به گزارش خبرنگارمهر، آغاز هفته کتاب و کتابخوانی و ضرورت ترویج آن در این هفته که در قالب بنرها و بروشورها و نمایشگاه های کتاب بزرگ و کوچک در بوق و کرنا می شود و مسئولان دراین هفته به نوعی سعی می کنند تا با ترغیب به مطالعه سطح فرهنگ عمومی جامعه را ارتقاء دهند.
باید گفت استان البرز و شهرکرج متفاوت از سایر استانهای کشوربوده و اقدامی بنیادی تر را در این حوزه می طلبد و با برگزاری چند نمایشگاه کتاب نمی توان فرهنگ جامعه را ارتقاء بخشید، با توسعه کتابخانه ها، اختصاص بن های تخفیف برای خرید کتاب و ... نمی توان خلاء فقدان فرهنگ را در میان ساکنان شهر خرده فرهنگ ها تقویت کرد. دراین گزارش با آماری مستند برآن هستیم تا ضرورت این نکته را برای مسئولان یادآور شویم که البرز به شدت در شرایط کنونی نیازمند ارتقاء شاخص های فرهنگی است.
آنچه در این گزارش آمده زنگ هشداری است که صدای آن مدت ها در این شهر پیچیده است .
طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور که سال گذشته از سوی شورای فرهنگ عمومی با هدف سنجش میزان فرهنگ عمومی در کلیه استان ها بدست آمد؛ از جمله تحقیقاتی بود که در حوزه فرهنگ عمومی ساکنان استان البرز نیز بعمل آمد. این گزارش آماری سنجشی است که از میان 500 نفر به صورت نمونه گیری از شهرستانهای استان البرز بدست آمده است.
دراین بررسی شاخص های فرهنگ عمومی در دو بخش " مصرف فرهنگی" و " امور فرهنگی" شامل نحوه و میزان روابط با خویشاوندان، تعادل اقتصادی خانوار،اعطای صدقات و مبرات و نذورات، روابط درون خانوادگی، میزان شرکت در فعالیت های اجتماعی و مراسم های مذهبی و زیارتی بررسی شده است که در این گزارش بنا به دلایلی فقط به بخش اول آن یعنی میزان درصد مصرف فرهنگ درمیان ساکنان البرز و شهرستانهای کرج می پردازیم.
دربخش مصرف فرهنگ، نحوه و میزان "مطالعه کتب، روزنامه ها، مجلات،گوش دادن به موسیقی، رفتن به سینما و تئاتر، ورزش و بازی های غیر ورزشی، استفاده از امکانات تصویری و صوتی، شبکه های تلویزیونی داخلی وخارجی و همچنین استفاده از اینترنت" مورد بررسی قرار گرفته است.
برهمین اساس و سنجشی که از ساکنان شهرهای کرج، نظرآباد، محمدشهر، کمال شهر، هشتگرد، اشتهاد و استان البرز از جمعیت یک میلیون و 725 هزار و 868 نفری به دست آمده است، 89 درصد ساکنان استان بیان کرده اند که سواد خواندن دارند و تنها 11 درصد افراد سواد خواندن ندارد و 53 درصد جمعیت باسواد استان البرز اظهار کرده اند که در یک سال گذشته( سال 89) مطالعه غیر درسی داشته و 47 درصد نیز مطالعه غیر درسی نداشته اند.
طبق این آمار سرانه مطالعه غیر درسی کل استان البرز یک ساعت و 44 دقیقه در هفته ذکر شده است و" رمان و داستان با 20 درصد"، " شعر18 درصد"، " کتاب دینی به جزقرآن و ادعیه 14 درصد"، " روانشناسی و تربیتی 13 درصد " و تاریخ " 13 درصد" در اولویت مطالعه البرز نشینان قرار داشته است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که 14 درصد از مردم باسواد استان البرز در یک سال گذشته اصلاً قرآن و ادعیه مطالعه نکرده اند و حدود یک درصد به طور متوسط تا نیم ساعت قرآن و ادعیه خوانده اند. میانگین مطالعه قرآن کریم و ادعیه در کل جمعیت استان 45 دقیقه در هفته بوده است.
8 درصد مطالعه کتاب الکترونیک دارند
درمیان افراد باسواد استان البرز، 8 درصد از کتاب های الکترونیک برای مطالعه استفاده می کنند و 44 درصد اعلام کرده اند که مطالعه غیر درسی انجام می دهند اما از کتاب های الکترونیک استفاده نمی کنند.
درواقع این آمار می گوید: مردم استان البرز به طور متوسط 11 درصد از وقت خود را در هفته به مطالعه کتاب های الکترونیکی اختصاص داده اند.
