهي در رشته هنرهاي تجسمي، دكتر كرامت الله ايزد پناه در رشته كشاورزي، دكتر بابا مخير در رشته دامپزشكي، دكتر سيد محمد رضا هاشمي گلپايگاني در رشته مهندسي پزشكي، دكتر علي محمد رنجبر در رشته مهندسي برق،  دكتر فرخ حجت كاشاني در رشته مهندسي برق، دكتر سعدي سهراب پور در رشته مهندسي مكانيك، دكتر حسن حبيبي در رشته جامعه شناسي و حقوق، مرحوم دكتر سيد حسن حسيني  شاعر، دكتر منوچهر وصال در رشته رياضيات، دكتر كمال الدين جناب در رشته فيزيك تجليل شد.
در چهارمين همايش چهره هاي ماندگار از دكتر علي لاريجاني به عنوان بنيانگذار اين همايش، دكتر كاظمي آشتياني رييس پژوهشكده رويان به خاطر فعاليت در زمينه كشت سلول هاي بنيادي، دكتر قنادان  معاون پژوهشي سازمان انرژي اتمي ايران به دليل فعاليت در زمينه استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي و استاد شهيد دكتر چمران به دليل مجاهدت در عرصه علم و حفظ كيان كشور  تجليل شد.

شبكه هايي كه منتقد شدند

اتفاق قابل توجه ديگر در  تلويزيون سال 83 شكل گيري برنامه هاي ويژه نقد و بررسي آثار داستاني در شبكه هاي مختلف تلويزيون بود .
اين رويكرد تازه كه از ديگر نتايج مديريت ضرغامي به شمار مي رود آخرين نياز توليد كنندگان تلويزيون را نسبت به ديگر رسانه ها تامين كرد .
تمامي شبكه هايي كه برنامه هاي داستاني را در پخش داشتند يك به يك صاحب برنامه هاي نقد شدند . شبكه 5 سيما نيز آخرين شبكه اي بود كه در بهمن ماه  به اين جريان پيوست .

توليد مجموعه تلويزيوني حضرت موسي (ع) شكل گرفت

در آبان ماه سال گذشته دست اندركاران توليد مجموعه تلويزيوني حضرت موسي (ع) براي توليد اين مجموعه گام هاي موثري برداشتند و با گذر از فيلمنامه وارد مرحله انتخاب لوكيشن و كارگردان براي توليد شدند.
فيلمنامه اين سريال كه 3 بار به وسيله حجت الاسلام بهمن پور ( نويسنده متن مجموعه هاي تلويزيوني اصحاب كهف و مريم مقدس ) و شهريار بحراني بازنويسي شده  بود به دست شادمهر راستين سپرده شد تا بازنويسي نهايي را انجام دهد كه متن براي آذر ماه 83 آماده باشد. بازبيني لوكيشن در كشورهاي مصر، لبنان و سوريه گام موثر ديگري كه براي آماده سازي مقدمات توليد اين اثر صورت گرفت.

حضور جدي سازمان صدا و سيما در جشنواره فيلم فجر

سازمان صدا و سيما با آنكه به هيچ وجه وظيفه توليد فيلم سينمايي را ندارد و اصولا" در اين زمينه از هيچ مسووليتي برخوردار نيست، اما طي چند سال گذشته اقدام به توليد فيلم هاي سينمايي براي اكران عمومي و پخش از تلويزيون كرده كه اتفاقا" اين آزمون و خطا در حال حاضر جواب مثبت داده است و تلويزيون در اين زمينه به نتايج خوبي دست يافته است.

سازمان صدا و سيما در بهمن ماه سال 83 با 5  فيلم به بيست و سومين جشنواره بين المللي فيلم فجر آمد كه 4 فيلم موفق به حضور در بخش مسابقه شدند.  فيلم هاي سينمايي  "پشت پرده مه" به كارگرداني پرويز شيخ طادي، "طبل بزرگ زير پاي چپ" كاري از كاظم معصومي، "جايي براي زندگي" به كارگرداني  محمد رضا بزرگ نيا،   " يك تكه نان " به  كارگرداني كمال تبريزي و "از دور دست" به كارگرداني  رامين محسني  از سوي سازمان صدا و سيما به دفتر جشنواره ارسال شد كه فقط " از دور دست " جواز حضور در بخش مسابقه را به دست نياورد. جالب اينكه فيلم سينمايي " يك تكه نان " موفق به كسب جوايزي از جشنواره شد.

