ادا نشدن حق ولایت از معروفهای مغفول/ نظام فرهنگی ما کاریکاتوری شده است

حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم یعقوبیان، مدرس حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد فراگیر نشدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی ما گفت : جامعه شناسان معتقدند رهایی مردم از کنترل اجتماعی و شیوع جنایات و بزه‏ها در جوامع در حال پیشرفت خاصیت شهرنشینی و برنامه‏های توسعه در این کشورهاست. یعنی شهرنشینی روابط صمیمانه اجتماعی و دوستی‏ها را کاهش داده است. مردم نسبت به سنت‏های آباء و اجدادی خود بی اعتقاد شده‏اند و با تسهیلات و تغییراتی که توسط شهرنشینی به وجود آمده نسل جدید به باورها و سنت‏های نسل گذشته کم توجه شده‏اند. ملاک ارزشگذاری و ارزشیابی افراد فرق کرده و میزان داریی‏ها و اموال و نوع لباس و ماشین و اسباب و اثاثیه منزل ملاک برتری قرار گرفته است.

وی افزود: ماکس وبر هم معتقد است تراکم جمعیت و تجمع یک عده زیاد مردم، از دوستی متقابل افراد می‎کاهد و امکان آشنایی عمیق را از بین می‎برد. از نگاه جامعه شناختی کنترل اجتماعی یا همان امر به معروف و نهی از منکر در شهرها کاهش می‏یابد و این خاصیت آن است. ولی من می‏خواهم بگویم که در جامعه ما امر به معروف و نهی از منکر به میزان گسترده‏ای وجود دارد اما اثر ندارد. رسانه‎های ما بویژه صدا و سیما هر روزه برنامه‏های مذهبی پخش می‎کنند و مراسم دعاهای مختلف و نمازها و جلسات مذهبی در همه جا انجام می‎شود، اما چرا مردم از منکر اجتناب نمی‏کنند و میلی به معروف ندارند.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: وقتی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه تأثیر می‏گذارد که شاهد تداوم و انتقال فرهنگ اسلامی به نسل‎های بعد باشیم. این انتقال فرهنگ از سه کانال خانه و مراکز آموزشی و مساجد صورت می‏گیرد که هر سه کانال امروز مورد آسیب قرار گرفته‏اند.

یعقوبیان تصریح کرد: علی (ع) زمانی می‎فرمود مردم به غیر از کارهای ضروری از خانه خارج نشوند زیرا در چارسوق‎ها و بازار شیطان در کمین نشسته و مردم نباید خود را در معرض فتنه قرار ‏دهند، اما امروزه با ابزارهای الکترونیکی وارد خانه مردم شده‏اند و حریم خانواده‏ها را شکانده‎اند. در مدرسه و دانشگاه‏ها هم یا متون غیر اسلامی هستند یا معلمان و استادان خیلی التزام به اخلاق اسلامی و معارف الهی ندارند ثمره آن می‎شود که انتقال فرهنگ اسلامی تداوم نمی‏یابد در مورد مساجد هم حرف زیاد است. عزاداری‏ها امروز به جای ارتباط قلبی با اباعبدالله الحسین به صورت موسیقی و علم کشی و مداحی‎های نازل در آمده و آن فرهنگ اصیل اسلامی و معارف توحیدی مورد غفلت قرار گرفته است.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: ناهماهنگی ارگان‏های فرهنگی در جامعه هم عامل دیگر اثر نداشتن امر به معروف و نهی از منکر است. به عنوان مثال حوزه‏های علمیه بر ترویج فرهنگ حجاب و عفاف همت دارند و می‏گویند که موی زنان نباید پیدا باشد و یا مردان هم حجاب اسلامی را رعایت کنند زیرا عدم رعایت حجاب موجب آسیب‏های فردی و اجتماعی می‏شود ولی رسانه‎ها درست عکس این عمل می‎کند. در فیلمهای سینمایی هم اصلاً مسئله حجاب و عفاف مورد توجه نیست و حتی استهزا هم می‏شود. این چنین است که عملکرد حوزه علمیه بی اثر می‏شود. زیرا نتیجه ناهماهنگی نهادهای فرهنگی درتضاد و تعارض قرار گرفتن مردم است که اثر امر به معروف و نهی از منکر را از بین می‏برد.

این محقق و پژوهشگر علوم و معارف اسلامی اظهارداشت: نظام فرهنگی ما کاریکاتوری شده بین اجزایش نه تنها هیچ تناسبی نیست بلکه تضاد هم است. از علی(ع) سؤال کردند چرا فساد در جامعه زیاد شده فرمود به خاطر فساد اخلاقی خواص جامعه است. یعنی فساد عمومی ریشه در فساد خواص دارد.

یعقوبیان درمورد معروف‏ها و منکرهایی که در جامعه ما مورد فراموشی قرار گرفته و باید به آنها حساسیت بیشتری نشان داد هم گفت: یکی از نشانه‏های رشد جامعه همین حساسیت نشان دادن‏های جامعه است. یکی از معروف‎های که در جامعه ما مورد غفلت قرار گرفته و باید حساسیت بیشتری به آن نشان داد همین غفلت از اصل دین و اسلام است. یعنی ضرورت‏های دین در جامعه به آسانی انکار می‏شوند ولی مسئولان هیچ حساسیتی به آن نشان نمی‏دهند. نمونه بارز آن فتنه 88 بود. این فتنه به اندازه‏ای که ارکان جامعه را تهدید کرد مورد حساسیت قرار نگرفت. کسانی که می‏توانستند در این باره حرف بزنند وارد میدا نشدند.

این مدرس حوزه و دانشگاه درپایان یادآورشد: یکی دیگر از معروف‎های مورد غفلت این است که حق ولی فقیه در جامعه آن گونه که باید ادا شود ادا نمی‏شود. همچنین حق ولایت و امامت پیامبر و ائمه معصومین ، مردم واکنش مطلوب به این مسائل از خود نشان نمی‏دهند.