حدود 11 درصد از ساکنان باسواد استان در کتابخانه ها عضو هستند و نزدیک به 41 درصد نیز اعلام کرده اند در هیچ کتابخانه ای عضو نیستند و 14 درصد نیز ترجیح داده اند به جای عضویت درکتابخانه از دوستان و آشنایان کتاب به امانت بگیرند.
اداره ارشاد متولی اصلی است
دراین رابطه مدیرکل کتابخانه های عمومی استان البرز در پاسخ به این پرسش که برای فرهنگسازی مطالعه چه اقدامی از سوی نهادکتابخانه های استان صورت گرفته است اظهار می دارد: مجموعه ارشاد به این جهت که با ناشران در ارتباط است و از صدور مجوز تا چاپ را عهده دار است اصلی ترین متولی فرهنگسازی برای کتابخوانی محسوب می شود.
رمضانعلی محسنی اظهار می دارد: نهادکتابخانه ها در راستای توسعه خدمات کتابخانه ای گام برمی دارد و در کنار آن با برگزاری مسابقات کتابخوانی و... درجهت ترغیب به کتابخوانی نیز حرکت می کند.
وی ارتقاء فرهنگ مطالعه را در گرو همکاری دستگاه های مختلفی می داند.
57 درصد مطالعه روزنامه و نشریات در البرز
اگر گام را کمی از مطالعه کتاب فراتر قرار دهیم و پا به عرصه مطالعه روزنامه و نشریات نیز قرار دهیم آمار قابل توجهی نظرمان را به خودش جلب می کند، طبق آخرین بررسی ها از وضعیت سرانه مطالعه روزنامه و نشریات ادواری نیز نزدیک به 57 درصد جمعیت باسواد استان در یک هفته روزنامه مطالعه کرده و 42 درصد نیز مطالعه ای نداشته اند؛ از این آمار28 درصد حوادث ، 23 درصد مسایل سیاسی و 20 درصد مطالب اجتماعی را سه اولویت اصلی مطالعه خود قرار داده اند.
در واقع مردم استان البرز در هر شبانه روز به طور متوسط یک ساعت و 8 دقیقه مطالعه روزنامه دارند.
این مطالعه بیشتر در حوزه مجلات تخصصی "ادبیات و هنر، علوم انسانی و فنی و مهندسی" سه اولویت اصلی مردم استان البرز بوده است و از این میان 15 درصد به مجلات فرهنگی، 14 درصد مجلات اجتماعی و 11 درصد به طنز و سرگرمی تمایل نشان داده اند.
73 درصد مشتاق به امکانات بصری
فرهنگ تنها به حوزه مطالعه کتاب و کتابخوانی محدود نمی شود هرچند نقش کلیدی در ارتقاء فرهنگ عمومی جامعه دارد؛ اما در عصری که با سرعت نور در جهش تکنولوژی قرار داریم سایرمحصولات فرهنگی نیز پا به پای تحولات مردمان را به روز می کنند. اما بببینم سهم اشتیاق البرزی ها از امکانات بصری چه میزان است؟ در بررسی اخیر 73 درصد مردم استان البرز از امکانات بصری مانند دستگاه ویدئو و پخش کننده های CD وDVD استفاده کرده اند و 26 درصد اعلام کرده اند که اصلا استفاده ای ندارند.
59 درصد ساکنان البرز تمایل به دیدن فیلم سینمایی ایرانی، 47 درصد فیلم سینمایی خارجی و 32 درصد موسیقی و.. را دارند.
مردم استان البرز در هر هفته 4 ساعت و 30 دقیقه از امکانات بصری استفاده می کنند.
82 درصد مردم البرز موسیقی گوش می دهند
آنچه بیش از هرچیز شاید در سالهای اخیر از چشم مسئولان دورمانده است کار در حوزه موسیقی بوده است؛ جمعیت سه میلیونی که هنوز الفبای موسیقی آن را باید از سازهای زیر زمینی به گوش سپرد، موسیقی های زیر زمینی که در پستوی خانه ها ضبط و با سرعت تکنولوژی روز دنیا به سراسر نقاط مخابره می شود.
نکته جالب و قابل توجه در این آمار آن است که جمعیت قابل توجهی در کرج تمایل به گوش دادن موسیقی دارند. گوش دادن به موسیقی دراین پژوهش کشوری در البرز بالاترین آمار را به خود اختصاص داده است، این آمار می گوید بالغ بر 82 درصد ساکنان استان البرز در طول روز یک ساعت موسیقی گوش می دهند و در هر شبانه روز 27 درصد دو تا چهار ساعت خود را صرف گوش دادن به موسیقی می کنند.