واكنش نسبت به پخش مجموعه تلويزيوني " فرار بزرگ "

مجموعه تلويزيوني " فرار بزرگ " به كارگرداني محمد حسين لطيفي يكي از آثاري بود كه به مناسبت ايام پيروزي انقلاب اسلامي تهيه شده بود و پخش آن از روز نخست دهه فجر يعني دوازدهم بهمن ماه سال گذشته آغاز شد.
داستان اين مجموعه درباره رفتار برخي از درباريان و وابستگان شاه معدوم است كه با احساس خطر از پيشرفت انقلاب، تصميم به فرار از كشور مي گيرند. آنها براي بستن چمدان هاي خود و سوار شدن به هواپيماهايي هجوم مي آوردند كه به آمريكا و اروپا پرواز دارد. سبقت گرفتن اين افراد از يكديگر در جمع كردن ثروت و وسايلشان و تكاپو براي به دست آوردن جايي در هواپيما، اين افراد را وادار به نشان دادن حركات عجيبي مي كند كه موقعيت هاي خنده آور و طنز گونه اي را خلق مي كند.
اما استفاده از نوع خاص ديالوگ ها و نوع رفتاري كه شخصيت هاي داستان از خود نشان مي دادند، واكنش هايي را در ميان برخي از منتقدين، خبرگزاري ها و نشريات به وجود آورد كه نسبت به سكس كلامي اثر اعتراض كردند.
عبد الله خدا بنده يكي از منتقديني بود كه به  انتقاد از اين اثر پرداخت و طي مطلبي كه براي خبرگزاري مهر ارسال كرده بود، آورد: سريالي كه مثلا قراراست نسل سوم را كه در زمان وقوع انقلاب اسلامي حضور نداشته اند، با موضوعي به نام "انقلاب" آشنا كند. سريالي كه احتمالا به قصد تكريم و بزرگداشت انقلاب اسلامي، به عنوان بزرگترين رخداد قرن و يكي ازسرنوشت سازترين رخدادهاي تاريخ ايران، ساخته و ارائه شده است، اما واقعا "فرار بزرگ" چه تعريفي از انقلاب به دست مي دهد؟ چه كساني مبارزه كردند و بر عليه چه كساني ؟ اگر رژيم شاهنشاهي همين دو تا و نصفي آدم كج و معوج درباري بودند كه همه مشكلشان مسائل شكمي و زير شكمي بوده و.... كه مبارزه با اين رژيم كار چندان مهمي نبوده است...
البته سيد كمال طباطبايي به عنوان تهيه كننده مجموعه " فرار بزرگ " نظر ديگري داشت. او در بخشي از مصاحبه اش با خبرگزاري مهر گفته بود:  هدف از ساخت اين سريال نشان دادن بخشي از وقايع ملموس و جريان هايي است كه به شكل گيري انقلاب اسلامي منجر شد و شرايطي كه دربار پهلوي در آن به سر مي بردند. مخاطب اصلي اين سريال هم نسل جوان كنوني است كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي به دنيا آمده اند يا در آن سالها در سنين كودكي به سر مي بردند و مجموعه شرايط و عواملي كه به اين انقلاب عظيم فرهنگي منجر شد را به خوبي نمي شناسند.
ما در اين اثر مي خواهيم اين مساله را براي بيننده خود تبيين كنيم كه پهلوي كيست و چه افرادي را در كنار خود براي اداره حكومت گردآوري كرده بود. البته ما با آنكه از تاريخ استفاده كرده ايم و شخصيت ها را به گونه اي طراحي كرده ايم كه بخشي از صفات نزديكان شاه معدوم را انعكاس بدهد در عين حال تاكيدي بر اين مساله نداشتيم كه هر كدام از اين اشخاص به طور مشخص و دقيق يكي از مهره هاي رژيم پهلوي باشند. بلكه ما  بيشتر فضا، آدم ها و شرايط را مي خواستيم به تصوير بكشيم تا بخشي از ماهيت رژيم گذشته مشخص شود. به همين خاطر هم شخصيت هايي غلو شده را به تصوير كشيديم...

تصميم فرانسوي ها به قطع برنامه هاي شبكه جهاني سحر

يكي از رويدادهاي قابل تامل در سال گذشته، تصميم كشور فرانسه به قطع پخش برنامه هاي شبكه جهاني سحر براي اروپا در پانزدهم بهمن ماه بود. اين تصميم به دليل پخش دو برنامه تلويزيوني صورت گرفته بود و در حالي انجام شد كه اين عمل با قانون آزادي بيان كشور فرانسه در تضاد بود و واكنش مسوولين داخلي و برخي از كارشناسان اروپايي را برانگيخت.
 

 
اين تصميم از سوي شوراي عالي راديو تلويزيون دولتي فرانسه با نام "سي اس اي" گرفته شد. اين شورا 22 بهمن 83 در حكمي ازماهواره " يوتل ست " درخواست كرد تا حداكثر طي يك ماه،  از ادامه پخش برنامه هاي شبكه ماهواره اي جمهوري اسلامي ايران " سحر 1 " به دليل القاي يهود ستيزي در  سريال داستاني  " چشمان آبي زهرا " و مجموعه مستند " الشتات " جلوگيري كند.
در بيانيه اين شورا كه نهاد نظارتي دولت فرانسه بر پخش برنامه هاي راديو و تلويزيوني در اين كشور به شمار مي رود، شبكه ماهواره اي سحر1 متهم به پخش برنامه هاي يهود ستيزي شده است. يكي از مديران ماهواره يوتل ست پس از اعلام راي شوراي دولتي فرانسه گفته بود: ما حكم شوراي عالي راديو تلويزيون فرانسه در مورد پخش پخش برنامه هاي سحر 1 در فرانسه را رعايت مي كنيم و از ادامه پخش اين شبكه جلوگيري خواهيم نمود.


