به گزارش خبرنگار مهر، عناصر و شاخصهای فرهنگی در هر منطقه نشانگر قدمت و غنای فرهنگ بومی است که یکی از این شاخصها وجود مکاتب خانه ها، مساجد و البته کتب و اسناد نگاشته شده طی قرنهای گذشته است.
در این میان نسخ خطی نقش بسیار تعیین کننده ای در خصوص شناخت و مطالعه بر فرهنگ بومی هر منطقه ایفا می کند و نشان دهنده این است که زمانی دستگاههای چاپ و نشر سهل الوصول نبود مردم هر منطقه چه میزان به کسب علم و دانش و مستند کردن داشته های تاریخی و فرهنگی خود ارزش قائل بودند.
کتب خطی و به خصوص نسخ خطی که توسط کاتبان و دانشمندان هر منطقه نگاشته می شد و در نهایت برای کسب دانش در دست طالبان قرار می گرفت بسیار است و البته گویی این گنجینه غنی که مستندی از داشته های خرده فرهنگها نیز محسوب می شود گویی فراموش شده اند.
هم اکنون کمتر خانه قدیمی و یا خانواده ای اصیل است که در پستوها و گنجه های خاک گرفته اش کتابی کهنه و فرسوده یافت نشود که روزگاری با دست نگاشته شده است و دست به دست چرخیده است تا در نهایت در گوشه ای تاریک و یا صندوقچه ای به حال خود رها شده است و شاید در بهترین حالت کسی که ارزشش را می داند در کتابخانه شخصی خود از آن نگهداری می کند اما دیگران را از داشته های کتاب محروم کرده است.
نسخ و کتابهای تاریخی آینه ای از خرده فرهنگها
در بسیاری از کتابخانه های قدیمی نیز شاهد وجود چنین آثار گرانبهایی هستیم که نتیجه اندیشه های گذشتگان است که متاسفانه به درستی به نسل کنونی منتقل نشده اند و گویی هیچ برنامه ای نیز در راستای ساماندهی این گنجینه ها نیز وجود ندارد.
اگر به امام زاده ها و مساجد روستاهای دور افتاده سری بزنیم بعضا کلکسیونی از اینگونه کتابهای خطی یافت می شود که رفته رفته فرسوده شده و در شرایط بسیار نامطلوب در حال نگهداری هستند.
در این میان برخی افراد خوش ذوق اقدام به جمع آوری این نسخ خطی می کنند تا بتوانند سامانی دهند بر این گنجینه گذشتگان.
داستان 10 هزار نسخه خطی سیرجان/ نگهداری آثار تاریخی در شرایط نامناسب
محسن اسدی نمونه ای از این افراد است البته اسدی هم این روزها از بی توجهی به آثار خطی و نسخ گرانبها نالان است.
وی که طی سالهای متمادی در شهرستان سیرجان در استان کرمان و به خصوص در یک روستا به نام مکی آباد اقدام به جمع آوری این نسخ کرده است هم اکنون مانده است که با این حجم عظیم مکتوبات خطی که برخی از آنها منحصر به فرد است چه کند؟
اسدی این روزها برای تعیین تکلیف این گنجینه ملی به رسانه ها پناه آورده است تا که شاید صدای اسنادی تاریخی و مکتوبات خطی بی نظیر سیرجان را به گوش دیگران نیز برساند.
هم اکنون این محقق 10 هزار نسخه خطی از تنها طی 25 سال در مناطقی محدود از استان کرمان را گردآوری کرده است که برخی از آنان بر روی پوست حیوانات نگاشته شده اند. اما سوال اینجاست مسئولان ذی ربط برای ساماندهی این اسناد چه کرده اند.
چه کسی مسئول ساماندهی است
در این میان محمد مهدی افضلی مسئول رسانه های میراث فرهنگی استان کرمان اعتقاد دارد که میراث فرهنگی در زمینه ساماندهی این اسناد دخالتی ندارد زیرا اصولا سازمان ثبت و سازمان اسناد کتابخانه ملی جنوب شرق کشور باید در خصوص این آثار تاریخی اقدام کند.
وی در ادامه نسبت به وجود این اسناد ابراز بی اطلاعی کرد و در خصوص اینکه بخشی از این آثار در موزه سیرجان نگهداری می شود گفت: میراث فرهنگی در راستای صیانت از آثار تاریخی آمادگی همکاری برای جلوگیری از تخریب آنها را با دستگاههای مرتبط دارد.
اما داستان اسدی نیز از نسخه های خطی اش شنیدینی است وی چند سال قبل به توصیه آیت الله مرعشی نجفی در دیداری که در کتابخانه ایشان انجام شد علاقمند به جمع آوری آثار و اسناد مکتوب تاریخی شد.
وی هدف از این اقدام را ساماندهی و جلوگیری از تخریب این آثار و ایجاد زمینه ای برای تحقیق نسل جوان بر روی آثار گذشتگان عنوان کرد.
اما حالا پس از گذشت 25 سال از آن زمان اسدی بیش از 10 هزار نسخه خطی در اختیار دارد.
نسخ خطی که اسدی را برای ساماندهی با مشکل مواجه کرده است زیرا کسی تاکنون برای سامان اسناد تاریخی با اسدی هم نفس نشده است.
وی می افزاید: به دلیل کمبود امکانات این آثار در شرایط نا مطلوبی نگهداری می شوند و بیم آن می رود که در دراز مدت دچار خدشه شوند.
نظر شما