اجلاس غیرمتعهدها دستاورد انقلاب اسلامی برای ایران و مؤید بیداری اسلامی

به گزارش خبرنگار مهر، با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و شکست ارتش­های آلمان و ژاپن به عنوان نماد کشورهای متحد، فاتحین جنگ به ویژه آمریکا و شوروی که تا آن موقع به سبب وجود دشمن مشترک تن به اتحادی موقت و تاکتیکی داده بودند دچار تضاد منافع و اختلاف شدید ایدئولوژیک شدند، که تشدید این رقابت­ها باعث گردید کشورهای جهان در یک تقسیم بندی کلی در دو اردوگاه بلوک شرق یا بلوک غرب جای گیرند.

 

در برابر این جناح بندی و روابط پرتنش وخصم­آمیز ناشی از جنگ سرد، برخی کشورها خواهان بی­طرفی خود بودند. در چنین شرایطی ایده عدم تعهد ظهور کرد که بعدها باعث شکل­گیری «جنبش غیرمتعهدها»Non-Aligned Movement شد.

 

در این برهه از زمان، برخی رهبران کشورهای خارجیاز دو بلوک شرق و غرب از جمله مارشال تیتو رهبر یوگسلاوی، جواهر لعل نهرو نخست­وزیر هند، جمال عبدالناصر رهبر مصر و احمد سوکارنو رئیس جمهور اندونزی تلاش کردند تا با متشکل کردن کشورهای در حال توسعه استقلال و اتحاد خود را به نمایش بگذارند.

 

اولین گردهمایی اعضای این جنبش در کنفرانس باندونگ (اندونزی) در سال 1955 م تحت تأثیر آموزه­ها و مبانی فکری استعمار ستیز ماهاتماگاندی صورت گرفت. اصول این جنبش که تماماً برخواسته از حس استقلال جویی وسلطه ناپذیری کشورهای آزاد جهان بود به پیشنهاد جواهر لعل نهرو در اعلامیه نهایی کنفرانس گنجانده شد.

از آغاز شکل­گیری جنبش عدم تعهد، ابرقدرت­های شرق و غرب بخصوص آمریکا تلاش کردند که با روش­های مختلف بر تصمیم های جنبش تأثیر گذارده و همبستگی آنها را خدشه دار بکنند و همواره به دنبال نفوذ در کشورهای عضو در راستای تأمین منافع و تحمیل اصول خود بودند.

 

 این امر به همراه عواملی نظیر ناهمگونی کشورهای عضو، گرایش­های ناسیونالیستی برخی اعضاء، فقدان ایدئولوژی واحد، جناح بندی های داخلی و عدم ضمانت اجرای تصمیمات و ... در پاره­ای از مقاطع، پایبندی به اصول اولیه و کارآمدی جنبش را در مبارزه با قدرت­های جهانی مورد تردید قرار داده است.

 

 

ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی سنتو از عضویت در این جنبش محروم مانده بود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی توانست به عضویت این جنبش درآید. از آن زمان تاکنون ایران اسلامی در تلاش بوده تا در عرصه بین الملل الگویی مبتنی بر مقاومت، عزت و کرامت در برابر نظام سلطه را پیگیری نماید.

 

اینک برگزاری شانزدهمین اجلاسیه عدم تعهد «برای نخستین بار» در ایران که مظهر و نماد مقاومت در برابر جبهه استکبار به حساب می­آید، می­تواند نویدبخش بازگشت به اصول و اهداف بنیادین این جنبش باشد.

 

بر این مبنا اندیشه مربوط به نفی نظام سلطه و ایجاد صلح و عدالت مبتنی بر استقلال و عزت کشورها می­تواند از سوی ایران در این چارچوب مطرح شود. طرح این اندیشه می­تواند تلاشی باشد در جهت رفع خلاء ایدئولوژیک حاکم بر جنبش تا با استقرار نگاهی واحد و بنیادین و زبانی مشترک برای تأمین اهداف توسعه و عدالت، کشورهای عضو با یکدیگر همکاری نموده و بیش از پیش در مسیر همگرایی و همبستگی گام بردارند.