آغاز توليد مجموعه تلويزيوني " كلاه پهلوي " پس از كش و قوس فراوان

رويداد قابل توجه ديگري كه در اول اسفند ماه سال گذشته در زمينه فعاليت هاي تلويزيوني سازمان صدا و سيما به وجود آمد، آغاز جدي توليد مجموعه تلويزيوني " كلاه پهلوي " بود كه براي شروع توليد آن كش و قوس هاي فراواني به وجود آمد.
توليد مجموعه تلويزيوني " كلاه پهلوي " قرار بود از اواخر تابستان سال گذشته آغاز شود. اما مسايل و مشكلاتي كه در زمينه بودجه، ساخت دكور و انتخاب لوكيشن به وجود آمد، توليد اين سريال را به تعويق انداخت. در ادامه وقوع تعدادي از صحنه هاي داستان در فصل زمستان شرايطي را به وجود آورد تا زمان آغاز فيلمبرداري به زمستان سال 82 موكول شود. اما بازهم سريال تا پايان سال گذشته كليد نخورد. در سال 83 شرايط توليد اين اثر منسجم تر گرديد. حتي بخشي از دكور و لباس مجموعه آماده و بخش هايي از لوكيشن هاي مورد نياز اين اثر در شهرك سينمايي ساخته شد. كار تا جايي پيش رفت كه بحث از آغاز فيلمبرداري در ايران يا خارج از كشور به ميان آمد. اما درست در همين زمان تهيه كننده اثر تغيير كرد و محمد رضا تخت كشيان براي توليد اين اثر جاي محمد علي اسلامي را گرفت.
اعزام كارگردان فيلم به همراه برخي از عوامل توليد از جمله فيلمبردار براي بازبيني لوكيشن ها در كشور لبنان و آماده سازي مقدمات ساخت اقدام موثر ديگري در اين زمينه بود.

اقدام براي توليد مجموعه تلويزيوني حضرت محمد (ص)

در ميانه اسفند ماه  سال گذشته خبر رويداد قابل توجه ديگري در عرصه توليد آثار تلويزيوني به چشم خورد كه در راستاي ساخت سريال هايي با مضمون پيامبران الهي بود. البته اين بار صحبت از ساخت مجموعه تلويزيوني درباره خاتم الانبيا " حضرت محمد (ص) " است.
اين مجموعه تلويزيوني كه نگارش متن آن از حدود در حال حاضر متن آن به وسيله رضا عمارلويي در حال نگارش است، داستان زندگي حضرت محمد (ص) از بدو تولد تا زمان فوت آن حضرت را در بر مي گيرد و نويسنده قصد دارد اين اثر را به گونه اي شكل دهد كه بخش هاي ناگفته اي از زندگي و فعاليت وي براي ابلاغ دين مبين اسلام را به تصوير در بياورد. همچنين نگارنده در پي اين است تا اثر با اعتقادات و انديشه هاي شيعي و ايراني هم مطابقت داشته باشد و از نمونه غربي آن بسيار متمايز باشد.

يك اتفاق تازه براي يك نياز كهنه

آخرين روزهاي سال 1383 با يك رخداد  قابل تامل در مورد برنامه ريزي در پخش برنامه هاي نوروزي همراه شد . سال ها از عمر اين رسانه ملي مي گذرد ولي تا نوروز 84 هرگز اتفاق نيافتاده بود كه برنامه هاي نوروزي ، بويژه فيلم هاي سينمايي ايراني و خارجي با زمان پخش مشخص از قبل از تعطيلات به مخاطبان معرفي شود . پيش از اين حداكثر معرفي برنامه ها اعلام فهرست فيلم ها و برنامه هاي تلويزيوني احتمالي بدون زمان پخش دقيق بود . اين كاستي همواره موجبات اعتراض منتقدين ، مطبوعات و مخاطبين برنامه ها را فراهم مي آورد . گرچه برنامه هاي اعلام شده نوروزامسال هم با تغييرات ناگزير مواجه شد اما  انجام برنامه ريزي مشخص به عنوان نخستين گام در اين مسيرمهمترين اتفاق روزهاي پاياني سال 1383 بود .

سال انتخابات

سال گذشته با تمام كاستي ها و ويژگي هايش براي تلويزيون پايان يافت و سال 84 براي برداشتن گام هاي بعدي  رسانه ملي آماده است . به نظر مي رسد مهمترين رخداد ماه هاي نخست سال جديد پوشش رسانه اي انتخابات رياست جمهوري باشد . برنامه ريزي و تدبير مي تواند برنامه سازي پيرامون اين رخداد را به يك تجربه قابل تامل رسانه اي تبديل كند .