به گزارش خبرنگار مهر، قرار گرفتن در هفته کاهش آثار بلایای طبیعی فرصت مغتنمی است تا آسیب پذیری مناطق شهری و روستایی کشورمان و نیز استان قزوین را در کنار راهکارهای مقابله با این حوادث برای کاهش خسارات ناشی از آن را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
ایران در کمربند زلزله جهانی قرار دارد و اکثر نقاط کشور برای یک بار هم که شده زلزله را تجربه کرده و یا در تهدید آن قرار دارند، واقیعتی که برخی اوقات در صدر اخبار رسانه ها قرارمی گیرد.
بزرگ ترین زمین لرزه ای که در سال های اخیر در ایران به وقوع پیوست زلزله استان های گیلان و زنجان در سال 69 با قدرت 7.3 دهم در مقیاس ریشترْ، زلزله بم با قدرت 6.5 دهم ریشتر و زلزله اخیر تبریز با قدرت 6.2 دهم ریشتر بود که در این حوادت متاسفانه در مجموع بیش از 65 هزار نفر از هموطنان جان خود را از دست دادیم.
استان قزوین نیز از جمله مناطقی است که همواره در معرض خطر زلزله قرار داشته و وقوع زلزله هایی با قدرت بیش از هفت دهم ریشتری را نیز تجربه کرده که وقوع زلزله 7.2 دهم ریشتری بوئین زهرا در سال 41 از مهمترین آنهاست که این هفته نیز پنجاهمین سالگرد آن است. این حادثه نیز بیش از20 هزار نفر تلفات در برداشت.
وقوع زلزله های آوج و آبگرم در سال 81 نیز از جمله مواردی است که می تواند موقعیت در معرض آسیب بودن استان از این حادثه طبیعی را نشان دهد.
وقوع زلزله های آوج و آبگرم در سال 81 نیز از جمله مواردی است که می تواند موقعیت در معرض آسیب بودن استان از این حادثه طبیعی را نشان دهد.
متاسفانه باور زلزله به عنوان یک بلای آسمانی موجب شده تا نتوانیم با این مسئله به صورت جدی و عینی برخورد کنیم در حالی که نگاه علمی به این موضوع می تواند ضمن کاهش تلفات به کمتر شدن خسارت ها نیز منجر شود.
مسئله ای که امروزه در کشور ژاپن با نگاه علمی و صرف هزینه های قابل توجه توانسته اند تلفات و خسارت های ناشی از زلزله را به حداقل برسانند.
با نگاهی اجمالی به وقوع این زلزله ها و تلفات و خسارت های ناشی از آن در می یابیم که مهمترین دلیل خسارات ناشی از این حوادث غیرمقاوم بودن خانه ها و مهندسی ساز نبودن سازه ها می باشد.
نکته حائز اهمیت این است که به رغم وقوع زلزله های شدید همچنان شاهد احداث ساختمان های دولتی و خصوصی هستیم که بدون توجه به مقاوم بودن سازه و ضوابط فنی در شهرها و روستاها قد علم می کنند.
واژه "بحران" یا "مدیریت بحران" فقط در زمان وقوع حوادث مورد توجه قرار می گیرد و به جای پیشگیری از حوادث طبیعی بیشتر به دنبال آن هستیم تا بعد از وقوع حادثه با هزینه های فراوان و بسییج عمومی با ارائه خدمات امدادی یا همدردی با آسیب دیدگان از تالم و خسارات ناشی از این حوادث بکاهیم در حالی که اگر هزینه های گزاف امداد رسانی و جبران خسارت های مادی و معنوی حوادث طبیعی از جمله زلزله را در بازسازی و ایجاد تغییرات بنیادی در حوزه شهرسازی و تمهیدات لازم برای پیشگیری از حوادث غیرمترقبه هزینه می کردیم شاهد نتایج بهتری بودیم.
نوسازی 120 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده
معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در این زمینه اظهارداشت: هم اکنون ۷۳ هزار هکتار بافت فرسوده مصوب در کشور داریم که طبق برنامه چهارم و پنجم توسعه سالیانه باید ۱۰ درصد آن نوسازی و احیا شود.
محمد جمور معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران با اشاره به این که ۱۲۰ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده کشور تا پایان امسال نوسازی و احیاء می شود اظهارداشت: این تعداد واحد مسکونی از محل اعتبارات تخصیصی سالهای گذشته نوسازی شده است که تاپایان امسال به بهره برداری می رسد.