 

بسیاری از صاحبنظران پس از فروپاشی شوروی تردیدی جدی در فلسفه وجودی جنبش ارائه نمودند. آنها بر این باور بودند که دیگر نیازی به ادامه حیات جنبش نیست. حتی کشورهایی مانند آرژانتین از جنبش عدم تعهد خارج شدند. در مقابل برخی نظریه­پردازان سیاست بین­الملل با ارائه این تفسیر که در صورت وجود نظام تک­قطبی یا هژمونیک، منافع، امنیت و استقلال سیاسی کشورهای غیرهمسو با نظام تک­قطبی بیش از هر زمان دیگری تهدید می­شود، حرکت پرقدرت و رو به جلوی جنبش را خواستار شدند.

 

برگزاری شانزدهمین اجلاس جنبش غیر متعهدها در تهران در مقطع کنونی از چند منظر دارای حساسیت و اهمیت خاصی است، چرا که ایران از یک سو  مهمترین و جدی ترین چالشگر غرب در عرصه­های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی و نظامی بوده، ازسوی دیگر الهام بخش موج بیداری اسلامی در منطقه محسوب می­گردد. از این رو می توان این اجلاس را از جوانب مختلف به ویژه همگرایی و هماهنگی بیش از پیش کشورهای عضو (پس از تحولات منطقه­ای اخیر) متفاوت از گذشته پیش بینی کرد و دقیقاً به همین دلیل است که برخی دول غربی در مقابل برگزاری اجلاس در تهران به شدت موضع گرفته و در هراسند .

 

در وضعیت کنونی جهان، وجود مسائلی نظیر بحران­های اقتصادی ناشی از نظام سرمایه­داری در غرب، موج بیداری اسلامی در کشورهای عربی، تغییر نظام­های وابسته سیاسی منطقه، ضرورت تقویت جبهه مقاومت (سوریه، لبنان و...)، خلع سلاح هسته­ای و بی­عدالتی­های حاکم بر مناسبات کشورها جنبش را وادار می­کند تا فعال­تر و پویاتر از همیشه عمل نماید.

از این رو برگزاری این اجلاس در تهران از چند منظر برای ایران پراهمیت به نظر می­رسد. در اختیار قرار گرفتن ریاست گروه برای سه سال آینده و بهره­گیری از ظرفیت میزبانی برای ما فرصتی را فراهم می­آورد تا مواضع عدالت جویانه و صلح طلبانه ایران را در خصوص مسائل بین المللی و مناسبات حاکم بر نظام بین الملل را از این تریبون رساتر و موثرتر بیان و طرح نماییم.

 

در دیدگاه امام خمینی(ره)، جایگاه جنبش عدم تعهد به عنوان آلترناتیو سازمان های بین المللی تحت سیطره قدرت های مستکبر مطرح است،  یقینا طرح مواضعی که برگرفته از ادبیات عزت مدارانه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و گفتمان اصیل انقلابی است بیش از پیش حقانیت و استحکام  منطق سلطه ستیز جمهوری اسلامی ایران را به کشور های دنیا اثبات خواهد کرد.

لذا گذشته از نفس میزبانی و ریاست دوره ای گروه، که خود در وجهه و شأن بین المللی ایران بی تأثیر نیست، بهره­مندی از این تریبون فرصتی مغتنم برای شکستن تک صدایی نظام سلطه به شمار می­آید.

 

توجه به این نکته ضروری است که در عرصه داخلی اجلاس عدم تعهد فرصتی بی­نظیر برای ایران است تا دنیا را با حقایق و منطقه انقلابی خود آشنا کند و تصویری واقعی و به دور از ابهام و اغراق از خود به کشورهای جهان عرضه کند.  لذا  مساله برگزاری این اجلاس با این گستردگی و در سطحی فرا منطقه­ای آن هم در مقطع حساس کنونی، موضوعی است در جایگاه ملی و تنیده شده با مصالح و منافع کشورکه می­بایست تدابیر لازم برای بهره­مندی حداکثری از این وضعیت اتخاذ گردد.

بی­تردید برگزاری مطلوب این اجلاس چه در بعد اجرایی و چه در بعد محتوایی گویای اقتدار و انسجام نظام و نقطه­ای بسیار درخشان در کارنامه انقلاب خواهد بود.