خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و ادب: منصور واعظی، مدیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که مسئولیت دبیری شورای فرهنگ عمومی کشور را هم برعهده دارد، چند روز پیش در پایان گردهمایی مدیران کل کتابخانه‌های عمومی کشور در سرعین بار دیگر و به رسم مالوف، آماری از میزان مطالعه روزانه در کشور ارائه داد که آمار جدید وی جای تامل دارد.
وی در این مراسم اعلام کرد که در حال حاضر سرانه مطالعه در کشور به 79 دقیقه در روز رسیده که وی این مطالعه را در بخش‌های کتاب، روزنامه، اینترنت، قرآن و ادعیه دانست. البته او بخش‌بندی‌ای از این میزان مطالعه هم ارائه داد که به گفته وی از این 79 دقیقه، 20 دقیقه به مطالعه قرآن و ادعیه و 18 دقیقه به مطالعه کتاب اختصاص دارد.
واعظی که هیچ مرجع پژوهشی و مطالعاتی برای آمارش ارائه نکرده و بازه زمانی مشخصی برای انجام این پژوهش نیاورده است، توضیحی نیز درباره 41 دقیقه باقیمانده ارائه نداده و می‌توان اینگونه برداشت کرد که این میزان به مطالعه در اینترنت و روزنامه‌ها اختصاص داشته است.
سرانه مطالعه روزانه 79 دقیقه معادل یک ساعت و 19 دقیقه برای هر فرد که از سوی واعظی اعلام شده است تا اندازه‌ای تعجب‌برانگیز است و به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی، هر فرد در کشور ما به طور میانگین بیش از یک ساعت در روز مطالعه کند و از آنجا که مطالعات درسی و آموزشی نیز مشمول این آمار نمی‌شود، این تعجب دو چندان می‌شود.
از سوی دیگر این آمار در حالی اعلام می‌شود که هنوز کارشناسان فرهنگی بر سر این موضوع توافق نظر ندارند که خواندن قرآن و ادعیه در مطالعه آزاد افراد محاسبه شود. گرچه اگر همین میزان مطالعه که طبق گفته دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور 20 دقیقه است، از آمار 79 دقیقه در روز کم کنیم باز هم رقم 59 دقیقه رقم قابل تاملی است.
البته منصور واعظی در چند سال اخیر همواره آمار و ارقامی که ارائه کرده بر این موضوع تاکید داشته که آمار مطالعه در کشور افزایش یافته و این آمار در حالی ارائه می‌شود که گرچه وزارت ارشاد هم در آمارهای همیشگی‌اش از بالا رفتن عناوین کتاب‌های چاپی خبر می‌دهد، ولی از سویی دیگر شمارگان کتاب‌ها به شدت پایین آمده و ناشران و کتابفروشان معتقدند آمار فروش کتاب رشد منفی داشته است.
همچنین به نظر نمی‌رسد میزان عضویت در کتابخانه‌ها و حضور فعال افراد برای مطالعه آزاد در کتابخانه‌های عمومی افزایش چشمگیری داشته باشد ـ که اگر چنین بود، نهاد کتابخانه‌ها حتما آن را در اخبار خود اعلام می‌کرد. بنابراین این سوال را باید از آماردهندگان پرسید که این میزان مطالعه کتاب در کجا شکل می‌گیرد و آیا مردم کتاب‌های قبلی را چند بار مطالعه می‌کنند؟!
شاید هر فرد با قیاس این رقم با زندگی شخصی و روزمره‌اش نیز بتواند به تعجب‌برانگیز بودن آن اذعان کند؛ چرا که به نظر نمی‌رسد در حال حاضر افراد خارج از مطالعه درسی و آموزشی روزی یک ساعت و 19 دقیقه مطالعه آزاد داشته باشند.
به علاوه اینکه اگر مراجعه به اینترنت، بخشی از 79 دقیقه مطالعه روزانه ایرانیان را تأمین می‌کند، رجوع به فضای مجازی غالبا برای خوانش متنی همانند متن یک کتاب انجام نمی‌شود و گردشگران اینترنت، معمولاً به دنبال خبرهای روز هستند. اگر تولید کتاب‌های الکترونیکی و «ای بوک‌ها» هم از سوی نویسندگان و هم از طرف مخاطبان جدی گرفته می‌شد، شاید ما امروز می‌توانستیم یکی از دلایل اصلی مراجعه به اینترنت را خواندن کتاب تلقی کنیم، در حالی که مفهوم «مطالعه» لزوما خواندن خبرهای شگفت‌انگیز در اینترنت نیست.
توجه داشته باشیم که دبیر کل نهاد کتابخانه‌های کشور در صحبت‌هایش این میزان مطالعه در روز را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی در ارتقای فرهنگی کشور می‌داند که جا دارد به دلیل این جمله هم به ایشان تاکید کنیم که در کنار آمار و ارقام همواره اسناد و پشتوانه پژوهشی و مرکزی که آن پژوهش را ارائه کرده، معرفی کند.
بالا رفتن میزان مطالعه در کشور، قطعا یکی از آرزوهای هر ایرانی است که می‌خواهد کشوری با زیرساخت‌های استوار فرهنگی داشته باشد، ولی از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که نباید از آمار، پوششی درست شود که مشکلات در زیر آن پنهان شوند و خدای ناکرده وقتی ناگزیر به پذیرفتن مشکلات شویم که کارمان سخت‌تر شده است.
نظر شما