معاون برنامه ریزی و توسعه شرکت تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران افزود: با تصویب کارگروه مسکن وزارت راه و شهرسازی امسال بانک های عامل 100 هزار فقره تسهیلات برای نوسازی بافت فرسوده با نرخ سود دوران مشارکت۲۰ درصد و فروش اقساطی ۱۵ درصد پرداخت می کنند.
وی بیان کرد: همچنین در این کارگروه نوسازی ۵۰ هزار واحد مسکونی با استفاده از تسهیلات مسکن مهر خود مالکی مصوب شده است که این تسهیلات برای افراد متاهل یا سرپرست خانوار و دارای فرم " ج" سبز پیش بینی شده است.
محمد جمور در ادامه با اشاره به تسهیلاتی که برای انبوه سازان در بافت فرسوده در نظر گرفته شده است گفت: این افراد می توانند در مرحله سوم دریافت وام، متقاضیان فروش اقساطی خود را معرفی کنند و واحدهای مسکونی زیر پنج واحد هم تا مرحله فروش و تکمیل ساختمان برای معرفی متقاضیان فرصت دارند.
وی، نرخ سود تسهیلات بانکی برای انبوه سازان در بافت فرسوده شهر تهران را ۹ درصد، مراکز استانها هفت درصد و در شهرستانها چهار درصد اعلام و اضافه کرد: هم اکنون برای ساخت و ساز سنتی در بافت فرسوده ۲۰۰ میلیون ریال ، نیمه صنعتی۲۲۰ میلیون ریال و صنعتی ۲۵۰ میلیون ریال تسهیلات پرداخت می شود.
محمد جمور با اشاره به برنامه های پیش بینی شده برای تصویب افزایش تسهیلات نوسازی بافت فرسوده به ۳۰۰ میلیون ریال ابراز امیدواری کرد با افزایش تعامل بین مردم، ادارات کل راه و شهرسازی، شهرداریها و دیگر نهادهای مسئول، زمینه تحقق برنامه های چهارم و پنجم توسعه در این زمینه فراهم شود.
معاون پیش بینی و پیشگیری مدیریت بحران کشور هم در این زمینه گفت: اولویت مدیریت بحران در سال جاری توجه به آموزش و پژوهش در بخش حوزه های پیشگیری بویژه در مواقع بروز زلزله به عنوان یک موضوع جدی است.
محمد حسین یزدانی اظهارداشت: بررسی ها نشان می دهد آسیب پذیری سازه های کشور باید در دستور کار مدیران مدیریت بحران و مهندسان ساخت و ساز قرار گیرد و با تجددید نظر در فعالیتهای گذشته برای آینده برنامه های مدونی تدوین شود که کاربردی باشد.
محمد حسین یزدانی اظهارداشت: بررسی ها نشان می دهد آسیب پذیری سازه های کشور باید در دستور کار مدیران مدیریت بحران و مهندسان ساخت و ساز قرار گیرد و با تجددید نظر در فعالیتهای گذشته برای آینده برنامه های مدونی تدوین شود که کاربردی باشد.
یزدانی تصریح کرد: بازنگری در سازه ها و مقاوم سازی ساختمانها باید در شهر و روستا جدی گرفته شود تا در مواقع بروز حوادث طبیعی مانند زلزله با خسارتهای جبران ناپذیر مواجه نشویم.
وی افزود: در حوزه پیشگیری سازمان مدیریت بحران به عنوان یک نهاد هماهنگ کننده است که فرماندهی حادثه را بر عهده دارد و برای تامین تجهیزات امداد و نجات مسئولیت با جمعیت هلال احمر است که اعتبارات به صورت متمرکز در اختیار این جمعیت قرار می گیرد.
یزدانی با اشاره به آموزش مدیریت بحران در دستگاه های اجرایی اظهارداشت: با تقسیم بندی فعالیتها با تشکیل 14 کارگروه تخصصی در حوزه مدیریت بحران زمینه آموزش عمومی در هلال احمر فراهم شده که هماهنگی آموزشهای تخصصی در اختیار صدا و سیماست که هر یک از دستگاه های آموزشی موضوع تخصصی حوزه خود را در بخش عمومی و تخصصی هماهنگ می کنند.
