عذرنخواستن مقامات برای اشتباهات اعتماد را از نظام می گیرد

دکتر احمد پهلوانیان درمورد اینکه چرا مقامات و مسئولان باید از اشتباهات و بی‎تدبیری‎های خود عذرخواهی کنند به خبرنگار مهر گفت: هر انسانی در هر جایگاهی که است باید نسبت به آنچه که انجام می‏دهد مسئول باشد. عنوان مسئول هم یعنی مورد سؤال واقع بشود. مورد سؤال از درستی یا غلطی کاری که انجام داده است.

وی افزود: این مسئله یک امر فطری و وجدانی است و در بین تمام اقوام و ملل پذیرفته شده است. کسی که اشتباه می‏کند اولین گام برای جبران اشتباهش پذیرفتن اشتباه است و دومین گام عذرخواهی است و در گام سوم باید جبران اشتباهش را بکند. اگر مسئولی از اشتباهش عذر نخواست این تلقی در بین مردم پیش می‏آید که اشتباهش را نپذیرفته است و باعث سلب اعتماد مردم به آن مسئول می‏شود و این سلب اعتماد به رده‏های دیگر هم سرایت می‏کند و مردم به نظام بی اعتماد می‏شوند.

مدیر مسئول فصلنامه دین و رسانه در مورد تأثیر عذرخواهی مقامات بر جامعه هم اظهارداشت: عذرخواهی مقامات یک تأثیر روانی دارد و مسئولی که عذرخواهی می‏کند فشار روانی بر مردم و جامعه کمتر می‏شود. صداقت و تلاش مخلصانه آن مسئول هم با عذرخواهی نزد مردم روشن می‏شود و این باعث اعتماد و اطمینان به آن مسئول و درنتیجه تسری به کل نظام خواهد شد. این کار وحدت بین مردم و دولت را بالا می‏برد. از طرفی دیگر کسی که عذرخواهی می‏کند ظرفیتش را برای جبران کردن اشتباهش را بالا می‏برد.

قائم مقام مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما ادامه داد: وین دایر نویسنده آمریکایی در یکی از کتاب‏هایش می‏نویسد انسان‏هایی که هیچ وقت اشتباه خودشان را قبول نمی‏کنند و می‎گویند ما همیشه همینطور بودیم و همینطوری خوب است، این انسان هیچ وقت پله‏های ترقی را طی نخواهد کرد. مسئولی که عذر خواهی نمی‏کند درواقع مانع پیشرفتش می‏شود. اینکه در اسلام داریم همه شما مسئول هستید در مقابل عملکردتان چه حاکم چه مردم. این به پذیرفتن مسئولیت و در نتیجه اشتباهات خود بر می‏گردد و در پی آن عذرخواهی کردن از اشتباه که راه را برای موفقیت خود باز می‏کند.

این کارشناس علوم و معارف اسلامی درمورد نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی نزد مقامات هم تصریح کرد: در چنین مواردی باید به این جمله معروف که الناس علی دین ملوکهم اکتفا کرد. یعنی اگر اتفاقی در یک سیستم حکومتی بخواهد اتفاق بیفتد باید از رئوس قدرت باشد زیرا پیآمد فرهنگ پذیری و یا لغزشهای مقامات عالیرتبه بسیار بیشتر است. لذا احتمال عذرخواهی از مقامات رده بالا تأثیر بیشتری در جامعه دارد.

این کارشناس علوم ارتباطات تصریح کرد: یعنی اگر فرافکنی نشود و توپ را به زمین دیگری نیندازند مسئولان رده پائین‏تر هم می‎فهمند که باید بر این منوال حرکت کنند و از آنها الگو برداری می‏کنند.البته فرهنگ عمومی اینکه در خانواده‎ها والدین و فرزندان هردو طرف از همدیگر عذرخواهی کنند هم بر نهادینه کردن فرهنگ عذرخواهی مؤثر است. این فرهنگ باید از طریق نهادهای رسمی آموزش مثل آموزش و پرورش و آموزش عالی و نهادهای غیر رسمی آموزش مانند رسانه‏ها در میان مردم جا بیفتد و فرهنگ عذر نخواستن اصلاح بشود.

این محقق و نویسنده کشورمان درمورد اینکه در آموزه‏های اسلام عذرخواهی کردن چه جایگاهی دارد هم عنوان کرد: همانطور که عرض کردم همگان در مقابل عملکردشان مسئول هستند این به طور طبیعی به پذیرفتن اشتباهات خود می‏انجامد و در گام بعد عذر خواستن از اشتباه است. گویی که در نسبت و رابطه انسان با خدا هم همین مسئله حاکم است ما در ادعیه به ویژه دعای کمیل به گناهانی که مرتکب شده‏ایم اعتراف می‎کنیم و از خدا طلب استغفار می‏کنیم. همین رویه حالا به صورت رقیق‏تر باید با افراد جامعه رخ دهد.