از این میان 51 درصد به موسیقی سنتی،48 درصد پاپ، 22 درصد رپ ایرانی را بیشتر تمایل داشته اند. همچنین بیشترین استفاده از برنامه های صوتی غیر موسیقیایی در حوزه "آموزش زبان" و" مداحی و تواشیح "بوده است.
آیا در سال گذشته به سینما رفته اید؟
بارها گفته ایم که جمعیت سه میلیونی البرز سینما می خواهد، تئاترش با تخصیص بودجه های فرهنگی رونق پیدا می کند و و و ..... اما نگفتیم چه کنیم که مردم بیشتر به سینما بروند، پیگیری جدی نشد که چرا سینماها رونق ندارند؟ دراین ارزیابی 66 درصد مردم استان البرز به سینما نمی روند و در شاخص مصرف فرهنگی رفتن به سینما در البرز حتی پایین ترین آمار را به خود اختصاص داده است.
سهم تئاتر دراین آمار 7 درصد بوده است و 97 درصد نیز اعلام کرده اند که به تئاتر نمی روند در حالی که بحث سینما و تئاتر از جمله مباحثی است که کار بر روی آن نقش حایز اهمیتی بر ارتقاء فرهنگ عمومی جامعه خواهد داشت.پس چرا با وجود تلاش مسئولان انگار به هیچ عنوان به آن پرداخت نشده است؟
مردم البرز بیش از یک ساعت رادیو گوش می دهند
رادیو البرز سالهای سال است که تنها رسانه شنیداری این استان است و حتی با وعده ناکام راه اندازی سیمای البرز هم رسالتش را از دست نداد؛ البرزی ها در سنجش بعمل آمده در حوزه استفاده از رسانه ملی بالاخص " رادیو" به طورمتوسط 50 دقیقه ،( یک ساعت و 33 دقیقه ) در هر روز رادیو گوش می دهند.
53 درصد اصلاً رادیو گوش نمی دهند و حدود 11 درصد به طور متوسط کمتر از یک ساعت و 13 درصد از یک تا دو ساعت بیشتر رادیو گوش می دهند.
33 درصد سهم رسانه های دیجیتال در استان
درپایان بخش مصرف فرهنگ سهم رسانه های دیجیتال در البرز33 درصد ذکر شده است و بنظر می رسد شاید این آمار در طول دو سال اخیر با شتاب فراینده ای رشد قابل توجهی دراین استان داشته باشد. بر اساس این آمار مردم استان البرز در بخش رسانه های دیجیتال و اینترنت به طور متوسط یک ساعت در روز از اینترنت استفاده کرده اند وقطع به یقین این میزان از چندین ساعت نیز تجاوز می کند؛ طبق آخرین مشکوفات ستاد صیانت از محصولات فرهنگی و هنری البرز بیشترین محصولات فرهنگی غیر مجاز نیز در این بخش قابل توجه بوده است.
آمار ارائه شده در این گزارش براساس آنچه از سوی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور" منصور واعظی" سیاست گذاری شده تجمیع شده است.
در پایان این گزارش تحقیقی آماری باید گفت البرزنشینان بر اساس این سنجش با بالاترین آمار82 درصدی بیشترین زمان خود را صرف گوش دادن به موسیقی می کنند و رفتن به سینما و تئاتر پایین ترین سهم را در فرهنگ مصرفی دارد؛ همچنین در بخش امور فرهنگی شرکت در مراسم اجتماعی ، مذهبی و زیارتی که از پرداختن به آن صرف نظر شد نیز در نزولی ترین آمار قرار داشته است. این اطلاعات حاکی از آن است که مدیران فرهنگی استان باید اقداماتی بنیادین در حوزه فرهنگ سازی ساکنان شهر خرده فرهنگ ها داشته باشند.
آری زنگ هشدار فقر و پایین بودن شاخص های فرهنگی در ابعاد گسترده ای در کلانشهر کرج به صدا درآمده است و با برگزاری نمایشگاه کتاب و... نیزنمی توان این خلاء را بر طرف ساخت.
این گزارش آماری تنها تلنگر کوچکی برای بیدارشدن آنهایی است که هنوز با صدای زنگ خطر بیدار نشده اند؛ به مدیران فرهنگی که باید ارزیابی و آسیب شناسی از این آمار داشته باشند و درجبهه اقتصاد مقاومتی با برنامه ریزی های مدونی در حوزه فرهنگ رسالت خود را به نحو مطلوبی ایفا نمایند.
گزارشگر:سپیده غفاری
نظر شما