این مسئول گفت: مقرر شده سه کمیته تخصصی در حوزه نظارت تشکیل شود و استاندارد سازی، جلوگیری از حاشیه نشینی و ساخت و سازهای غیرمجاز با جدیت دنبال شود که در این زمینه با نظارت جدی بر ساخت و سازهای قانونی حوزه معاونت عمرانی استانداری باید با پیگیری لازم و اجرا کردن بخشنامه های صادره اقدام لازم را انجام دهد.
عباسعلی تسنیمی استاد سازه و زلزله دانشگاه تربیت مدرس در خصوص راهبردهای طراحی و بهسازی لرزه ای برای کاهش آسیب های ناشی از زلزله مطالبی بیان کرد و گفت: آسیب پذیری لرزه ای در شهرها و روستاهای کشور از نظر مالی و جانی در حد بالایی است که با نظارت جدی بر فعالیتهای ساخت و ساز و سازه ای باید برای پیشگیری اقدام کنیم.
استاد سازه و زلزله دانشگاه تربیت مدرس افزود: در هر پنج سال یک زمین لرزه با صدمات مالی بالا در کشور رخ می دهد و از این نظر در ردیف کشورهای پر خطر و در معرض آسیب جهان قرار داریم.
تسنیمی بیان کرد: در حال حاضر 80 درصد ساختمان های موجود و 40 درصد ساختمانهای در دست ساخت از نوع غیر مسلح و آسیب پذیر است که نظارت بر ساخت فنی ساختمانها بیش از پیش ضروری است.
وی یادآورشد: مقدار انرژی آزاد شده در اثر بمب اتمی هیروشیما معادل قدرت انفجار 20 هزار تن TNT و برابر با زلزله 5.5 ریشتری است.
50 درصد مراکز کشور آسیب پذیرند
این استاد دانشگاه بیان کرد: مهمترین چالش پیش روی مدیریت بحران، کاهش خطر در کشور این است که حدود 50 درصد مدارس و مراکز علمی کشور در صورت زلزله شدید در معرض آسیب و تخریب جدی هستند و اکثر ساختمانهای مسکونی، بیمارستان ها، مراکز امداد رسانی، شبکه های زیربنایی مانند آب، برق و گاز در حوادث طبیعی با تخریب جدی مواجه می شوند.
وی گسترش شهرها بر روی خط گسل در کنار افزایش جمعیت در مناطق پر خطر را از دیگر چالش های مدیران در شرایط کنونی دانست و افزود: در چشم انداز 20 ساله، ایران کشوری خواهد بود که مردم آن با زلزله و پیامدهای آن آشنا خواهند بود و چگونگی زندگی ایمن با ساخت مستحدثات ایمن و سازگار با زمین لرزه را فرا گرفته اند.
تسنیمی یادآورشد: در سیاست های کلان کشور که در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده ایمن سازی و مقاوم سازی محیط های شهری و روستایی با اجرای برنامه های جامع در قالب ساماندهی و ارتقاء وضعیت مسکن روستایی، بهسازی بافتها،ایمن سازی و نوسازی واحدها پیش بینی شده است.
تعیین استراتژی مدون در زلزله
این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید در شرایط کنونی استراتژی خود را بشناسیم و برنامه های آموزشی را بدرستی پیش بینی و برنامه ریزی و فرهنگ ایمنی را نهادینه کنیم که در این زمینه لازم است تا ساختمانهای کشور در کنار سند حقوقی شناسنامه فنی داشته باشند.
وی اظهارداشت: با اصلاح باورها و نگرش های جامعه در خصوص زلزله باید استانداردها بر اساس نیاز جامعه تعریف و تدوین شود و با رویکردهای نوین و استفاده از مصالح ساختمانی مرغوب و استاندارد، فناوری های نوین و روش های علمی طراحی از ساختمانهای سنتی و قدیمی فاصله بگیریم.
تسنیمی ضعف اجرایی، محل احداث و طرح هندسی نامناسب، پائین بودن کیفیت مصالح و بهره برداری نامناسب از ساختمانها را از دیگر چالش ها و مشکلات فعلی در مدیریت بحران در حوادث ذکر کرد.
تسنیمی ضعف اجرایی، محل احداث و طرح هندسی نامناسب، پائین بودن کیفیت مصالح و بهره برداری نامناسب از ساختمانها را از دیگر چالش ها و مشکلات فعلی در مدیریت بحران در حوادث ذکر کرد.
خطر زلزله در قزوین جدی است
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان قزوین گفت: با توجه به اینکه قزوین یکی از مناطق زلزله خیز کشور به شمار می‌رود، خطر زلزله در این استان جدی است.
علی فرخزاد اظهارداشت: با توجه به اینکه در سالهای گذشته زلزله، خسارات جبران ناپذیری در استان قزوین برجای گذاشته است، باید بتوانیم از دل این همایش‌ها ساختمان سازی مناسب و مطابق با استانداردهای جهانی را فرهنگ‌سازی کنیم.
علی فرخزاد اظهارداشت: با توجه به اینکه در سالهای گذشته زلزله، خسارات جبران ناپذیری در استان قزوین برجای گذاشته است، باید بتوانیم از دل این همایش‌ها ساختمان سازی مناسب و مطابق با استانداردهای جهانی را فرهنگ‌سازی کنیم.
وی با اشاره به اینکه زلزله در استان قزوین در هنگام وقوع حادثه در سالهای گذشته خسارات زیادی برجای گذاشت اضافه کرد: لزوم توجه به ساخت و ساز ایمن و بالابردن آمادگی در مواجهه با این بلای طبیعی در این ناحیه لرزه‌خیز می‌تواند تلفات جانی حاصل شده را تا حد زیادی کاهش دهد.
فرخزاد با اشاره به اینکه استان قزوین یکی از استان‌های لرزه خیز کشور است، گفت: این همایش با هدف دستیابی به ساختمانهای ایمن و بررسی راهکارهای کاهش خطرات و تلفات در هنگام وقوع زلزله می‌تواند نقش مهم و مؤثری را ایفا کند.
رئیس نظام مهندسی ساختمان قزوین با اشاره به این بلای طبیعی و جدی بودن خطر آن عنوان کرد: وقوع این حادثه‌ها هر عقل سلیمی را وا می دارد تا تمام تلاش خود را برای کاهش اثرات زلزله احتمالی پیش رو به کار گیرد که جا دارد با کمک مهندسان استان برای این مهم چاره‌اندیشی کنیم.
فرخزاد تصریح کرد: سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین تنها سازمان نظام مهندسی در سطح کشور است که با تشکیل کمیسیون ترویج فرهنگ ایمنی در برابر زلزله ناگهانی در جلسات شورای هماهنگی مدیریت بحران شرکت می‌کند.
رئیس نظام مهندسی استان روش‌های نوین کاربردی، مرمت و مقاوم سازی سازه‌های به کار رفته در ساختمانها و استفاده از تجارب مهندسان و فرهنگ سازی آن را از مهمترین عوامل مقاوم سازی در برابر ایمن سازی ساختمانها در مقابله با زلزله برشمرد.
بازسازی ومقاوم سازی گامی در زدودن محرومیت
معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن استان قزوین هم گفت: در راستای کیفی سازی نظام ساخت و ساز روستایی 363 ناظر فنی بر ساخت و سازها نظارت می‌کنند.
ولی الله زارعی افزود: در حال حاضر 63 دفتر فعال در استان قزوین نقشه‌ها و درخواست‌های متقاضیان را بررسی و آنها را در تعیین برنامه‌ها، مراحل بانکی و سایر اقدامات مورد نیاز برای ساخت مسکن راهنمایی می کنند.
وی افزود: ناظران بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با ساخت و سازهای غیراصولی به شدت برخورد می کنند.
معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن استان قزوین گفت: با بازسازی و مقاوم سازی خانه‌های روستایی، مسکن روستایی از حالت قدیمی و فرسودگی خارج شده، غبار کهنگی و محرومیت از سیمای روستاهای استان زدوده و ضمن جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها و به تبع آن با احیاء کشاورزی، امید و انگیزه روستائیان در حد زیادی بالا رفته است.
ولی الله زارعی با بیان اینکه یکی از مشکلات واحدهای مسکونی روستایی در گذشته نداشتن سند مالکیت بود گفت: خوشبختانه با پیگیریهای بنیاد مسکن این مشکل تا حدود زیادی حل شده به طوریکه تاکنون از 80 هزار واحد روستایی این استان برای 55 هزار و 139 واحد مسکونی روستایی سند مالکیت صادر شده است.
وی گفت: در حال حاضر مالکان واحدهای مسکونی قدیمی که اقدام به بازسازی واحد مسکونی خود کنند با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و ثبت اسناد، سند مالکیت برای این واحدهای مسکونی صادر می شود.
زارعی افزود: برای صدور سند واحدهای روستایی، دولت سالانه سهمیه‌ای تعیین می کند که در استان قزوین هم با تعیین سهمیه، کار صدور سند برای واحدهای روستایی باقیمانده آغاز می‌شود.
معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن استان قزوین همچنین به طرح هادی برای بهسازی روستاها اشاره کرد و گفت: از 831 روستای استان، طرح هادی 622 روستا تهیه و تصویب شده است.
زارعی افزود: از تعداد 226 روستای دارای 20 تا 50 خانوار حدود 58 روستا اجرای طرح هادی در آنها نیمه تمام و 168 روستا هم باقیمانده است.
وی تصریح کرد: از بین روستاهای بالای50 خانوار در22 روستا طرح هادی به اتمام رسیده و در 239 روستا نیمه تمام و در 135 روستا هم اجرا نشده است.
زارعی تصریح کرد: در مجموع برای اجرای طرح هادی در روستاهای استان قزوین تا پایان سال 89 مبلغ 88 هزار و 505 میلیون ریال هزینه شده است.
وی اضافه کرد: پارسال هم 63 طرح هادی با 96 میلیارد ریال اعتبار تصویب شد و در حال اجراست.
150میلیارد تومان هزینه بازسازی 550 مدرسه غیرمقاوم
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان قزوین در این خصوص گفت: از زمان اجرای قانون مقاوم سازی و بازسازی مدارس فرسوده تاکنون در بیش از 120 مدرسه تخریب و بازسازی صورت گرفته است و 140 مدرسه نیز مقاوم سازی شده است.
محمد جواد حیدری تعداد مدارس موجود استان قزوین را یک هزار و 800 باب ذکر کرد و اظهارداشت: در حال حاضر 300 مدرسه قدمت سی ساله دارد که براساس آئین نامه در ردیف مدارس تخریبی محسوب می شوند و 230 باب مدرسه نیز به مقاوم سازی نیاز دارد.
وی تاکید کرد: برای مقاوم سازی و تخریب و بازسازی این تعداد مدرسه بیش از 150 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
تسریع در مقاوم سازی مراکز عمومی دادستان عمومی و انقلاب قزوین نیز با اشاره به این که دادستانی درصدد ورود و پیگیری در موضوع مقاوم سازی ساختمان هاست اظهارداشت: مقاوم سازی ساختمان ها در دستور کار نظام مهندسی ساختمان ها قرار دارد و با توجه به عملکرد مثبت این نظام در استان قزوین تاکنون خوشبختانه تخلف مهمی در این خصوص نداشته ایم.
حجت الاسلام صادقی افزود: اگر سهل انگاری در مقاوم سازی ساختمان ها صورت گیرد دادستانی به صورت ویژه با آن برخورد خواهد کرد.
وی با اشاره به این که مراکز عمومی از جمله مساجد، مدارس که با جامعه هدف بیشتری روبرو هستند باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند تاکید کرد: باید همه کمک کنیم تا مقاوم سازی ساختمان ها منجر به بروز مشکل در سطح شهر نشود و ما شاهد حوادثی ناگواری در این خصوص نباشیم.
گرچه روند مقاوم سازی در روستاهای استان قزوین تا حدودی مطلوب است اما هنوز ساخت و سازهایی در شهرها بدون توجه به استانداردهای فنی صورت می گیرد که نگران کننده است.
حتی یک خانه روستایی خشتی گلی و با سنگ و چوب، یک ساختمان غیرمقاوم، یک مدرسه فرسوده، اگر به مرگ یک شهروند منجر شود تاسف برانگیز است لذا از متولیان و مسئولان دست اندرکار انتظار می رود با اعمال سیاست های تشویقی و حمایت های بیشتر کمک کنند تا پایه های غیرمستحکم بناها که هر کدام به جان شهروندان بسته است مستحکم شود و با فرهنگ سازی مناسب و توجه مردم به رعایت اصول مهندسی در ساخت و سازها در مواقع بروز حوادث غیر مترقبه بویژه زلزله شاهد خسارات کمتری باشیم.
نظر شما